Các yếu tố quen thuộc như mái ngói, hiên nhà, sân vườn, chất liệu tre, gỗ, đá… được sáng tạo và biến tấu linh hoạt, hòa quyện với đường nét tối giản, vật liệu mới và công nghệ xây dựng tiên tiến. Nhờ đó, kiến trúc Việt vừa hiện đại, bền vững, vừa gần gũi với thiên nhiên, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, nghỉ ngơi, làm việc của con người, lại góp phần khẳng định bản sắc dân tộc trong dòng chảy hội nhập quốc tế.
Theo đuổi đam mê với kiến trúc truyền thống, thổi hồn vào những công trình hiện đại là tâm huyết của kiến trúc sư trẻ Đặng Hữu Hải. Phóng viên có buổi phỏng vấn đầy ấn tượng và thuyết phục, trong một không gian trẻ trung, hiện đại mang đậm dấu ấn Việt.
PV: Thưa kiến trúc sư Đặng Hữu Hải, gần đây cụm từ "kiến trúc hiện đại mang phong cách Việt" được nhắc đến nhiều. Anh có thể chia sẻ cách anh hiểu về khái niệm này?
KTS Đặng Hữu Hải: Khi nói đến kiến trúc hiện đại, ta thường hình dung đến những công trình tối giản, nhiều kính, bê tông, thép, và công nghệ cao. Nhưng nếu chỉ dừng lại ở việc "nhập khẩu" xu hướng quốc tế thì công trình dễ bị lai tạp, thiếu bản sắc. Phong cách Việt ở đây không phải là sao chép mái đình, cột kèo hay họa tiết truyền thống, mà là sự chọn lọc tinh hoa từ kiến trúc dân gian, khí hậu bản địa, văn hóa sống của người Việt để đưa vào thiết kế đương đại. Đó có thể là mái dốc chống nóng, hiên rộng để đón gió, giếng trời lấy sáng, hay những khoảng sân vườn kết nối thiên nhiên.
PV: Theo anh, thách thức lớn nhất khi kết hợp hiện đại và truyền thống trong kiến trúc là gì?
KTS Đặng Hữu Hải: Thách thức nằm ở sự cân bằng. Nếu thiên về truyền thống quá, công trình dễ mang tính hoài cổ, không đáp ứng được nhu cầu tiện nghi của đời sống đô thị. Ngược lại, nếu chỉ chạy theo "hiện đại", ta sẽ có những khối hộp lạnh lẽo, xa lạ với văn hóa Việt. Người kiến trúc sư phải dung hòa hai yếu tố này để vừa giữ hồn dân tộc, vừa bắt kịp xu thế phát triển.
PV: Anh có thể đưa ra một ví dụ cụ thể về công trình mà anh tâm đắc trong việc thể hiện tinh thần "hiện đại Việt"?
KTS Đặng Hữu Hải: Tôi từng tham gia thiết kế một ngôi nhà ở ngoại thành Hà Nội. Gia chủ mong muốn ngôi nhà vừa tiện nghi như biệt thự hiện đại, vừa gợi nhớ quê hương. Chúng tôi sử dụng cấu trúc khung thép và kính để mở rộng không gian, nhưng mái dốc lợp ngói, khoảng sân trồng cau và hàng tre được giữ lại. Hệ lam gỗ chắn nắng được lấy cảm hứng từ cửa bức bàn truyền thống, nhưng xử lý bằng vật liệu công nghiệp để đảm bảo độ bền. Kết quả là một ngôi nhà vừa thoáng mát, tiết kiệm năng lượng, vừa rất "Việt" trong cảm xúc.
PV: Xu hướng kiến trúc hiện đại Việt hiện nay có điểm gì đáng chú ý?
KTS Đặng Hữu Hải: Tôi thấy có ba điểm nổi bật: 1. Đề cao tính bền vững - sử dụng vật liệu địa phương, thiết kế thông gió và chiếu sáng tự nhiên. 2. Tái hiện tinh thần làng Việt - sân vườn, khoảng hiên, hàng cây… như cầu nối giữa ký ức và hiện đại. 3. Cá nhân hóa công trình – mỗi ngôi nhà không chỉ là chỗ ở mà còn kể câu chuyện riêng của gia chủ, gắn với lối sống Việt Nam ngày nay.
PV: Anh có lời khuyên nào cho thế hệ kiến trúc sư trẻ muốn theo đuổi phong cách này?
KTS Đặng Hữu Hải: Trước hết, phải hiểu rõ văn hóa và môi trường Việt. Không thể thiết kế cho Hà Nội mà quên đi mùa hè nóng ẩm, cũng không thể xây nhà ở miền Trung mà bỏ qua gió bão. Thứ hai, cần học hỏi tinh hoa thế giới nhưng biết chọn lọc, tránh chạy theo hình thức. Cuối cùng, tôi nghĩ kiến trúc sư phải đặt con người và thiên nhiên ở trung tâm - đó cũng chính là triết lý sâu xa của kiến trúc truyền thống Việt.
PV: Xin cảm ơn anh về cuộc trò chuyện. Hy vọng chúng ta sẽ sớm thấy nhiều công trình mang tinh thần hiện đại nhưng vẫn thấm đẫm hồn Việt trên khắp đất nước.
PV