Ảnh minh họa. Nguồn: hungyen.dcs.vn
Quản lý nhà nước – Nhân tố then chốt bảo đảm hiệu quả chính sách
Theo Luật Việc làm năm 2013, BHTN không chỉ là chế độ trợ cấp tài chính mà còn bao gồm tư vấn, giới thiệu việc làm, đào tạo và nâng cao kỹ năng nghề. Đây là những hoạt động đòi hỏi sự tham gia tích cực, hiệu quả từ hệ thống quản lý nhà nước để bảo đảm quyền lợi thiết thực cho người lao động.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, tỷ lệ người lao động nhận được hỗ trợ học nghề, đào tạo lại vẫn còn rất thấp so với tổng số người hưởng trợ cấp thất nghiệp. Điều này phản ánh sự cần thiết phải nâng cao năng lực quản lý, tổ chức và kết nối của các cơ quan chức năng, nhất là trong việc thúc đẩy cung – cầu lao động và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.
Đổi mới công tác quản lý dịch vụ việc làm và đào tạo nghề
Các cơ quan quản lý nhà nước cần đóng vai trò trung tâm trong việc đổi mới hệ thống tư vấn, giới thiệu việc làm – một cấu phần quan trọng của chính sách BHTN. Việc đầu tư nâng cấp các trung tâm dịch vụ việc làm, hiện đại hóa cơ sở dữ liệu, xây dựng nền tảng kết nối số, đồng thời đào tạo đội ngũ cán bộ chuyên trách có năng lực là những nhiệm vụ Nhà nước cần đẩy mạnh trong thời gian tới.
Song song, công tác đào tạo nghề cũng cần được quy hoạch và điều phối bởi Nhà nước, bảo đảm phù hợp với nhu cầu thực tế của từng ngành, từng vùng. Cơ quan quản lý phải chủ động thiết kế chương trình đào tạo linh hoạt, sát thực tiễn; thúc đẩy liên kết giữa các trường nghề và doanh nghiệp; đồng thời khuyến khích người lao động tích cực tham gia học nghề để tái hòa nhập thị trường.
Kiểm tra, giám sát – Bảo đảm tính minh bạch và hiệu quả
Một trong những chức năng cốt lõi của quản lý nhà nước là kiểm tra, giám sát việc thực thi chính sách. Sự thiếu đồng bộ, lỏng lẻo trong thực hiện tại một số địa phương đã dẫn đến lạm dụng chính sách hoặc sử dụng chưa đúng mục tiêu. Vì vậy, các bộ, ngành liên quan cần tăng cường thanh tra định kỳ và đột xuất, xử lý nghiêm các sai phạm, và từ đó, nâng cao niềm tin của người lao động vào hệ thống BHTN.
Bên cạnh đó, việc hoàn thiện khung pháp lý, mở rộng phạm vi thụ hưởng, cải cách thủ tục hành chính và tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin là những nội dung trọng tâm mà Nhà nước cần tiếp tục đẩy mạnh nhằm nâng cao hiệu lực quản lý.
Tăng cường phối hợp liên ngành và phát huy trách nhiệm xã hội
Để chính sách BHTN thực sự hiệu quả, Nhà nước cần giữ vai trò điều phối liên ngành, tạo cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các bộ ngành, địa phương, tổ chức đào tạo và doanh nghiệp. Đây không chỉ là giải pháp tổ chức thực hiện, mà còn thể hiện vai trò định hướng và điều tiết thị trường lao động một cách toàn diện.
Cùng với đó, Nhà nước cần thúc đẩy trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp và khơi dậy tinh thần chủ động của người lao động, biến các chế độ hỗ trợ không chỉ là “phao cứu sinh” mà còn là cơ hội nâng cao năng lực, tái thiết nghề nghiệp.
Phát huy vai trò chủ động của người lao động và doanh nghiệp
Ngoài vai trò của cơ quan nhà nước, chính người lao động cũng cần chủ động trong việc tiếp cận chính sách BHTN, tìm hiểu và tận dụng hiệu quả các chế độ hỗ trợ. Cần thay đổi tư duy “trợ cấp là đủ” sang hướng tích cực “học để làm mới chính mình”, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường lao động.
Về phía doanh nghiệp, cần phối hợp chặt chẽ với cơ quan quản lý nhà nước, cơ sở đào tạo trong việc xây dựng kế hoạch đào tạo lại cho người lao động bị mất việc, đồng thời chủ động tham gia hệ thống dự báo và kết nối cung – cầu lao động.
Vai trò quản lý nhà nước – Nền tảng cho sự phát triển bền vững
Trong bối cảnh thị trường lao động đầy biến động bởi dịch bệnh, suy thoái kinh tế hay chuyển đổi số, vai trò điều phối và dẫn dắt của Nhà nước càng trở nên cấp thiết. Từ việc định hình chính sách, tổ chức thực hiện đến theo dõi, điều chỉnh kịp thời, Nhà nước là nhân tố bảo đảm để BHTN không chỉ là chính sách hỗ trợ đơn thuần, mà còn là công cụ quản lý lao động chiến lược, góp phần phát triển nguồn nhân lực quốc gia một cách bền vững. Chỉ khi cả hệ thống chính trị, doanh nghiệp và người lao động cùng đồng lòng, chính sách bảo hiểm thất nghiệp mới thật sự trở thành "chiếc phao" vững chắc cho người lao động trong mọi hoàn cảnh.