Kế hoạch Brexit của Thủ tướng Theresa May đối với công dân EU bị cho là “không thích đáng”

TNV- Thủ tướng Anh Theresa May là đối tượng bị chỉ trích từ nhiều lãnh đạo châu Âu về những kế hoạch của bà hướng tới những công dân các nước EU đang sinh sống tại Anh hậu Brexit.

Bà May, người đã tiết lộ những đề xuất của bà tới những nhà lãnh đạo vào thứ 5, đã buộc phải bảo vệ lập trường của mình khi những những chính trị gia của châu Âu đã không đứng về phía Thủ tướng với chút nghi ngờ về sự thất vọng của họ.

Ông Jean-Claude Juncker, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu, đã phát biểu đề nghị này là “không thích đáng”, trong khi Donald Tusk, Chủ tịch Hội đồng Châu Âu, đã nói rằng nó “dưới mức mong đợi của chúng tôi”.

Bà May đã nói với những lãnh đạo châu Âu rằng không ai trong 3 triệu công dân EU hiện tại đang sinh sống tại Anh phải rời khỏi Anh sau khi nước này rời khỏi khối chung và bác bỏ viễn cảnh các gian đình có thể bị phân ly.

Theo kế hoạch của chính phủ Anh, một “tình trạng ổn định” mới sẽ cho phép người dân EU đã sinh sống tại Anh trong 5 năm tiếp tục ở lại và tiếp cận với chăm sóc sức khỏe, giáo dục và các quyền lợi khác.

Bà May nói thêm rằng những người có thời gian sống ở Anh ít hơn sẽ được phép ở lại cho đến khi họ đạt đến mức 5 năm. Những người khác đến Anh sau ngày dứt điểm chưa được tiết lộ sẽ được hưởng lợi từ “khoảng thời gian gia hạn” này, ước tính đến 2 năm.

Đề xuất này phụ thuộc vào kiều dân Anh sinh sống tại các quốc gia EU đang được yêu cầu một thỏa thuận có đi có lại.

Phát biểu vào cuối Hội nghị của Hội đồng châu Âu ở Brussels vào thứ 6, ông Tusk nói rằng ông không lấy làm ấn tượng với đề nghị của bà May.

Ông Tusk nói: “Ấn tượng đầu tiên của tôi là đề nghị của Anh dưới mức mong đợi của chúng tôi và nguy cơ của nó là làm xấu đi tình trạng của các công dân”. “Nhưng nó sẽ giúp cho nhóm đàm phán của chúng tôi phân tích đề nghị này một cách kỹ lưỡng một khi chúng tôi nhận được văn bản.”

“Còn nhiều nghi ngờ”

Bà May dành những từ  “công bằng và nghiêm túc” để nói về đề nghị này. Nhưng một số người đồng cấp của bà đã có những quan điểm khác biệt.

Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte nói rằng có “hàng ngàn câu hỏi phải trả lời” sau khi lắng nghe phần trình bày của bà May ở tiệc làm việc vào tối thứ 5.

Thủ tướng Bỉ Charles Michel gán cho nó là một “đề xuất đặc biệt mập mờ.”

Ông nói: “Chúng tôi không muốn một thứ không đáng tin tưởng. Chúng tôi muốn các quyền lợi của công dân EU được đảm bảo vĩnh viễn.”

Thủ tướng Áo Christian Kern thì thận trọng trong việc đánh giá kế hoạch của bà May.

Ông nói: “Đó là bước đầu tiên mà chúng tôi đánh giá cao. (Nhưng) nhiều chi tiết đã được mở ra. Nhiều công dân châu Âu lo lắng và không được lợi từ đề xuất của bà May. Còn một quãng đường dài, rất dài để tiến tới đàm phán,”

Guy Verhofstadt, điều phối viên vấn đề Brexit của Nghị viện châu Âu, cũng chỉ trích quan điểm của bà May.

Ông viết trên Twitter: “Đề nghị hào phóng của bà May không đảm bảo hoàn toàn các quyền của công dân châu Âu đang sinh sống ở Anh. Tuyên bố lập trường của Anh, dự tính vào thứ hai, sẽ đem đến những gì chúng tôi đang trông đợi.”

“Không thể chấp nhận”

Kế hoạch được tiết lộ vào đêm trước lễ kỷ niệm trưng cầu dân ý về Brexit của Anh cũng đã bị chỉ trích thậm tệ tại Anh.

Thị trưởng London Sadiq Khan đã coi lập trường của chính phủ là “không thể chấp nhận được”.

Ông Khan cho hay trong một tuyên bố: “Đã tròn 1 năm kể từ khi trưng cầu dân ý EU cho Thủ tướng đưa ra kế hoạch mà không nhằm để đảm bảo một cách đầy đủ các quyền của người dân EU sống tại Anh.”

“Đề xuất của bà May không đi tới bất cứ đâu cho 3 triệu công dân EU sinh sống tại Anh – mà 1 triệu trong số họ là những người London – điều chắc chắn họ cần là có kế hoạch dài lâu cho chính bản thân hay gia đình họ.”

Ông nói: “Không thể chấp nhận được việc Thủ tướng đối xử với những công dân EU sống ở đây và đóng góp vào nền kinh tế và xã hội của chúng ta như những quân bài để mặc cả. Bằng cách làm như vậy, người anh sống tại châu Âu cũng bị đối xử tương tự.”

