Những đêm không ngủ của người làm nghề “giành lại sự sống”
19 giờ tối. Khu phẫu thuật Chợ Rẫy không còn ánh đèn vàng dịu nhẹ của nghỉ ngơi. Thay vào đó, là ánh đèn trắng lạnh, tiếng bước chân vội vã, tiếng máy monitor không ngừng kêu nhịp tim bệnh nhân. Trong phòng áp lực dương, ê-kíp bác sĩ tập trung cao độ. Họ bắt đầu một ca phẫu thuật kéo dài… không biết trước giờ kết thúc.
“Trong 3 ngày từ 7–9/11, chúng tôi gần như không ai chợp mắt,”
BS.CKII Phạm Thanh Việt, Phó Giám đốc phụ trách điều hành Bệnh viện Chợ Rẫy, chia sẻ tại buổi thông tin ngày 10/11. “Tập thể y bác sĩ phải làm việc liên tục, trắng đêm để kịp thời tiếp nhận hai nguồn hiến tạng và thực hiện 12 ca ghép: 2 ca ghép tim, 4 ca ghép thận, 2 ca ghép gan, 2 ca ghép phổi và 2 ca ghép giác mạc. Trong đó, ca ghép phổi đầu tiên ở phía Nam đánh dấu bước ngoặt quan trọng.”.
Mỗi ca ghép là một cuộc đua với thời gian. Mỗi phút trôi qua là một phần hy vọng của người bệnh giảm đi. Nhưng cũng chính mỗi giây ấy, tình yêu thương và sự quyết tâm của các y bác sĩ lại thắp lên.
Từ nghĩa cử của gia đình người hiến – đến sự hồi sinh cho 7 bệnh nhân
Chiều 7/11, một nam bệnh nhân 49 tuổi (TP.HCM), bị chấn thương sọ não nặng do tai nạn sinh hoạt, được đưa vào Chợ Rẫy. Các bác sĩ nỗ lực cứu chữa nhưng tình trạng không thể hồi phục. Trong mất mát tột cùng, gia đình bệnh nhân đưa ra quyết định cao cả: hiến tim, phổi, hai thận và hai giác mạc.
Ngay lập tức, quy trình pháp lý và đánh giá chức năng tạng hiến được kích hoạt. Chợ Rẫy thông báo cho Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia để xác định người nhận. Cùng lúc, các kíp phẫu thuật và gây mê, hồi sức chuẩn bị sẵn sàng cho một đêm trắng.
Rạng sáng 8/11, 4 ca ghép tạng hoàn tất tại Chợ Rẫy:
- 1 bệnh nhân nam (1972, Cần Thơ) được ghép tim
- 2 bệnh nhân ghép thận: nữ (1977, Đồng Nai), nam (1985, Đồng Tháp)
-1 bệnh nhân nam (1986, TP.HCM) trở thành người đầu tiên ở miền Nam được ghép phổi
Hai giác mạc được chuyển ngay trong đêm ra Bệnh viện Trung ương Huế và ghép thành công cho hai bệnh nhân khác.
Bảy người bệnh – bảy số phận – được trao cơ hội làm lại cuộc đời từ nghĩa cử của một gia đình không may mắn.
Đêm thứ hai: màn chạy đua 64 phút và hành trình đưa tạng xuyên Việt
Tưởng như sẽ được nghỉ ngơi sau ca ghép đầu tiên chưa tròn 12 giờ, nhưng đến khuya 9/11, Chợ Rẫy lại tiếp nhận thông tin từ Bệnh viện Bà Rịa: một nam bệnh nhân 32 tuổi bị chấn thương sọ não không còn khả năng hồi phục, gia đình đồng ý hiến tạng.
Lần này, nguồn tạng gồm: tim, phổi, gan, và hai quả thận.
Bộ máy điều phối khẩn cấp lập tức vận hành:
- Chợ Rẫy báo cáo Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia
- Các bệnh viện được lựa chọn nhận tạng
- Lực lượng cảnh sát giao thông mở đường
- Hãng hàng không hỗ trợ gấp vận chuyển tạng ra Hà Nội và Huế
64 phút – đó là kỷ lục vận chuyển quả tim từ Bà Rịa về Chợ Rẫy. Chỉ cần trễ vài phút, tim sẽ hoại tử và ca ghép thất bại.
“Phút cuối cùng, chúng tôi chỉ cầu mong tim còn đập trong lồng ngực người nhận,” một bác sĩ hồi sức xúc động kể lại. Không ai trong phòng mổ ngày hôm đó quên được khoảnh khắc quả tim đỏ rực, khỏe mạnh, chập chững đập trở lại trong lồng ngực bệnh nhân suy tim giai đoạn cuối.
