“Lời tri ân” - Giáo dục cho thế hệ trẻ mãi không quên những người đã cống hiến trọn tuổi thanh xuân cho độc lập, tự do của Tổ quốc

TNV - Nhân kỷ niệm 71 năm ngày Thương binh Liệt sỹ (27/7/1947 - 27/7/2018), Ban Quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò sẽ tổ chức trưng bày chuyên đề: “Lời tri ân”. Trưng bày diễn ra từ ngày 20/7 đến ngày 10/9/2018.

Trưng bày được chia thành 2 nội dung chính: Trọn một lời thề và Lời tri ân.

Trọn một lời thề là những câu chuyện trên một “trận tuyến đặc biệt” - Ngục tù của thực dân, đế quốc. Giữa nơi ngục lửa, những người con trung hiếu của dân tộc vẫn kiên tâm, bền chí trước những trận đòn tra tấn thấu xương hay khi cận kề cái chết. Tại không gian trưng bày này lần đầu tiên khách tham quan được biết, được hiểu về hệ thống nhà tù nhiều hơn trường học dưới bộ máy cai trị của chính quyền thực dân, đế quốc; về chế độ giam cầm hà khắc mà mỗi chiến sỹ yêu nước, cách mạng đã bất khuất vượt qua, giữ vững khí tiết của người cộng sản.

Các chiến sĩ cách mạng của chúng ta đã phải trải những nơi giam cầm mà khi nhắc đến chúng ta cũng cảm nhận được sự tàn bạo, khốc liệt của kẻ thù: Đó là Hỏa Lò - Địa ngục trần gian giữa lòng Hà Nội; Là Sơn La - Nơi rừng thiêng nước độc; Là Khám Lớn Sài Gòn - Vùng đất dữ, một trong nhưng “biểu tượng” cho bộ máy thống trị của chế độ thực dân ở Nam kỳ. Đó còn là Côn Đảo -“địa ngục trần gian” hiếm có nơi nào mà mạng sống của con người bị coi rẻ đến như vậy và cũng hiếm có nơi nào, sự sống của tù nhân lại được duy trì kiên cường đến thế.

Ngoài ra còn có Nhà tù Phú Quốc, Bót Catinat (Sở Mật thám Nam Kỳ), Nhà lao Tân Hiệp, Khám Chí Hòa… đều là những nhà tù khắc nghiệt, đày đọa và cướp đi sinh mạng của biết bao chiến sỹ yêu nước, cách mạng Việt Nam.

Tất cả những địa ngục trần gian này chính là một “chiến trường đặc biệt” dù không có tiếng súng rền vang, nhưng đã cướp đi một phần thân thể và sinh mạng của biết bao người con ưu tú của dân tộc từ những năm đầu thế kỷ XX đến hai cuộc trường chinh chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ.

Lời tri ân là những câu chuyện thời hậu chiến vẫn còn day dứt cho tới ngày hôm nay. Nhiều chiến sỹ may mắn được trở về trong vòng tay của gia đình, của đồng đội, nhưng có những người đã mãi mãi ra đi, thân thể họ đã hòa trong đất mẹ.

Tổ hợp chính “Lời tri ân” được thể hiện như một bông hoa tươi thắm mang ý nghĩa: Sự hy sinh của bao chiến sỹ đã cho đất nước được trường tồn, nở hoa. Mỗi cánh hoa là một sắc màu, nếu nghĩa trang liệt sỹ quốc gia Trường Sơn được thể hiện bằng màu xanh thẫm của đại ngàn, thì Khu tưởng niệm chiến sỹ Gạc Ma lại là một màu xanh của mênh mông biển cả. Tại đây, người xem như trầm lắng lại khi đứng trước những bức ảnh bạt ngàn các ngôi mộ không tên, không tuổi ở Nghĩa trang Liệt sỹ Quốc gia Trường Sơn, Nghĩa trang Liệt sỹ Quốc gia Đường 9, Nghĩa trang liệt sỹ Quốc gia Vị Xuyên, Nghĩa trang liệt sỹ Điện Biên Phủ… sẽ mãi mãi là những chứng tích lịch sử không thể lãng quên của một thời Hoa - Lửa. Những nghĩa trang ấy còn là nơi yên nghỉ của hàng triệu người lính năm xưa hừng hực khí thế lên đường chiến đấu.

Chiến tranh đã kết thúc hơn 40 năm nhưng nỗi đau còn âm ỉ trong những người mẹ tìm con, vợ tìm đợi chồng, anh tìm em, con ngóng tìm cha. Việc tìm kiếm, quy tập hài cốt, bổ sung hồ sơ liệt sỹ là ước vọng tâm linh cháy bỏng không chỉ riêng các gia đình, thân nhân liệt sỹ mà của toàn xã hội, đặc biệt của các cựu chiến binh như: ông Lê Văn Cam đã dành 20 năm đi tìm hài cốt của đồng đội, hay ông Trần Ngọc Doanh với hàng trăm chuyến hành trình ngược xuôi tìm đồng đội… có trong nội dung trưng bày Trả lại tên cho anh.

Tại buổi khai mạc, đại biểu và khách tham quan được gặp các nhân chứng là các cựu tù chính trị từng bị giam giữ tại các Nhà tù Hỏa Lò, Côn Đảo, Phú Quốc được giới thiệu trên trưng bày như: Thiếu tướng Huỳnh Đắc Hương (thành viên Ban chỉ đạo công trình “Ký ức người lính”), ông Lâm Văn Bảng (thương binh 1/4, Giám đốc Bảo tàng Chiến sỹ cách mạng bị địch bắt tù đày), ông Nguyễn Tài Triệu (thương binh 2/4)…; Thân nhân của các nghĩa sỹ, liệt sỹ tham gia sự kiện Hà Thành Đầu độc, Tổ chức Việt Nam Quang phục Hội, Khởi nghĩa Yên Bái…; Các bác có hoàn cảnh khó khăn được nhận tài trợ suốt đời như bác Lê Kim Dung và các nhà hảo tâm đã tham gia tài trợ “Quỹ tri ân các cựu tù chính trị tại Nhà tù Hỏa Lò”.

Mỗi tư liệu, hiện vật, hình ảnh được thể hiện trong trưng bày chuyên đề “Lời tri ân” sẽ giúp khách tham quan hiểu hơn về những “địa ngục trần gian”, sự hy sinh lớn lao của những người con yêu nước đã ngã xuống vì hai tiếng hòa bình cho dân tộc. Hiểu để trân trọng và tự hào, để ý thức sâu sắc hơn: hòa bình, độc lập, tự do của dân tộc hôm nay phải đổi bằng tuổi xuân, xương máu của bao lớp cha anh đi trước. Để thế hệ trẻ hôm nay nỗ lực hơn, cố gắng hơn, nhiệt huyết hơn công cuộc xây dựng đất nước Việt Nam giàu mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh, thực hiện lời dạy của chủ tịch Hồ Chí Minh và ước mơ của các anh hùng, liệt sỹ.

PV