Tăng cường nguồn lực cho công tác trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế

Trợ giúp pháp lý là loại hình dịch vụ công đặc biệt (dịch vụ công không thu phí) đối với người được hưởng dịch vụ pháp lý. Đây là chủ trương, chính sách mang đậm tính nhân văn, nhân đạo của Đảng và Nhà nước ta, giúp các đối tượng yếu thế trong xã hội tiếp cận và thụ hưởng dịch vụ pháp lý miễn phí, góp phần bảo đảm quyền con người, quyền công dân trong tiếp cận công lý và bình đẳng trước pháp luật. Thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước đã xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật, tạo điều kiện để hoạt động trợ giúp pháp lý phát triển. Đồng thời, thực tiễn đã chứng minh, Nhà nước không chỉ đầu tư ngân sách cho hoạt động thường xuyên, mà còn tập trung nguồn lực rất lớn cho hoạt động trợ giúp pháp lý thông qua các chương trình mục tiêu quốc gia. Có thể khẳng định, trong những năm qua, công tác trợ giúp pháp lý đã đạt được nhiều kết quả tích cực, ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong đời sống xã hội.

Mặc dù hệ thống pháp luật về trợ giúp pháp lý đã có bước hoàn thiện, nhưng việc triển khai vẫn còn tồn tại những bất cập về cơ chế, nguồn lực, chất lượng và phạm vi phục vụ. Bên cạnh đó, trước yêu cầu cải cách tư pháp, chuyển đổi số và hội nhập quốc tế, công tác trợ giúp pháp lý vẫn đang gặp nhiều khó khăn, thách thức, đặc biệt là hạn chế về nguồn lực. Nguồn nhân lực mỏng, kinh phí hoạt động còn khiêm tốn, cơ sở vật chất và hạ tầng công nghệ thông tin chưa đồng bộ… Do đó, việc tăng cường nguồn lực cho công tác trợ giúp pháp lý là yêu cầu tất yếu, mang ý nghĩa chiến lược và lâu dài nhằm bảo đảm chất lượng, hiệu quả và tính bền vững của hoạt động này.

Nhằm đánh giá thực trạng, nhận diện những điểm nghẽn, thách thức, đồng thời, đề xuất các giải pháp về tăng cường nguồn lực, nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác trợ giúp pháp lý hướng tới các đối tượng yếu thế trong xã hội, Tạp chí Dân chủ và Pháp luật phối hợp với Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý tổ chức Tọa đàm khoa học "Tăng cường nguồn lực cho công tác trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế".

Phát biểu khai mạc tọa đàm, Tổng Biên tập Tạp chí Dân chủ và Pháp luật (Bộ Tư Pháp) TS. Trương Thế Côn cho biết, hiện nay, mạng lưới tổ chức trợ giúp pháp lý đã được hình thành ở tất cả các tỉnh, thành phố. Hàng năm, đã thực hiện được hàng chục nghìn vụ việc góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, giúp cho người dân được tiếp cận công lý, không ai bị bỏ lại ở phía sau. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, thực tiễn triển khai hoạt động trợ giúp pháp lý vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức. Đơn cử, một số quy định của pháp luật chưa theo kịp yêu cầu đổi mới, cơ chế chính sách, chưa thu hút được các nguồn lực xã hội cho hoạt động trợ giúp pháp lý; Các nguồn lực thực hiện hoạt động trợ giúp pháp lý còn nhiều hạn chế; Sự phối hợp giữa các cơ quan ban ngành trong hoạt động trợ giúp pháp lý vẫn chưa đồng bộ; Việc ứng dụng công nghệ thông tin chuyển đổi số còn chậm chưa đáp ứng yêu cầu phát triển của xã hội....

Phó Cục trưởng, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý (Bộ Tư pháp) Vũ Thị Hường cho biết, sau khi hợp nhất cả nước hiện có 53 Trung tâm trợ giúp pháp lý tương ứng 34 tỉnh. Điều đó chứng tỏ, có một số tỉnh, thành phố đang duy trì hai đến ba trung tâm trợ giúp pháp lý của nhà nước. Số lượng người thực hiện trợ giúp pháp lý khá đông. Cụ thể, gần 1.500 người làm việc trong các trung tâm trợ giúp pháp lý, trong đó có hơn 700 trợ giúp viên pháp lý. Bên cạnh đó, cũng có hơn 700 Luật sư ký hợp đồng trợ giúp pháp lý với các trung tâm hoặc đăng ký tham gia trợ giúp pháp lý với các tổ chức ngành nghề luật, tư vấn pháp luật. Hiện, Luật Trợ giúp pháp lý đã quy định rõ về tiêu chuẩn của trợ giúp viên pháp lý. Theo đó, tiêu chuẩn để trở thành trợ giúp viên pháp lý tương ứng với tiêu chuẩn để trở thành luật sư.

Hội thảo là diễn đàn để các nhà quản lý, nhà khoa học, nhà hoạt động thực tiễn nghiên cứu, trao đổi, thảo luận về những nhóm vấn đề liên quan đến sự cần thiết và tầm quan trọng của việc tăng cường nguồn lực đối với công tác trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế; Quan điểm của Đảng, Nhà nước về tăng cường nguồn lực cho công tác trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế; Các yêu cầu đối với việc tăng cường nguồn lực để hoạt động trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế đạt chất lượng, hiệu quả cao đáp ứng sự phát triển của đất nước trong bối cảnh mới; Nhận diện những điểm nghẽn, khó khăn, vướng mắc liên quan đến việc tăng cường nguồn lực cho hoạt động trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế và kiến nghị hoàn thiện; Thực trạng hoạt động trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu và một số kiến nghị, đề xuất giải pháp tháo gỡ; Kinh nghiệm quốc tế liên quan đến hoạt động trợ giúp pháp lý.

Những kết quả, ý kiến phát biểu và đề xuất tại tọa đàm chính là nguồn tư liệu quý góp phần giúp các cơ quan, nhà nước có thẩm quyền nghiên cứu để hoàn thiện thể chế chính sách pháp luật về trợ giúp lý, xây dựng nền tư pháp dân chủ, công bằng, hiện đại, vì nhân dân phục vụ.

P/v