Tú Lệ: Thậm thình mùa cốm nếp thơm

Chọn những bông lúa mới vào mẩy đông sữa về làm cốm

Năm nay - 2022, theo Chủ tịch xã Tú Lệ Phùng Thế Hanh, Lễ hội Cốm diễn ra trong 01 ngày 25/9/2022 tại sân vận động bản Côm, xã Tú Lệ. Đây là hoạt động nằm trong chuỗi các sự kiện nhằm vinh danh Lễ đón nhận Bằng của UNESCO ghi danh "Nghệ thuật Xòe Thái" là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại và Khai mạc Lễ hộiVăn hóa, Du lịch Mường Lò, khám phá Danh thắng quốc gia đặc biệt Ruộng bậcthang Mù Cang Chải năm 2022.

Văn nghệ chào mừng.

Trước khi vào Lễ hội Cốm còn có nghi thức cúng mừng cơm mới nhằm cám ơn ông bà tổ tiên, các bị thần linh, đã phù hộ cho con cháu được mùa màng tươi tốt, tới lúc lúa đã chín, con cháu gặt lúa mới làm mâm cỗ, sắm sửa lễ vật dâng lên  ông bà, tổ tiên các vị thần linh để báo cáo kết quả mùa vụ. Đây làgiá trị văn hóa tâm linh truyền thống và đặc sắc mà đến nay dân tộc Thái xã Tú Lệ vẫn còn giữ được - ông Phùng Thế Hanh tự hào nói.

 Trải nghiệm tuốt lúa làm cốm cùng bà con.

Được biết, phần lễ cúng mừng cơm mới do thầy mo Hoàng Văn Thạch người ở thôn Phạ Trên của xã thực hiện. Với 01 mâm cúng, gồm: 01 con lợn, 01 con gà, 01 con vịt, 01 con cá,  01 cái đèn dầu và hương, hoa, quả, bánh kẹo, cốm nếp mới... để xin phép các thần linh được tổ chức Lễ Hội Cốm. Sau nghi lễ khai mạc, ông mo tiếp tục cúng cho đến khi kết thúc Lễ hội.

Ở phần Hội thi giã cốm: Mỗi thôn bản cử 01 đội gồm 05 thành viên (02 nam, 03 nữ) làm các công việc từ cắt lúa, tuốt lúa, rang thóc, giã cốm… Thôn bản nào sau thời gian quy định hoàn thành sản phẩm cốm có màu xanh tự nhiên đẹp mắt, thơm, ngon nhất sẽ được trao giải. Riêng thôn Bản Côm có thêm 01 đội thực hiện các công đoạn làm cốm truyền thống để phục vụ du khách thăm quan, trải nghiệm.

Thậm thình tiếng chày giã cốm của những thiếu nữ Thái.

Bên cạnh đó, ở ngay tại Hội thi giã Cốm mỗi thôn trưng bày 01 mâm cỗ gồm các món ăn truyền thống, nguyên liệu do các thôn tự chuẩn bị và 01 gian hàng trưng bày các sản phẩm truyền thống thủ công của bà con trong thôn nhằm phục vụ nhu cầu thăm thú và mua sắm của du khách. Ngoài ra, Ban tổ chức còn tổ chức nhiều trò chơi dân gian hấp dẫn như: đi cà kheo, bịt mắt bắt vịt, kéo co, đẩy gậy, đánh yến, trèo cột mỡ…và nhiều giải thưởng thú vị kèm theo để khuyến khích bà con và du khách sôi nổi tham gia chơi cho đến khi kết thúc Lễ hội.

Cũng theo ông Phùng Thế Hanh, xã Tú Lệ được thiên nhiên ưu ái ban cho khí hậu trong lành, mát mẻ quanh năm, khiến cỏcây tươi tốt, tràn đầy nhựa sống, bởi vậy nơi đây nổi tiếng với lúa nếp Tan "Khảu tan chạu"- một loại cây lương thực quý mà chỉ ở Tú Lệ mới trồng được. Sản phẩm đã được Cục sở hữu trí tuệ cấp chứng nhận chỉ dẫn địa lý Nếp Tú Lệ, đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao và lọt TOP 100 món ăn đặc sản Việt Nam.

Thầy mo cúng mừng cơm mới trước khi vào Lễ hội.

 Cánh đồng Mường Lùng (xã Tú Lệ) trải rộng khoảng 6 km², chủ yếu trồng giống lúa nếp Tan hạt to, tròn, dẻo và thơm. Mỗi độ thu về (vào tháng 8 âm lịch hàng năm) nhân dân trong xã dù giàu hay nghèo đều có mâm cỗ mừng cơm mới dâng lên tổ tiên gồm cốm, xôi nếp làm từ những bông lúa chín đầu tiên cùng những sản vật khác như gà, vịt, cá, ong rừng,.. để thể hiện lòng biết ơn tổ tiên đã phù hộ cho gia đình được mùa màng bội thu, cuộc sống sung túc, đầy đủ.

Phát biểu tại Lễ hội, Chủ tịch xã Phùng Thế Hanh mong muốn thông qua Lễ hội quảng bá sản phẩmcốm,gạo nếp Tú Lệngày càng được nhiều người biết đến và có cơ hội sử dụng sản phẩm dẻo thơm, đặc sản quý hiếm mà thiên nhiên ban tặng cho nhân dân xã Tú Lệ nằm ở dưới chân đèo Khau Phạ hùng vĩ của núi rừng Tây Bắc; qua đó, góp phần gìn giữ và nâng cao giá trị sản phẩm nếp Tú Lệ, cải thiện đời sống cho nhân dân.

Trước đó, vào lúc 19 giờ 30 phút tối ngày 24/9/2022 là hoạt động giao lưu văn nghệ chào mừng Lễ Hội Cốm, lễ cúng mừng cơm mới. Toàn bộ các tiết mục văn nghệ “cây nhà, lá vườn” do giáo viên các trường Mầm non, Tiểu học, Trung học cơ sở đóng trên địa bàn xã và bà con các thôn bản địa phương thực hiện càng làm cho không khí Lễ hội thêm gần gũi, mộc mạc và lắng đọng sâu hơn trong trái tim mỗi người dân địa phương và du khách./. 

Bà con rộn ràng các phần thi giã cốm. 

Niềm vui trưng bày mâm cỗ của bà con các thôn bản và du khách.

 

Dù trời mưa nhưng Hội thi giã cốm vẫn diễn ra sôi nổi, thu hút đông đảo bà con nhân dân và du khách cổ vũ.

Bà con nhân dân sôi nổi tham gia các trò chơi dân gian như: Đi cà kheo, bắt vịt, trèo cột mỡ...

Phạm Quỳnh