Khi sự sống chỉ còn được tính bằng giờ
Người bệnh T.T, sinh năm 1972, cư trú tại phường Bình Thới, TP. Hồ Chí Minh, nhập viện trong tình trạng đi cầu phân đen kéo dài, suy kiệt toàn thân, da xanh, niêm nhợt và gần như không còn khả năng vận động. Tiền sử y tế phức tạp: từng mổ áp xe não, tai biến mạch máu não, đang sử dụng thuốc giảm đau NSAIDs dài ngày – khiến bức tranh bệnh lý càng trở nên rối rắm.
Các bước chẩn đoán ban đầu với nội soi dạ dày và đại tràng – những "vũ khí" thường quy trong chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa – không phát hiện được vị trí chảy máu. Trong khi đó, chỉ số Hemoglobin (Hb) – thước đo khả năng vận chuyển oxy trong máu – tiếp tục tụt thảm hại, từ 6.8 g/dL xuống còn 5.6 g/dL trong vòng chưa đầy ba ngày. Điều này đồng nghĩa với việc người bệnh đang mất máu nghiêm trọng – nhưng không rõ từ đâu.
"Đây là một trường hợp nguy hiểm điển hình mà bác sĩ phải ‘đi tìm bóng tối trong ánh sáng’. Khi các vị trí thường gặp không cho câu trả lời, ruột non là nghi can chính – nhưng cũng là nơi khó tiếp cận nhất trong hệ tiêu hóa," một bác sĩ Nội soi tiêu hóa của bệnh viện chia sẻ.
Hội chẩn liên chuyên khoa – khi mọi trái tim cùng chung một nhịp
Nhận thấy tình trạng người bệnh diễn tiến xấu nhanh chóng, một cuộc hội chẩn liên chuyên khoa khẩn cấp đã được tổ chức vào sáng ngày 7/7. Có mặt trong phòng hội chẩn là đại diện các chuyên khoa: Nội tiêu hóa, Nội soi tiêu hóa, Ngoại tổng quát, Gây mê hồi sức và Chẩn đoán hình ảnh DSA.
Chỉ vài giờ sau, vào lúc 13h30, cuộc mổ cấp cứu được tiến hành. Không giống một ca mổ tiêu hóa thông thường, đây là một ca phối hợp đặc biệt: phẫu thuật viên Ngoại tiêu hóa cùng với bác sĩ Nội soi ruột non cùng làm việc trong phòng mổ – triển khai kỹ thuật Nội soi ruột non trong lúc mổ (Intraoperative Enteroscopy – IOE).
Chính chiến lược này đã làm nên sự khác biệt.
"Bắt bóng tối" trong lòng ruột
Trong quá trình phẫu thuật, các bác sĩ phát hiện một đoạn ruột non dài khoảng 5cm có hiện tượng sượng cứng – nghi do loét – và kèm theo một hạch mạc treo lớn đường kính 3cm. Dưới sự hỗ trợ của nội soi trong mổ, tổn thương được quan sát rõ ràng: một vết loét rộng 2cm, đáy mỏng, đang rỉ máu – nằm cách góc hồi manh tràng 60cm. Bên cạnh đó, còn có nhiều ổ loét nông khác nhưng không chảy máu.
Sau khi xác định tổn thương chính, đoạn ruột bị loét được cắt bỏ, mối nối ruột được thực hiện và lưu thông tiêu hóa được tái lập an toàn. Ca mổ thành công.
Chỉ 48 giờ sau, người bệnh đã tỉnh táo, huyết động ổn định, bụng mềm, tự thở tốt, và chỉ số Hb phục hồi lên 8,8 g/dL – một sự cải thiện rõ rệt, báo hiệu phục hồi tích cực.
Xuất huyết ruột non – thách thức "ẩn mình" trong y học hiện đại
Xuất huyết tiêu hóa từ ruột non chỉ chiếm khoảng 5% trong tổng số các ca xuất huyết tiêu hóa, nhưng lại là nhóm chẩn đoán khó khăn và dễ bỏ sót nhất. Nguyên nhân có thể đến từ nhiều bệnh lý: loét do NSAIDs, u mạch, viêm ruột Crohn, dị dạng mạch máu, khối u ác tính hoặc lành tính…
Khác với dạ dày hay đại tràng – nơi nội soi dễ tiếp cận – ruột non kéo dài hơn 6 mét, nằm sâu trong ổ bụng, ngoằn ngoèo và di động, khiến cho cả hình ảnh học và nội soi đều gặp nhiều hạn chế.
