Theo đó, tất cả phương tiện gồm ô tô, xe mô tô, xe gắn máy đang lưu thông sẽ phải tuân thủ lộ trình áp dụng tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật về khí thải. Cơ quan chức năng sẽ triển khai hệ thống kiểm soát đồng bộ, từ kiểm định, giám sát đến xử lý các trường hợp phương tiện không đạt yêu cầu. Những loại xe cũ, tiêu hao nhiên liệu lớn hoặc phát thải vượt ngưỡng có thể bị hạn chế hoạt động hoặc buộc nâng cấp để đáp ứng tiêu chuẩn mới.
Cùng với đó, kế hoạch hành động đặt mục tiêu đến năm 2030, 100% phương tiện giao thông công cộng tại Hà Nội và TP.HCM sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh, như xe điện hoặc các loại nhiên liệu thân thiện môi trường. Đây được coi là bước chuyển lớn nhằm giảm mức độ ô nhiễm không khí tại hai đô thị đông dân nhất cả nước – nơi thường xuyên ghi nhận nồng độ bụi mịn vượt chuẩn.
Ngoài giao thông, Chính phủ cũng yêu cầu tăng cường kiểm soát khí thải công nghiệp, phát triển hệ thống quan trắc chất lượng không khí liên tục, mở rộng mảng xanh đô thị và thúc đẩy chuyển đổi năng lượng trong sản xuất. Các giải pháp đồng bộ này nhằm từng bước cải thiện chất lượng môi trường không khí, giảm nguy cơ bệnh hô hấp và nâng cao sức khỏe cộng đồng.
Lộ trình cụ thể tại Hà Nội và TP.HCM
Tại Hà Nội và TP.HCM, dự thảo lộ trình áp dụng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với khí thải ô tô lưu thông đường bộ đã được đề xuất, với ưu tiên áp dụng trước tại hai đô thị này.
Theo đề xuất: xe ô tô sản xuất từ trước năm 1999 áp dụng Mức 1 (Euro 1); sản xuất 1999-2016 áp dụng Mức 2 (Euro 2).
Xe sản xuất giai đoạn 2017-2021: áp dụng Mức 3 (Euro 3) từ 1/1/2026; riêng Hà Nội và TP.HCM áp dụng Mức 4 (Euro 4) từ 1/1/2027.
Xe sản xuất từ năm 2022 trở đi: áp dụng Mức 4 từ 1/1/2026; Mức 5 (Euro 5) từ 1/1/2032; riêng Hà Nội và TP.HCM dự kiến sớm hơn, Mức 5 từ 1/1/2028.
Xe máy, xe gắn máy: Lộ trình kiểm định khí thải được đề xuất bắt đầu tại Hà Nội và TP.HCM từ 1/7/2027.
Tại TP.HCM, đề án chuyển đổi phương tiện giao thông công cộng đã nêu rõ: đến năm 2030, xe buýt phải chuyển đổi hoàn toàn sang xe điện hoặc năng lượng xanh.
Đăng Thy