Ảnh minh họa
Hai đạo luật này sẽ chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2025, đánh dấu bước chuyển quan trọng trong công tác quản lý, giáo dục và thực thi pháp luật về trật tự an toàn giao thông ở nước ta.
Việc ban hành hai luật mới nhằm phân định rõ trách nhiệm giữa cơ quan quản lý hạ tầng và cơ quan bảo đảm trật tự giao thông, đồng thời tăng cường tính răn đe, nâng cao ý thức của người dân, đặc biệt là thanh thiếu niên - nhóm đối tượng thường xuyên tham gia giao thông và dễ vi phạm.
Hệ thống giấy phép lái xe được đổi mới
Một trong những điểm đáng chú ý nhất của Luật trật tự an toàn giao thông đường bộ 2024 là việc thay đổi hệ thống giấy phép lái xe (GPLX). Nếu như trước đây có 13 hạng, thì nay được mở rộng đến 15 hạng, bao gồm các loại từ A1, A, B1, B, C1, C, D1, D2, D, BE, C1E, CE, D1E, D2E và DE.
Sự thay đổi này giúp phân loại rõ hơn giữa các loại phương tiện và năng lực của người điều khiển, tránh tình trạng người có bằng lái cho xe phân khối nhỏ lại điều khiển xe phân khối lớn, tiềm ẩn nguy hiểm không đáng có. Với người điều khiển phương tiện, điều này đồng nghĩa với việc phải nắm rõ các loại phương tiện bản thân sẽ sử dụng và thi đúng hạng GPLX.
Ngoài ra, mỗi giấy phép lái xe sẽ có 12 điểm. Nếu người vi điều khiển xe vi phạm, sẽ bị trừ điểm tương ứng theo mức độ lỗi. Khi điểm bị trừ hết người đó phải học và thi lại lý thuyết để phục hồi điểm. Đây là cách quản lý tiên tiến, giúp người dân có ý thức tự giác hơn trong việc tuân thủ luật giao thông, vì mỗi hành vi sai phạm đều ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của chính họ.
Quy định mới về độ tuổi và việc chở trẻ em
Từ 01/01/2025, độ tuổi tối thiểu để điều khiển xe máy dưới 50 phân khối vẫn là 16 tuổi, nhưng luật quy định chặt chẽ hơn về điều kiện sức khỏe và ý thức giao thông. Đồng thời, có quy định cấm người lái xe máy chở trẻ em trên 6 tuổi ngồi phía trước.
Đây là điểm mới rất được dư luận quan tâm, vì nhiều bậc phụ huynh có thói quen cho con nhỏ ngồi phía trước xe máy khi đi học hay đi chơi. Quy định này nhằm bảo vệ an toàn cho trẻ nhỏ, và thậm chí là người lái vì khi xảy ra va chạm, người ngồi trước là người chịu lực tác động đầu tiên, rất dễ bị thương nặng. Việc cho trẻ ngồi trước dễ gây mất tầm nhìn của người điều khiển, từ đó dễ dẫn đến tai nạn thương tâm. Hành vi vi phạm có thể bị xử phạt hành chính theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP.
Bên cạnh đó, Luật mới ban hành cũng nhấn mạnh trách nhiệm của cha mẹ, người giám hộ trong việc hướng dẫn con em mình chấp hành luật giao thông, không phóng nhanh, vượt ẩu hoặc sử dụng điện thoại di động khi đang điều khiển phương tiện.
Xử phạt vi phạm giao thông theo hướng nghiêm minh hơn
Theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP, mức phạt cho nhiều hành vi vi phạm giao thông sẽ được nâng cao. Cụ thể, các lỗi như vượt đèn đỏ, chạy quá tốc độ, sai làn, không đội mũ bảo hiểm hoặc sử dụng rượu bia khi lái xe đều bị tăng mức xử phạt và mức phạt sẽ nặng hơn rất nhiều so với trước đây.
Ngoài tiền phạt, người vi phạm còn có thể bị trừ điểm trên GPLX, tạm giữ phương tiện, thậm chí thu hồi giấy phép nếu vi phạm nhiều lần. Cách làm này không chỉ mang tính răn đe, mà còn giúp xây dựng văn hóa giao thông văn minh, an toàn và có trách nhiệm.
Ví dụ: Một người điều khiển xe máy vượt đèn đỏ sẽ bị phạt từ 4.000.000 đến 6.000.000 đồng và bị trừ 4 điểm giấy phép lái xe (áp dụng từ ngày 01/01/2025) so với trước đây là 800.000 đến 1.000.000 đồng. Nếu tái phạm nhiều lần, có thể bị thu hồi GPLX.
Những quy định này đối với nhóm người trẻ đặc biệt quan trọng. Việc biết rõ hậu quả pháp lý sẽ giúp các bạn trẻ điều chỉnh hành vi, tránh những rủi ro đáng tiếc.
Quy định mới về giải quyết tai nạn giao thông
Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ mới nhất cũng làm rõ hơn quy trình xử lý tai nạn giao thông. Khi xảy ra va chạm, người điều khiển phương tiện phải dừng lại, giữ nguyên hiện trường, gọi cơ quan chức năng và hỗ trợ người bị nạn.
Luật nhấn mạnh trách nhiệm và quyền lợi của người dân trong việc báo tin, phối hợp điều tra và có quyền được bảo vệ nếu hành động đúng pháp luật. Người bỏ trốn khỏi hiện trường hoặc không giúp đỡ nạn nhân có thể bị xử lý hình sự.
Ví dụ: Ngày 14/09/2025, Công an Hà Nội cho biết Cơ quan Cảnh sát điều tra tạm giữ hình sự Long, 51 tuổi, trú xã An Bình, tỉnh Phú Thọ, để điều tra tội Giết người. Trước đó khoảng 9h20 sáng 13/09, Long lái ô tô bồn di chuyển qua hầm chui Vạn Điểm thuộc thôn Lam Sơn, xã Phú Xuyên và xảy ra va chạm với nữ sinh 15 tuổi đi xe máy điện. Nhà chức trách cáo buộc, sau tai nạn tài xế “cố ý tiếp tục điểu khiển ô tô kéo lê nạn nhân trên đường”.
Quy định này nhằm nâng cao tinh thần nhân đạo, trách nhiệm xã hội của mỗi công dân. Khi tham gia giao thông, không chỉ là bảo vệ mình mà còn bảo vệ tính mạng của người khác, đó là trách nhiệm buộc phải có của người tham gia giao thông.
Ý nghĩa và trách nhiệm của người tham gia giao thông
Tuân thủ luật giao thông không phải vì sợ bị phạt, mà vì an toàn của chính bản thân và cộng đồng đặc biệt là thanh thiếu niên. Mỗi cá nhân cần hiểu rõ luật, tuân thủ luật.
Khi tham gia giao thông cần:
Đội mũ bảo hiểm đạt chuẩn
Không lái xe khi chưa đủ tuổi, không dùng điện thoại hoặc rượu bia khi điều khiển xe
Không vượt đèn đỏ, lạng lách, đánh võng, đi sai làn đường
Giữ thái độ văn minh, nhường nhịn khi tham gia giao thông
Nếu mỗi cá nhân đều có ý thức, chắc chắn tai nạn giao thông đều sẽ giảm đáng kể, đường phố sẽ an toàn và trật tự hơn. Thế hệ trẻ, là tương lai của đất nước cần chủ động tìm hiểu, học tập và tuyên truyền cho bạn bè, gia đình về các quy định mới. Mỗi hành động nhỏ đều góp phần lan tỏa ý thức pháp luật.