Ảnh minh họa
Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) vốn được xem là "phao cứu sinh" giúp người lao động vượt qua giai đoạn khó khăn khi mất việc. Tuy nhiên, với quy định hiện tại những người làm việc ổn định cả đời, không thất nghiệp hoặc chưa từng nhận trợ cấp thất nghiệp gần như không được hưởng quyền lợi gì từ quỹ này, dù họ đã đóng góp trong nhiều năm.
Trước thực trạng đó, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã đề xuất một loạt thay đổi quan trọng nhằm đảm bảo sự công bằng, bao gồm việc thưởng cho người lao động hoặc thân nhân nếu họ đóng BHTN trong thời gian dài nhưng chưa từng hưởng trợ cấp.
Trong góp ý cho dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi), Tổng LĐLĐ Việt Nam đề nghị không giới hạn thời gian tối đa hưởng trợ cấp thất nghiệp như quy định hiện hành. Theo khoản 2 điều 65 của dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi), thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp chỉ giới hạn tối đa 12 tháng, bất kể người lao động đã đóng bảo hiểm trong bao lâu. Cụ thể, cứ đóng đủ 12 tháng đến 36 tháng người lao động được hưởng 3 tháng trợ cấp thất nghiệp. Sau đó, mỗi 12 tháng tiếp theo sẽ được tính thêm 1 tháng trợ cấp nhưng không quá 12 tháng. Điều này đồng nghĩa với việc ngay cả khi đã đóng BHTN trên 12 năm (144 tháng), người lao động cũng không được hưởng thêm trợ cấp.
Tổng LĐLĐ Việt Nam cho rằng quy định này chưa tương xứng với mức đóng và thời gian tham gia bảo hiểm thất nghiệp của người lao động. Việc điều chỉnh nhằm hỗ trợ tốt hơn cho người lao động, đặc biệt là nhóm lớn tuổi hoặc làm việc trong các ngành nghề đặc thù.
Hiện nay, quỹ bảo hiểm thất nghiệp vẫn duy trì trạng thái ổn định, với dư địa đủ để mở rộng chính sách hỗ trợ. Tuy nhiên, phần lớn người lao động đóng bảo hiểm nhưng không đủ điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp dài hạn, trong khi những người đã đóng nhiều năm lại không được hưởng quyền lợi nào.
Một trong những bất cập lớn của hệ thống bảo hiểm thất nghiệp hiện tại là quy định "thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp trên 144 tháng thì không được bảo lưu". Điều này khiến nhiều người dù đóng bảo hiểm hàng chục năm nhưng không thể hưởng lợi ích từ quỹ.
Nhằm giải quyết vấn đề này, Tổng LĐLĐ Việt Nam đề xuất bổ sung cơ chế hỗ trợ. Một phương án là hỗ trợ thân nhân của người lao động khi họ gặp rủi ro về việc làm, chẳng hạn như vay vốn hoặc trợ cấp học nghề. Bên cạnh đó, người lao động có thể được nhận một phần trăm nhất định từ số tiền đã đóng vào quỹ khi nghỉ hưu. Ngoài ra, chính sách thưởng trực tiếp cho những người có thời gian dài tham gia bảo hiểm thất nghiệp cũng được đưa ra.
Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam Ngọ Duy Hiểu nhấn mạnh rằng quy định này sẽ tạo tâm lý tích cực, giúp người lao động tin tưởng hơn vào chính sách bảo hiểm thất nghiệp. Đồng thời, đây cũng là cách để khuyến khích họ tiếp tục tham gia bảo hiểm thay vì coi đó như một nghĩa vụ tài chính không mang lại lợi ích.
Ngoài ra, những lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp trên 144 tháng thường là những người có công việc ổn định. Việc điều tiết quỹ để hỗ trợ họ hoặc thân nhân trong những trường hợp khó khăn là một chính sách hợp lý và khả thi. Hỗ trợ này có thể thực hiện dưới nhiều hình thức như vay vốn ưu đãi, trợ cấp đào tạo lại hoặc hỗ trợ trực tiếp khi người lao động nghỉ hưu.
Việc bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm kết hợp với cơ chế hỗ trợ cho người lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp dài hạn không chỉ giúp giải quyết bất cập trong chính sách hiện tại mà còn góp phần hạn chế tình trạng trục lợi bảo hiểm. Khi có cơ chế hợp lý, người lao động sẽ không còn động cơ nghỉ việc chỉ để nhận trợ cấp thất nghiệp, giúp hệ thống bảo hiểm vận hành minh bạch và hiệu quả hơn.
Đề xuất của TLĐLĐ Việt Nam đã mở ra một hướng đi mới trong việc cải thiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp, đảm bảo quyền lợi tốt hơn cho người lao động. Nếu được thông qua, chính sách này không chỉ tạo động lực cho những người lao động có thời gian đóng BHTN dài hạn mà còn giúp duy trì quỹ bảo hiểm một cách bền vững. Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng biến động, việc linh hoạt điều chỉnh chính sách là cần thiết để đảm bảo sự công bằng và khuyến khích lực lượng lao động phát triển bền vững.
P/v