Sàng lọc thính lực trẻ sơ sinh: Con khỏe mạnh, bố mẹ giảm nỗi lo

TNV - Theo thống kê trên thế giới và tại Việt Nam, mất thính lực (giảm khả năng nghe hoặc điếc) có thể gặp với tỷ lệ 3-4/1.000 trẻ sơ sinh cho đến cao nhất là 1-2/100 sơ sinh. Mất thính lực có thể ở 1 hoặc cả 2 tai. Đó là một trong những rối loạn thường gặp nhất so với các rối loạn khác đang được sàng lọc rộng rãi như thiếu máu hồng cầu liềm, thiếu men G6PD, suy giáp trạng bẩm sinh...

Mới đây Bệnh viên Nhi Trung ương và Bệnh viện Tai Mũ Họng Trung ương mới tiếp nhận bệnh nhân Phương Thủy (Hà Nội) được 15 tháng tuổi. Lí do cha mẹ đưa bé đến viện bởi bé có những dấu hiệu khác thường, không quay lại khi gọi tên và không giật mình trước những tiếng động lớn. Qua quá trình thăm khám và xét nghiệm, bé được chẩn đoán điếc mức độ sâu và cần được chữa trị kịp thời.

Một trường hợp khác là bé Nguyễn Trường Phúc (Nam Định), khi bé được 10 tháng tuổi thì cha mẹ phát hiện bé có biểu hiện lạ không bình thường so với những đứa trẻ khác như chậm nói, không phản ứng với tiếng động sau lưng nhưng vì chủ quan nên mãi đến khi bé được 2 tuổi gia đình mới đưa bé khám ở Trung tâm thính học, Bệnh viện Nhi Trung ương và được chẩn đoán nghe kém.

 Hầu hết các trường hợp mất thính lực vĩnh viễn là do sự phá huỷ hoặc mất chức năng của thần kinh thính giác dẫn truyền tín hiệu âm thanh từ tai trong tới não. Tuy nhiên, chỉ khoảng một nửa các trường hợp mất thính lực là có thể xác định được nguyên nhân. Khoảng một nửa trong số này mắc phải trong quá trình mang thai, sinh đẻ, nửa còn lại là do yếu tố di truyền. Mất thính lực cần phải được xác định và điều trị tốt nhất vào thời điểm trẻ  gần được 6 tháng tuổi. Những trẻ được phát hiện muộn (2-3 tuổi) có thể phải gánh chịu những khuyết tật vĩnh viễn, không thể sửa chữa được về khả năng phát âm, phát triển ngôn ngữ, nhận thức.

Theo bác sĩ Lại Thu Hà- khoa Tai Mũi Họng, Bệnh viện Nhi Trung ương, có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng nghe kém ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Những yếu tố nguy cơ được xác định trên trẻ sơ sinh có thể kể đến bao gồm:

Trẻ sơ sinh dưới 28 ngày tuổi:Trong gia đình có người bị nghe kém bẩm sinh hoặc tiến triển; Bị nhiễm trùng trong thời kì mang thai, những bệnh liên quan đến nghe kém như : toxoplasmosis, rubella, CMV, herpes, giang mai.; Bất thường sọ mặt bao gồm những bất thường về hình thái học của vành tai, ống tai, không có nhân trung, đường chân tóc thấp; Cân nặng khi sinh dưới 1500 g; Bilirubin máu cao ở ngưỡng phải chỉ định thay máu; Dùng kháng sinh nhóm aminoglycosis hơn 5 ngày (gentamycin, tobramycin, kanamycin, streptomycin) và dùng thuốc lợi niệu phối hợp với nhóm aminoglycosis; Viêm màng não mủ; Rất yếu khi sinh, có thể bao gồm những trẻ có điểm Apgar từ 0-3 điểm trong 5 phút hoặc những trẻ không tự thở trong 10 phút; Những trẻ thở máy kéo dài từ 10 ngày trở lên; Có dấu hiệu hoặc những triệu chứng liên quan đến một số hội chứng có nghe kém tiếp nhận như Waardenburg hoặc Usher.

Đối với trẻ từ 29 ngày đến 2 tuổi thì nguy cơ nghe kém bao gồm:Bố mẹ hoặc người chăm sóc trẻ có vấn đề về nghe, nói, ngôn ngữ hoặc chậm phát triển; Viêm màng não mủ; Những trẻ mắc các bệnh nhiễm trùng có gây ra nghe kém như quai bị, sởi….

Theo TS.BS Nguyễn Tuyết Xương-Trưởng khoa Tai-Mũi-Họng, tại Bệnh viện Nhi Trung ương, các bác sĩ đã tiến hành sàng lọc khiếm thính bằng phương pháp đo âm ốc tai (OAE) kết hợp điện thính giác thân não (ABR). Nếu trẻ được phát hiện mất thính lực muộn (từ 2 – 3 tuổi) có thể gặp khó khăn trong phát âm, phát triển ngôn ngữ và nhận thức so với các trẻ bình thường, có thể phải gánh chịu những khuyết tật vĩnh viễn như bị câm, điếc.

Sàng lọc thính giác cho trẻ sơ sinh nên được tiến hành trong vòng 1 tháng sau khi sinh, chẩn đoán xác định trong vòng 3 tháng sau sinh và tiến hành can thiệp ( nếu trẻ bị nghe kém) trong vòng 6 tháng sau sinh.

Việc các bậc cha mẹ tiến hành đăng kí sàng lọc thính lực cho trẻ sơ sinh trước khi được xuất viện sẽ giúp phát hiện sớm những trẻ có vấn đề về thính giác để có thể kịp thời can thiệp, điều trị kịp thời, giúp bé phát triển toàn diện, tránh gây ảnh hưởng về tâm lí của bé sau này.

Hà Nhung