Sáng 20/11, Báo Điện tử TNVN, Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV) phối hợp với các cơ quan nghiên cứu, tổ chức chuyên môn, các doanh nghiệp… tổ chức Diễn đàn "Doanh nghiệp Nhà nước: Nâng cao năng lực cạnh tranh và vai trò dẫn dắt".
Diễn đàn nhằm phân tích, đánh giá toàn diện thực trạng, thách thức của doanh nghiệp nhà nước (DNNN) trong bối cảnh hội nhập, chuyển đổi số và tái cơ cấu nền kinh tế; đồng thời đề xuất các giải pháp chính sách, cơ chế quản trị và định hướng phát triển mới để khu vực DNNN thực sự trở thành động lực dẫn dắt tăng trưởng, đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam.
Tại diễn đàn, các đại biểu cho rằng, vai trò và vị trí của DNNN có những thay đổi qua các thời kỳ cùng với quá trình đổi mới tư duy, nhận thức của Đảng, sự phát triển của nền kinh tế, của doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế và quá trình mở cửa, hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước. DNNN phải tiên phong trong đổi mới, chuyển đổi số, cơ cấu lại theo cơ chế thị trường và được trao quyền tự chủ nhiều hơn để giữ vững vai trò trụ cột, dẫn dắt tăng trưởng.
Bà Nguyễn Thu Thủy - Phó Cục trưởng, Cục Phát triển Doanh nghiệp Nhà nước (Bộ Tài chính) phát biểu tham luận tại Diễn đàn.
Phát biểu tại Diễn đàn, bà Nguyễn Thu Thủy - Phó Cục trưởng, Cục Phát triển Doanh nghiệp Nhà nước (Bộ Tài chính) cho rằng, quan điểm chỉ đạo của Đảng qua các thời kỳ đều khẳng định vai trò của DNNN là lực lượng vật chất quan trọng của kinh tế Nhà nước, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế và thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội; DNNN tập trung vào những lĩnh vực then chốt, thiết yếu; những địa bàn quan trọng và quốc phòng, an ninh; những lĩnh vực mà doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác không đầu tư.
Trong bối cảnh khoa học công nghệ, phát triển kinh tế tư nhân và hội nhập quốc tế được xác định là các thành tố quan trọng của "Bộ tứ trụ cột" tạo nền tảng, động lực mạnh mẽ cho phát triển kinh tế - xã hội, DNNN có trách nhiệm tiên phong dẫn đầu trong đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phục hồi nền kinh tế; tăng cường liên kết, kết nối giữa DNNN với tổ chức kinh tế tập thể và doanh nghiệp tư nhân. Thực hiện cơ cấu lại, đổi mới doanh nghiệp Nhà nước theo cơ chế thị trường, kiên quyết cổ phần hóa, bán vốn tại những doanh nghiệp mà Nhà nước không cần nắm hoặc không cần giữ cổ phần, vốn góp chi phối; đồng thời xử lý triệt để, bao gồm cả việc cho phá sản các doanh nghiệp Nhà nước yếu kém.
Tại Diễn đàn, các chuyên gia, nhà phân tích cho rằng, DNNN - với trọng tâm là các Tập đoàn, Tổng công ty Nhà nước tiếp tục đóng vai trò chi phối, chủ đạo trong những ngành, lĩnh vực có tính chất chiến lược, thiết yếu đối với sự phát triển kinh tế - xã hội; là công cụ quan trọng để thực hiện ổn định nền kinh tế vĩ mô, đối phó với những biến động của thị trường, kiềm chế lạm phát, bảo đảm cân bằng về đầu tư phát triển theo vùng, miền; góp phần xây dựng và phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng cần thiết cho nền kinh tế (hạ tầng giao thông, nông nghiệp nông thôn, năng lượng, viễn thông), thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại.