Các phần tạng còn lại lần lượt lên đường:
Tạng hiến | Nơi tiếp nhận | Ghi chú |
|---|---|---|
Gan | Huế & TP.HCM | Chia đôi: 1 ghép tại Huế, 1 ghép tại Đại học Y Dược TP.HCM |
Phổi | Hà Nội | Ê-kíp Chợ Rẫy hỗ trợ tiếp nhận và vận chuyển ra Viện Phổi Trung ương |
2 thận | Chợ Rẫy | Ghép cho 2 bệnh nhân trong danh sách chờ |
Trong tình huống ê-kíp Viện Phổi Trung ương không thể vào kịp do chênh lệch thời gian, các bác sĩ Chợ Rẫy đã trực tiếp tiếp nhận, bảo quản và vận chuyển phổi ra Hà Nội. Đây là mô hình điều phối tạng tiên tiến trên thế giới: hạn chế di chuyển nhân lực, tối ưu thời gian bảo quản, giảm chi phí.
Như vậy, từ hai nguồn hiến tạng trong ba ngày, tổng cộng 12 người ở cả ba miền đã được hồi sinh.
Một dấu mốc lịch sử của ngành y tế phía Nam
Ca ghép phổi đầu tiên tại Chợ Rẫy không chỉ là thành công của một bệnh viện, mà còn là bước tiến của lĩnh vực ghép tạng Việt Nam.
Ghép phổi là kỹ thuật phức tạp bậc nhất:
- Thời gian mổ kéo dài 8–12 giờ
- Đòi hỏi đội ngũ bác sĩ tim mạch – lồng ngực – hồi sức – gây mê phối hợp chặt chẽ
Sau ghép, bệnh nhân phải được chăm sóc đặc biệt để đề phòng thải ghép và nhiễm trùng BS.CKII Phạm Thanh Việt khẳng định: “Mỗi người bệnh được ghép tạng không chỉ là sự sống tiếp nối, mà còn là minh chứng cho giá trị nhân văn của người hiến. Mỗi trái tim ngừng lại là để cho một trái tim khác được đập tiếp.”
Đằng sau thành công là:
- Hệ thống điều phối hiến – ghép tạng đồng bộ
-Mạng lưới kết nối giữa các cơ quan, bệnh viện, hàng không, lực lượng chức năng;
- Trình độ chuyên môn và bản lĩnh của đội ngũ bác sĩ Việt Nam
-Sự hy sinh, nhân văn của gia đình người hiến
Những giọt nước mắt trong phòng hồi sức và hành trình của sự sống
Có những khoảnh khắc người chứng kiến không thể cầm được nước mắt.
Một bệnh nhân ghép tim – người đã từng đứng trước cửa tử – nắm tay bác sĩ và nói: “Bác sĩ ơi, tôi lại được thở mà không đau nữa…”
Một thanh niên 39 tuổi sau khi ghép phổi, được rút nội khí quản đã nghẹn ngào:
“Con sẽ sống thay phần người đã ra đi.”
Và trong phòng họp bệnh viện, cha của người hiến tạng chỉ nói một câu, đủ khiến cả hội trường lặng đi:“Con tôi không còn, nhưng trái tim nó vẫn đang sống đâu đó ngoài kia.”
Giá trị nhân văn – điều làm nên sức mạnh của ghép tạng
Hiến tạng không chỉ là câu chuyện y khoa. Đó là câu chuyện của tình người.
Chúng ta thường nói “cho đi là còn mãi”. Nhưng ở đây, đó là sự thật theo đúng nghĩa đen. Người ra đi tiếp tục sống trong cơ thể người khác, tiếp tục yêu thương, tiếp tục thở, tiếp tục nhìn thấy ánh sáng.
“Hiến tạng là gieo mầm sự sống.”
Chợ Rẫy đã chứng minh rằng với sự đồng lòng, nhân ái và tiến bộ khoa học, những điều tưởng chừng không thể… đã trở thành sự thật.
Kết thúc là HOÀNG HÔN, hay BÌNH MINH?
Ba ngày, hai đêm trắng.
12 cuộc đời được hồi sinh.
Một dấu mốc lịch sử được thiết lập.
Ở Chợ Rẫy, khi nhiều người ngủ, vẫn có những trái tim không ngủ… để giữ cho những trái tim khác được tiếp tục đập.
Đó không chỉ là nghề.
Đó là sứ mệnh.
Tấn Tài