Chiều 3/12, Phó thủ tướng Bùi Thanh Sơn thừa ủy quyền của Thủ tướng trình Quốc hội dự thảo Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế đặc thù phát triển TP.HCM.
Trình bày Tờ trình của Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn nêu để thực hiện các mục tiêu phát triển, đặc biệt là mục tiêu tăng trưởng hai con số trong 5 năm tới, TP.HCM cần thêm khoảng 1,8 triệu tỷ đồng. Nguồn lực hiện có chỉ đáp ứng khoảng 30% tổng nhu cầu vốn của xã hội.
Do đó, việc bổ sung các giải pháp đột phá, vượt trội ngoài luật vào Nghị quyết 98 là hết sức cấp thiết để thu hút các nguồn lực đầu tư, giải quyết ngay các điểm nghẽn, khơi thông nguồn lực. Mục tiêu là xây dựng TP.HCM thành siêu đô thị lớn nhất tại Đông Nam Á.
Đề xuất TP.HCM giữ lại 100% tiền thu từ quỹ đất TOD
Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung 6 điều và bổ sung một điều mới là Điều 7a vào Nghị quyết số 98, các chính sách tập trung vào 4 nhóm vấn đề chính.
Thanh toán Dự án Đường sắt: Cho phép Hội đồng nhân dân (HĐND) TP.HCM được sử dụng ngân sách địa phương để thực hiện bồi thường, hỗ trợ tái định cư khu vực nhà ga, đường sắt và vùng phụ cận nhằm tạo quỹ đất đối giá hoặc thanh toán cho nhà đầu tư thực hiện đường sắt theo hợp đồng BT (Xây dựng - Chuyển giao).
Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn trình bày Tờ trình
Khai thác Quỹ đất TOD: Cho phép Thành phố được sử dụng khoản thu 100% từ quỹ đất TOD (phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng) để trực tiếp đầu tư cho dự án đường sắt địa phương và các dự án giao thông thuộc tuyến TOD.
Phân cấp Thẩm quyền: Phân cấp cho UBND Thành phố quyết định việc đầu tư xây dựng kết hợp nhà ở, thương mại dịch vụ tại nhà ga, khu tập kết bảo dưỡng tàu, và vùng phụ cận các nút giao thông ; quyết định các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật, chỉ tiêu sử dụng đất quy hoạch tại các khu vực này khác với quy chuẩn kỹ thuật quốc gia.
Rút gọn Thủ tục: Mở rộng phạm vi áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt cho mọi dự án trong các khu chức năng (khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao,...) nhằm rút ngắn thủ tục hành chính.
Phân cấp cho UBND Thành phố lập, điều chỉnh, phê duyệt quy hoạch chung
Về thu hồi đất, dự thảo mở rộng thẩm quyền thu hồi đất để phục vụ phát triển kinh tế xã hội, vì lợi ích quốc gia, công cộng. Bổ sung các trường hợp thu hồi đất bao gồm dự án trong Khu thương mại tự do và dự án thu hút nhà đầu tư chiến lược tại Côn Đảo.
Với việc lập quy hoạch, sẽ phân cấp cho UBND Thành phố thẩm quyền lập, điều chỉnh, phê duyệt quy hoạch chung của Thành phố. HĐND Thành phố quyết định danh mục các dự án được triển khai trước các bước điều tra, khảo sát, kiểm đếm (chuẩn bị thu hồi đất) và đơn giản hóa quy trình quy hoạch.
Liên quan tới thu hút nhà đầu tư chiến lược, mở rộng danh mục ngành nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược, tập trung vào các dự án có quy mô lớn, mang tính dẫn dắt trong phát triển hạ tầng giao thông, đô thị, du lịch, văn hóa - thể thao, y tế, năng lượng sạch, logistics, bảo vệ môi trường và dự án đầu tư tại địa bàn Côn Đảo.
Ngoài ra, dự thảo Nghị quyết bổ sung ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp cho các dự án hạ tầng tại địa bàn đặc biệt khó khăn và ưu đãi đối với hoạt động nghiên cứu, phát triển. Cho phép cơ quan có thẩm quyền đồng thời chấp thuận chủ trương đầu tư và nhà đầu tư nếu chỉ có một nhà đầu tư đáp ứng điều kiện.