Ông kêu gọi bà May “từ bỏ cách tiếp cận cực đoan, Brexit cứng của mình, đảm bảo các quyền của người dân EU ở đất nước của chúng ta và bảo đảm một thỏa thuận bảo vệ việc làm, đầu tư và thịnh vượng trên toàn quốc.”

Thứ 6 đánh dấu một năm kể từ khi Anh bỏ phiếu rời Liên minh châu Âu – nhưng các cuộc đàm phán về những điều khoản chỉ khởi động vào tuần trước, và nhiều tồn tại chưa rõ ràng như quan hệ tương lại giữa hai bên.

Nó vận hành như thế nào?

Bà May, người có vị trí bị suy giảm sau khi đa số trong Đảng của bà bị thất bại trong cuộc tổng tuyển cử vào đầu tháng, đã trình bày tới các lãnh đạo của 27 quốc gia EU khác vào tối thứ 5.

Bà May phát biểu trước các người đồng cấp:

• Người dân EU đã sống tại Anh 5 năm sẽ có thể có “tình trạng ổn định”.
• Tình trạng mới sẽ cho phép họ tiếp tục ở lại trong nước và hưởng các quyền như công dân Anh về việc tiếp cận tới chăm sóc sức khỏe, giáo dục, an sinh và hưu trí.
• Người dân Eu đã sống tại Anh ít hơn 5 năm sẽ được phép ở lại cho tới khi họ đạt được mốc 5 năm.
• Những người đến Anh sau ngày dứt điểm nhưng trước khi nước này rời khỏi EU sẽ được  một “khoảng thời gian gia hạn”, ước tính đến 2 năm.
• “Khoảng thời gian gia hạn” này sẽ cho phép công dân EU làm sáng tỏ tình trạng nhập cư của họ và đảm bảo họ có thể tìm thấy tình trạng ổn định.
• Trong khi ngày điểm chưa được ấn định, nước Anh đã nói nước này dự định rời EU vào ngày 29/3/2019.

Các thông tin chi tiết dự kiến được tiết lộ vào thứ 2 khi Chính phủ công bố văn bản về vấn đề này – có thể đưa ra một số giải thích rõ ràng liệu những người có tình trạng ổn định sẽ được phép đưa con hay vợ/chồng vào nước này hay không.

Nó cũng có thể giải quyết liệu có thêm điều kiện nào ngoài thời gian cư trú hay không.

“Khởi đầu tốt”

Thủ tướng Đức Angela Merkel đã gọi đề nghị của bà May là một “khởi đầu tốt” nhưng đã cảnh báo vẫn còn nhiều chướng ngại cần phải vượt qua trước khi Anh chia tay EU.

Bà Merkel nói với các phóng viên vào thứ 5: “Theresa May đã rõ ràng cho chúng ta biết rằng công dân EU đã ở Anh 5 năm vẫn được nhận các quyền đầy đủ. Đó là một khởi đầu tốt”.

 “Nhưng vẫn còn có nhiều câu hỏi khác liên quan tới việc rời đi, bao gồm tài chính và mối quan hệ với Ireland. Nên chúng ta có nhiều thứ phải làm tới tận tháng 10 (hội nghị EU tiếp theo).”

Bà May cũng phát biểu trong một buổi họp báo rằng nhiều lãnh đạo bà nói chuyện đã phản ứng một cách tích cực về đề nghị liên quan đến công dân EU.

Bà nói: “Tôi muốn tất cả những công dân EU đang ở Anh, nhưng người đã sinh sống và an cư trên đất nước của chúng tôi, hiểu rằng không ai sẽ phải rời khỏi đây”.

Bà khẳng định: “Chúng ta sẽ không nhìn thấy những gia đình phân tán, người dân sẽ có khả năng tiếp tục cuộc sống như trước đây. Đó là một đề nghị công bằng và nghiêm túc”.

“Nó cho 3 triệu công dân EU ở Anh một sự chắc chắn về tương lai cuộc sống của họ và chúng tôi muốn một sự chắc chắn tương tự cho hơn 1 triệu công dân Anh đang sinh sống ở Liên minh châu Âu”.

Bất đồng quan điểm

Một lĩnh vực có thể gây ra tranh cãi là mong muốn của EU để xem Tòa án châu Âu thực thi các quyền của công dân EU ở Anh.

Đó là một yêu cầu mà bà May không muốn chấp nhận. Bà nói với các người đồng cấp: "Cam kết mà chúng tôi đưa ra với công dân EU sẽ được ghi nhận trong luật pháp của Anh, và sẽ được thi hành thông qua các tòa án được thượng tôn của chúng tôi."

Đến ngày thứ 2 của hội nghị, bà May đã nói có những chi tiết của sự sắp xếp vẫn còn mở cho đàm phán.

“Đó là một đề nghị công bằng và nghiêm túc. Tôi muốn cho công dân EU ở Anh một sự chắc chắn về tương lai của họ, nhưng tôi cũng muốn nhìn thấy sự chắc chắn được trao cho công dân Anh đang sống tại EU”.

Thu Ngân (Theo CNN)