Nhiều DNNN tham gia thực hiện các nhiệm vụ chính trị - xã hội, bình ổn giá, phát triển kinh tế gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh, giữ vững chủ quyền quốc gia và nâng cao uy tín, thúc đẩy quan hệ về kinh tế, chính trị, xã hội, ngoại giao đối ngoại giữa Việt Nam và các nước trong khu vực và trên thế giới.
Với lợi thế từ nguồn vốn lớn, hệ thống cơ sở hạ tầng, mạng lưới rộng khắp, một số DNNN là các Tập đoàn, Tổng công ty đã vươn lên đi đầu trong các lĩnh vực về công nghệ mới, tiên phong trong ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo.
Bên cạnh các kết quả đạt được, DNNN đang đối mặt với nhiều hạn chế, thách thức. Theo các ý kiến, nguồn lực về vốn, tài sản của DNNN chưa được khơi thông do quy định về phân công, phân cấp thẩm quyền quyết định đầu tư chưa trao quyền tự chủ cho doanh nghiệp đối với các quyết định đầu tư lớn, các quyết định mang tính rủi ro. Việc đầu tư trở lại của Nhà nước cho doanh nghiệp còn hạn chế và chưa kịp thời do phạm vi đầu tư vốn bị bó hẹp, trình tự, thủ tục còn rườm rà, phức tạp. Việc không thực hiện các dự án đầu tư mới dẫn đến năng lực và khả năng cạnh tranh không theo kịp xu hướng phát triển nói chung, không cạnh tranh được với các doanh nghiệp trong cùng lĩnh vực tại khu vực và quốc tế; từ đó đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội trong một số ngành, lĩnh vực chưa đạt yêu cầu đặt ra.
Các DNNN, nhất là các tập đoàn, tổng công ty mặc dù đã rất nỗ lực triển khai các dự án đầu tư mới nhưng hiệu quả vẫn chưa tương xứng với nguồn lực được giao nắm giữ. Một số doanh nghiệp vẫn còn tình trạng thua lỗ kéo dài, rơi vào tình trạng mất an toàn tài chính.
Ông Nguyễn Tất Thái - Phó Vụ trưởng Vụ Dự báo, thống kê - ổn định tiền tệ, tài chính (NHNN) phát biểu tại chương trình.
Cũng tại Diễn đàn, ông Nguyễn Tất Thái - Phó Vụ trưởng Vụ Dự báo, thống kê - ổn định tiền tệ, tài chính (NHNN) nhắc lại mục tiêu của Nghị quyết số 12-NQ/TW về "Cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp Nhà nước trên nền tảng công nghệ hiện đại, năng lực đổi mới sáng tạo, quản trị theo chuẩn mực quốc tế, nhằm huy động, phân bổ và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực xã hội, bảo toàn, phát triển vốn Nhà nước tại doanh nghiệp để doanh nghiệp Nhà nước giữ vững vị trí then chốt và là một lực lượng vật chất quan trọng của kinh tế Nhà nước, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế và thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội".
Trong bối cảnh mục tiêu đặt ra trong giai đoạn tới là nước ta trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao vào năm 2030; trở thành nước phát triển, thu nhập cao vào năm 2045; duy trì tốc độ tăng trưởng "2 con số" trong giai đoạn 2026-2030; triển khai có hiệu quả các Nghị quyết "trụ cột" về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, về hội nhập quốc tế trong tình hình mới, về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật, về phát triển kinh tế tư nhân… đòi hỏi phải có những cải cách và biện pháp thúc đẩy tăng trưởng đột phá đối với DNNN, cơ cấu lại khu vực này theo hướng tinh gọn, hiệu quả để DNNN thực sự phát huy vai trò mở đường, dẫn dắt trong các ngành lĩnh vực then chốt, thiết yếu của nền kinh tế.
Diễn đàn "Doanh nghiệp Nhà nước: Nâng cao năng lực cạnh tranh và vai trò dẫn dắt" mang ý nghĩa thời sự và thiết thực trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh công cuộc đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế và hội nhập ngày càng sâu rộng với khu vực và thế giới.
PV