Các kỹ thuật hiện đại như nội soi viên nang hay nội soi bóng kép ra đời giúp mở ra "ánh sáng" mới trong chẩn đoán ruột non, nhưng vẫn không thể đảm bảo độ chính xác 100%, đặc biệt trong trường hợp chảy máu đang diễn tiến.
Do đó, nội soi ruột non trong mổ (IOE) – tuy ít được áp dụng do yêu cầu kỹ thuật cao và cần phối hợp liên chuyên khoa – lại là cứu cánh đặc biệt hiệu quả trong các tình huống nguy cấp như trường hợp người bệnh T.T.
Chìa khóa sinh tồn: Hội chẩn – Quyết định – Hành động
Sự sống của người bệnh được giữ lại không chỉ nhờ kỹ thuật hiện đại, mà quan trọng hơn là sự phối hợp nhịp nhàng giữa các chuyên khoa – một trong những sức mạnh cốt lõi của mô hình điều trị đa chuyên khoa tại Bệnh viện Nhân dân 115.
Trong suốt quá trình chẩn đoán và điều trị, các bác sĩ từ Nội soi tiêu hóa, Ngoại tiêu hóa, Gây mê hồi sức, Chẩn đoán hình ảnh, Dinh dưỡng… đều tham gia với tinh thần chung: không để người bệnh đơn độc trong trận chiến với tử thần.
TS.BS Nguyễn Văn H., Trưởng khoa Ngoại tiêu hóa của bệnh viện chia sẻ:
"Trong y học, đặc biệt là ở các bệnh viện tuyến cuối, có những ca bệnh không một chuyên khoa nào có thể xử lý đơn lẻ. Khi mọi người cùng nhìn về một hướng, cùng đưa ra quyết định kịp thời – thì điều kỳ diệu có thể xảy ra."
Cập nhật từ y văn – IOE được thế giới ghi nhận
Hiệu quả của IOE không chỉ được chứng minh qua ca bệnh tại Bệnh viện Nhân dân 115. Một nghiên cứu năm 2021 tại Hàn Quốc trên 89 bệnh nhân cho thấy IOE xác định chính xác vị trí xuất huyết trong 92% trường hợp, và thay đổi hướng điều trị ở hơn 1/3 bệnh nhân (Lee et al., BMC Gastroenterology, 2021).
Một báo cáo ca lâm sàng năm 2023 (PMC10314713) cũng nhấn mạnh IOE là công cụ phát hiện tổn thương xuất huyết chính xác sau khi nội soi viên nang và nội soi bóng kép đều không hiệu quả. Đặc biệt, một nghiên cứu tại Brazil năm 2024 mô tả kỹ thuật IOE đường ngược (Staged Retrograde IOE) thành công 100% trong các ca chảy máu ruột non nặng, không ghi nhận biến chứng nào (da Silva et al., J Laparoendosc Adv Surg Tech, 2024).
Một trái tim – Nhiều nhịp đập
Câu chuyện cứu sống người bệnh T.T là minh chứng cho năng lực chuyên môn cao, sự linh hoạt trong phối hợp và tinh thần hết lòng vì người bệnh tại Bệnh viện Nhân dân 115. Khi y khoa không còn là từng cá nhân tách biệt, mà là một thể thống nhất – cùng nghĩ, cùng làm, cùng chịu trách nhiệm, thì người bệnh sẽ luôn là người chiến thắng cuối cùng.
Và đó chính là khi trái tim y khoa gặp nhau – không chỉ là kỹ thuật, mà là sự thấu cảm, niềm tin và hy vọng được đặt đúng nơi, đúng lúc.
Từ bóng tối của ruột non đến ánh sáng của hồi sinh – hành trình này không chỉ là một kỳ tích y khoa, mà còn là biểu tượng cho sức mạnh của sự đoàn kết, tri thức và lòng nhân ái trong y học hiện đại.
Tấn Tài