Từ chuyện dắt thú cưng đi dạo: Người Việt nuôi chó tây, tư duy kiểu ta và hành xử kiểu nguyên thủy

TNV  -  Một trong những chủ đề được bàn luận khá nhiều những ngày qua là quy định về việc...dắt chó đi dạo ở phố đi bộ Hoàn Kiếm. Những quy định về trách nhiệm của chủ nuôi đã được quy định trong các thông tư của Bộ NN&PTNN. Và phạm vi công cộng trong những thông tư này không chỉ ở phố đi bộ. Dù sáng nào nhiều loa phường cũng đồng loạt đọc thông tư về biện pháp phòng chống bệnh dại nhưng số người tiếp thu có lẽ chỉ đếm trên đầu ngón tay. Qua những tranh cãi của cư dân mạng, có thể thấy vấn đề vẫn là nhiều người Việt văn minh không cùng trình văn hóa.

 Khi đời sống đã có nhiều cải thiện, người Việt không chỉ nuôi “chó cỏ” để giữ nhà như trước. Họ bắt đầu nuôi những con chó Tây đắt tiền. Tuy nhiên, rất nhiều người làm vậy chỉ vì phô trương sự giàu có hay theo kịp trào lưu. Vì thế họ mua được cái văn minh phương Tây nhưng không thể dùng tiền mua được văn hóa – văn hóa hành xử nơi công cộng và hành xử với động vật.

Khi nhận nuôi một con vật và đem nó ra không gian công cộng, người nuôi đã xác nhận trách nhiệm với xã hội. Nhiều nước trên thế giới đã ban hành những đạo luật nghiêm khắc với người nuôi động vật. Ở Thụy Điển, người nhận nuôi phải vượt qua các bài thi để xác nhận quyền được nuôi động vật. Italia quy định người chủ phải dắt thú cưng đi dạo ít nhất 3 lần/tuần. Hay ở Australia, việc buộc chó vào các phương tiện giao thông là phạm luật. Thế nhưng ở Việt Nam, thông tư 48/2009 của Bộ NN&PTNN chỉ quy định “Ở thành phố, thị trấn, khu đông dân cư, khi đưa chó ra khỏi khuôn viên của gia đình phải có dây xích, rọ mõm (đối với con dữ) và có người dẫn”. Câu hỏi đặt ra là thế nào là dữ khi người chủ nào cũng biện bạch “Chó của tôi không cắn người đâu”. Những từ ngữ cảm tính như “dữ” “hiền” không thể được mang vào văn bản có tính tuyệt đối.

Luật lệ không rõ ràng dẫn đến cách hành xử của người chủ với vật nuôi và xã hội rất vô trách nhiệm. Chó Tây ở các thành phố lớn thường bị lạm dụng trưng bày. Trên đường phố.không khó bắt gặp những thanh niên đi xe máy và... quát nạt, kéo chó chạy theo, hay những người để mặc chú chó ngồi vắt vẻo sau xe giữa luồng giao thông hỗn loạn. Nhiều người lại để mặc con vật phóng uế ở nơi công cộng và không dọn dẹp để rồi cả một không gian công cộng đẹp bị hai thứ phá hỏng: sản phẩm của đám vật nuôi và những tấm biển cấm. Cũng đã có không ít vụ chó Tây bị đem ra chọi nhau  đẫm máu hay tấn công chó hoang trong khi người chủ đứng quay phim.Giờ đây, nhắc đến Pitbull là người ta hình dung ngay ra giống chó dữ tợn hay cắn người nhờ những đoạn clip bạo lực và đôi dòng tít “máu me”. Tuy nhiên, cũng như những giống chó đã được thuần hóa khác, Pitbull cũng có những phẩm chất tốt đẹp.

Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh chó có trí tuệ và cảm xúc tương đương với trẻ em 3,4 tuổi – độ tuổi nhạy cảm và rất dễ học theo các hành vi từ người xung quanh.  Nhưng dù thông minh, chúng không thể hiểu những khái niệm trừu tượng như “pháp luật”, nên chúng cần có người dạy dỗ đúng cách. Thế nên, một con chó pitbull được nuôi dạy để cắn người thì hiển nhiên bản năng tấn công vượt qua khả năng kiềm chế. Chúng ta chỉ sợ hãi loài chó theo bản năng và định kiến nhưng không xem lại vấn đề gốc rễ là trách nhiệm của người chủ.

Ảnh: Khi nhận nuôi một con vật và đem nó ra không gian công cộng, người nuôi đã xác nhận trách nhiệm với xã hội

Người ta hẳn vẫn chưa quên vụ hai chú chó tấn công nhau và chó Doberman bị đâm chết hồi tháng 8. Con người có thể dễ dàng giết một con chó để giải quyết sự việc tạm thời, nhưng không thể ra tay bừa bãi trong xã hội loài người được điều chỉnh bằng luật pháp. Con người mất hàng trăm năm để thuần hóa loài chó không phải để giải quyết chúng theo cách bạo lực, bởi như vậy ta cũng không khác gì động vật. Nhiều người không tiếc tiền mua chó nhưng lại ngại trang bị những kiến thức tối thiểu, họ không ngại mua dây xích đẹp, thậm chí quần áo cho chó, nhưng không mua được cho chúng những thứ bảo hiểm cần thiết khi ra ngoài. Con chó với họ có chăng là một thứ vật chất hơn là một bài học về trách nhiệm. Mà trách nhiệm đơn giản giữa người và vật cũng không có, những trách nhiệm xã hội lớn hơn khó có thể đảm nhận.

Hoàng Bích