Ngành đồ uống Việt Nam phục hồi và phát triển trong điều kiện bình thường mới

TNV - Ngày 06/5 tại Hà Nội, Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam (VBA) đã tổ chức Hội thảo về “Ngành đồ uống Việt Nam phục hồi và phát triển trong điều kiện bình thường mới”. Hội thảo được tổ chức nhằm trao đổi về các giải pháp hỗ trợ cho ngành đồ uống vượt qua khó khăn, phục hồi và phát triển trong điều kiện bình thường mới, tiếp tục góp phần vào mục tiêu tăng trưởng chung của nền kinh tế giai đoạn 2021-2025 là 6.5% - 7%.

Vị trí vai trò của ngành

Ngày nay, đồ uống nói chung và đồ uống có cồn nói riêng được sử dụng ngày càng rộng rãi hơn, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của người dân đặc biệt trong điều kiện thu nhập và đời sống của người dân ngày càng được nâng cao. Thưởng thức đồ uống kết hợp với với ẩm thực phong phú cũng là nhu cầu của khách du lịch nước ngoài khi tới Việt Nam. Ngành đồ uống đảm bảo sự ổn định của thị trường,  thúc đẩy các ngành hàng du lịch, dịch vụ, thương mại phát triển, đóng góp lớn vào ngân sách Nhà nước, ước tính khoảng 60 ngàn tỉ đồng/năm, tạo công ăn việc làm trực tiếp và gián tiếp cho hàng triệu lao động trong chuỗi sản xuất, kinh doanh bao gồm cung ứng nguyên liệu, phụ liệu phục vụ sản xuất, bao bì, đóng gói, vận chuyển, bảo quản, phân phối, dịch vụ tiêu thụ trực tiếp v.v. Các doanh nghiệp của ngành đồ uống  luôn tiên phong trong công tác phát triển bền vững, bảo vệ môi  trường, làm tốt trách nhiệm đối với xã hội v.v.

Khó khăn của ngành

Sau một thời gian dài do tác động của các biện pháp giãn cách xã hội từ đại dịch Covid-19 và chịu thêm tác động từ các chính sách quản lý chuyên ngành, đặc thù bao gồm Luật số 44/2019/QH14 về Phòng, chống tác hại của rượu, bia với các hạn chế toàn diện về quảng cáo, khuyến mại, sản xuất, kinh doanh, Nghị định 100/2019/NĐ-CP quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt khiến thị trường tiêu thụ giảm 20%-30%, doanh thu toàn ngành đồ uống giảm tới 16% so với năm 2019. Thêm vào đó, gần đây, cuộc xung đột Nga-Ukraine đã và đang gây khủng hoảng trong chuỗi cung ứng toàn cầu đã làm trầm trọng hơn nữa những khó khăn của ngành đồ uống khiến giá nhiên liệu tăng mạnh, giá nguyên liệu tăng phi mã điển hình như nguyên liệu chính để sản xuất bia là đại mạch đã tăng tới 40-50%, các nguyên liệu khác như hoa Houblon, vỏ lon, vỏ hộp, phụ liệu hóa chất, .v.v tăng trung bình từ 15%-35% và đà tăng chưa có dấu hiệu giảm nhiệt.

Ngoài ra, hiện nay trên thị trường có khoảng trên 70% rượu do dân tự nấu, rượu không rõ nguồn gốc xuất xứ, nằm ngoài sự kiểm soát của cơ quan quản lý Nhà nước, gây ảnh hưởng tới sức khỏe của người tiêu dùng, ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh, những doanh nghiệp kinh doanh hợp pháp, và đặc biệt là gây thất thu ngân sách Nhà nước. Một số thống kê cho thấy, nguyên nhân của các vụ ngộ độc dẫn đến tử vong hoặc ảnh hưởng đến khả năng lao động là do sử dụng các sản phẩm rượu không rõ nguồn gốc xuất xứ, rượu có chứa cồn công nghiệp methanol v.v.

Theo một báo cáo của Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) công bố năm 2020, tổn thất về thuế đối với riêng rượu thủ công gây ra vào khoảng 751,582 triệu USD, chiếm 29% tổng tổn thất về thuế từ khu vực phi chính thức (rượu thủ công, rượu nhập lậu, rượu giả v.v.)