Về thành lập khu thương mại tự do, dự thảo Nghị quyết bổ sung Điều 7a quy định khung pháp lý đầy đủ cho mô hình Khu thương mại tự do tại TP.HCM, tương đồng với các cơ chế đã được áp dụng cho Hải Phòng và Đà Nẵng.
Đồng thời, trao thẩm quyền cho UBND Thành phố quyết định thành lập, mở rộng, điều chỉnh ranh giới Khu thương mại tự do, coi đây là điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung.
Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh, việc này có những ưu đãi vượt trội như: cho phép giao đất, cho thuê đất không qua đấu giá, đấu thầu (trừ dự án nhà ở thương mại); ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp 10% trong 20 năm, miễn 4 năm, giảm 50% trong 9 năm; giảm 50% thuế thu nhập cá nhân trong 10 năm cho chuyên gia, nhà khoa học chất lượng cao. Đồng thời cho phép doanh nghiệp trong khu được niêm yết, định giá và thanh toán bằng ngoại tệ.
Thẩm tra dự thảo Nghị quyết này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi đưa ra một số nội dung cần lưu ý và đề nghị làm rõ.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày báo cáo thẩm tra
Ủy ban Kinh tế và Tài chính lưu ý rằng phạm vi đề xuất của dự thảo Nghị quyết còn rộng và dàn trải, nhiều quy định trùng lắp với quy định pháp luật hiện hành và các dự thảo luật, nghị quyết khác đang trình Quốc hội. Đồng thời, một số nội dung có tác động trực tiếp tới ngân sách nhà nước, quản lý đất đai, tài sản công và đời sống người dân, đòi hỏi cơ quan chủ trì soạn thảo cần rà soát, đánh giá kỹ lưỡng để hoàn thiện.
Bên cạnh đó, cần cân nhắc một số vấn đề cụ thể, đơn cử như mô hình phát triển đô thị theo TOD. Về quy định thanh toán Hợp đồng BT, đa số ý kiến Ủy ban nhận thấy nội dung bổ sung về thanh toán cho nhà đầu tư dự án đường sắt áp dụng loại hình hợp đồng BT có phạm vi hẹp hơn hoặc trùng lắp so với quy định hiện hành và có thể làm hạn chế tính chủ động của địa phương. Đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ việc thu hẹp phạm vi này.
Riêng với thành lập khu thương mại tự do, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cùng Thường trực các cơ quan của Quốc hội nhất trí với việc thành lập Khu thương mại tự do tại TP.HCM. Đối với các cơ chế, chính sách đặc thù cho Kh thương mại tự do, Ủy ban cơ bản nhất trí với các cơ chế chính sách đã được quy định áp dụng cho Khu thương mại tự do Thành phố Hải Phòng.
Về sử dụng đất kết hợp, qua thẩm tra cơ bản nhất trí với việc cho phép kết hợp xây dựng nhà ở, thương mại dịch vụ tại khu vực nhà ga, nút giao thông TOD để khai thác quỹ đất và tăng nguồn thu ngân sách. Tuy nhiên, pháp luật đất đai hiện hành chưa quy định cho phép việc kết hợp đất sử dụng mục đích công cộng với mục đích nhà ở, đề nghị rà soát và đề xuất sửa đổi áp dụng chung trên toàn quốc để đảm bảo tính đồng bộ.
Với việc giữ lại 100% thu từ TOD được quy định tại Luật Đường sắt và việc sử dụng ngân sách địa phương thuộc thẩm quyền của HĐND, do đó, đề nghị cân nhắc không quy định nội dung này tại dự thảo Nghị quyết để tránh trùng lặp.
Liên quan tới thu hồi đất, Ủy ban nhận thấy việc bổ sung các trường hợp thu hồi đất ngoài quy định tại Luật Đất đai là vấn đề nhạy cảm, phức tạp, liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất. Do đó, đề nghị cân nhắc thận trọng trong việc quy định chính sách này.
Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát, nghiên cứu, chỉ đề xuất danh mục thật sự cần thiết, ưu tiên thu hút các dự án có quy mô lớn, sử dụng công nghệ cao, tiên tiến và có tác động lớn, tích cực đến phát triển kinh tế xã hội của Thành phố.
Diệu Trang