Trong năm nay và những năm tới khi đại dịch Covid qua đi, những tác động tiêu cực của nó vẫn còn ảnh hưởng đến mọi mặt của đời sống xã hội, trong bối cảnh nguy cơ lạm phát toàn cầu tăng cao, nhu cầu tiêu thụ sản phẩm giảm sút rõ rệt, ảnh hưởng tới tất cả các ngành sản xuất kinh doanh, du lịch, dịch vụ v.v.

Với mong muốn được các cơ quan nhà nước thấu hiểu và hỗ trợ giúp các doanh nghiệp trong ngành đồ uống vượt qua khó khăn để có thể phục hồi và có thể tiếp tục góp phần vào mục tiêu tăng trưởng chung của nền kinh tế, Hiệp hội mong muốn các cơ quan Nhà nước lưu tâm tới các khía cạnh sau:

Nuôi dưỡng nguồn thu ngân sách là quan trọng trong giai đoạn hiện nay

Sau khi trạng thái bình thường mới, sản lượng sản xuất và tiêu thụ vẫn chưa thể phục hồi như trước do chi phí nguyên liệu đầu vào tăng cao, đứt gãy chuỗi cung ứng và thiếu nguồn nguyên liệu sản xuất v.v. khiến nhiều doanh nghiệp đang trong giai đoạn vô cùng khó khăn.

Dự báo của Bộ Kế hoạch đầu tư cũng cho thấy, trong năm 2022, Việt Nam vẫn sẽ đối mặt với nhiều khó khăn, những diễn biến khó lường về biến chủng mới, các biện pháp chống dịch từ nước có biên giới với Việt Nam như Trung Quốc, Campuchia, Lào, nguy cơ lạm phát toàn cầu, xung đột kéo dài Nga-Ucraina v.v. Do đó, muốn kinh tế tăng trưởng 6-6.5% như mục tiêu Quốc hội đề ra cần phải có thêm gói hỗ trợ để giúp doanh nghiệp phục hồi sản xuất, kinh doanh, tập trung chủ yếu vào chính sách tài khóa, hoàn phí, hoàn thuế đang và sẽ được triển khai trong thời gian tới.

Ổn định chính sách thuế để phục hồi phát triển kinh tế

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tiếp nối đà phát triển của quý I, tình hình kinh tế tháng 4 tiếp tục khởi sắc trên hầu hết các lĩnh vực, thậm chí, nhiều lĩnh vực còn đạt kết quả tối ưu, tốt hơn cả những năm trước đại dịch, trong đó nổi bật là lĩnh vực xuất nhập khẩu. Đây là một tín hiệu vô cùng đáng mừng và hy vọng, điều này sẽ tạo động lực cho sự khôi phục trong năm nay và những năm tới.

Tuy nhiên, ngành đồ uống cũng có những quan ngại hiện nay có kiến nghị đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với một số sản phẩm như đồ uống có cồn, thuốc lá v.v. và cho rằng đây là thời điểm phù hợp và chính muồi để thực hiện, vừa đảm bảo sức khỏe người dân, vừa tăng thu ngân sách và giảm các thiệt hại khác, hệ lụy về mặt xã hội.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng, những đề xuất làm tăng gánh nặng cho doanh nghiệp trong vài ba năm tới như đề xuất tăng thuế TTĐB đối với một số mặt hàng trong đó có đồ uống có cồn cần cân nhắc kỹ lưỡng, đánh giá toàn diện tác động kinh tế-xã hội, xem xét tính phù hợp, công bằng và hiệu quả cũng như lưu tâm tất cả các hệ lụy ngoài mong muốn, các đối tượng dễ bị tổn thương như (công ăn việc làm, công nhân, nông dân) trước khi đưa ra quyết định, ngoài ra, thời điểm thực hiện cũng vô cùng quan trọng để doanh nghiệp có thời gian phục hồi sau đại dịch.

Thông qua Hội thảo, Hiệp Hội cũng đưa ra một số kiến nghị về chính sách tài chính,môi trường đầu tư, chính sách thuế… tạo điều kiện cho ngành phát triển ổn định và bền vững nhằm đáp ứng nhu cầu trong nước, phục vụ xuất khẩu, đẩy lùi hàng lậu, hàng nhái, hàng giả, giải quyết công ăn việc làm cho hàng trăm ngàn lao động và đóng góp cho ngân sách nhà nước.

Hoàng Hà