Tổng thống Donald Trump đã đạt được những thành tựu gì cho đến nay?

Donald Trump khi nhậm chức đã cam kết thay đổi bộ mặt của chính trị Mỹ và chuyển giao quyền lực “về tay nhân dân”.

Vậy ông đã đạt được những gì từ đó cho tới nay? Chúng ta đang theo dõi bước tiến của vị tổng thống này thông qua chương trình nghị sự của ông và việc nó đã tiếp nhận bởi công chúng Mỹ như thế nào.

Ông Trump đã thực hiện những hành động hành pháp nào?

Một cách mà Tổng thống Trump có thể thi hành quyền lực chính trị là thông qua những sắc lệnh hành pháp đơn phương và những bản ghi nhớ, những thứ mà cho phép ông bỏ qua quy trình lập pháp ở Nghị viện trong một số lĩnh vực chính sách nhất định.

Ông không lãng phí nhiều thời gian trong việc sử dụng công cụ này, chuyển hướng rút khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương, cắt giảm các quy định kinh doanh và tiếp tục tiến hành kế hoạch xây dựng hai đường ống dẫn dầu gây tranh cãi.

Mặc dù ông có thể đã sử dụng những hành động hành pháp với một tỷ lệ chưa từng có, ông đã ký một lượng bằng với con số mà Tổng thống Obama đã ký trong suốt những tuần làm việc đầu tiên trong cương vị mới.

Rất nhiều những hành động hành pháp của Tổng thống Trump nhằm thực hiện những cam kết trong chiến dịch của ông, nhưng những hành động này bị giới hạn trong phạm vi quyền lực của nó.

Mặc dù những sắc lệnh hành pháp có thể được sử dụng để thay đổi cách thức các cơ quan liên bang sử dụng các nguồn lực của họ, chúng không thể phân bổ về cho các cơ quan đó những nguồn tài chính mới hay đưa ra những luật mới – cả hai quyền hành này thuộc về Nghị viện.

Lấy ví dụ, sắc lệnh hành pháp đầu tiên của ông Trump được đưa ra với ý đồ hạn chế hiệu quả Đạo luật Chăm sóc sức khỏe với giá cả phải chăng, nhưng lời cam kết trong chiến dịch về việc sẽ hủy bỏ và thay thế nó chỉ có thể được ban hành bởi Nghị viện bởi vì điều này yêu cầu sự lập pháp mới.

Chỉ số ủng hộ của ông Trump như thế nào?

Khi ông Trump tuyên thệ nhậm chức vào ngày 20 tháng 01, ông có chỉ số ủng hộ thấp nhấp trong bất cứ Tổng thống mới đắc cử nào.

Ông đã coi những cuộc thăm dò này là “gian lận” nhưng sức mạnh của sự chống đối với ông là hiển nhiên khi hàng trăm nghìn người đã đổ bộ xuống phổ biểu tình sau lễ nhậm chức của ông.

Đa phần các Tổng thống bắt đầu nhiệm kỳ của họ với những con số tán đồng mạnh mẽ, nhưng Tổng thống Trump lại đi ngược với xu hướng này. Trong khi cả ông George W Bush và Barack Obama có được con số ủng hộ khoảng 60% vào giữa tháng tư, ông Trump chỉ đạt được 40%.

Ông Trump đắc cử với con số ủng hộ thấp nên không ngạc nhiên khi đến giờ nó vẫn thấp, nhưng vụ bê bối về việc liên lạc với Nga và lệnh cấm đi lại gây tranh cãi của ông đã khiến chúng tụt giảm.

Mặc dù vậy, những nỗ lực của ông Trump nhằm cắt giảm quy định trong kinh doanh và giới hạn cứng trong việc nhập cư đã gây ấn tượng với nhiều người ủng hộ ông và sự lựa chọn Tòa án Tối cao đã được xác nhận, khôi phục đa số quan chức theo đường lối bảo thủ. Sự ủng hộ từ những người Đảng Công hòa giữ mức trên 80%.

Cho nên chỉ số ủng hộ trên tổng thể của ông có vấn đề hay không? Cho đến bây giờ, có thể là không.

Những người thuộc Đảng Cộng hòa kiểm soát cả Thượng viện và Nghị viện nên trên lý thuyết, ông Trump có thể theo đuổi chương trình nghị sự thuộc về lập pháp của mình mà không lo lắng những tỷ lệ trên – miễn là ông giữ được những cộng sự trong Đảng Cộng hòa ở cạnh mình.

Nhưng nếu tỷ lệ ủng hộ của ông vẫn giữ mức thấp hoặc giảm xuống thấp hơn nữa, cho rằng những ý kiến trái chiều nổi lên trong nội bộ Đảng vì những người thuộc Đảng Cộng hòa bắt đầu lo lắng về cuộc bầu cử giữa kỳ vào năm 2018.

Có phải ông Trump đã chuyển hướng sang vấn đề nhập cư bất hợp pháp?

Nhập cư là một vấn đề nổi bật trong suốt chiến dịch tranh cử của ông Trump và ông đã ký một số sắc lệnh hành pháp nhằm thực hiện những cam kết của ông.

Một trong những sắc lệnh đầu tiên của ông đã tuyên bố rằng Hoa Kỳ sẽ xây một “bức tường vật chất” hay “hàng rào vật chất không thể vượt qua được” dọc biên giới với Mexico, nơi mà đã sẵn có 650 dặm được rào lại.

Nhưng ông Trump cần nguồn tài chính để được chấp thuận bởi Nghị viện trước khi xây dựng có thể bắt đầu và điều đó thì chưa xảy ra. Ông khăng khăng rằng chi phí sẽ thu lại được từ Mexico, mặc dù những nhà lãnh đạo của nước nay thì nói khác.

Dù Tổng thống Trump chưa thay đổi luật nhập cư của Mỹ, ông đã ký hai bản ghi nhớ hành pháp chỉ thị những viên chức về nhập cư siết chặt lối vào nhằm thi hành những biện pháp hiện tại.

Có nhiều dấu hiệu cho thấy sự thay đổi này trong việc thực thi di trú – và sự hùng biện cứng rắn của Tổng thống Trump có lẽ đã dẫn tới việc giảm lượng người cố gắng vượt biên bất hợp pháp sang Mỹ.

Vào tháng ba, số người bị bắt khi vượt biên sáng Mexico đã hạ xuống mức thấp nhất trong vòng 17 năm, theo Bộ trưởng Bộ An ninh Nội địa John Kelly.

Ông Kelly đã nói rằng sự sụt giảm này không phải là “ngẫu nhiên” và Cục Hải quan và Biên phòng đã cho hay những sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Trump đã tạo ra một “sự thay đổi rõ ràng”.

Cuộc thảo luận của vị Tân Tổng thống về cuộc đàn áp những người nhập cư trái phép nghe có vẻ như là họ đã có một khoảng thời gian dê dàng dưới nhiệm kỳ của Tổng thống Obama, nhưng có nhiều bằng chứng ám chỉ điều trái ngược là đúng

Trong khoảng thời gian từ năm 2009 đến năm 2015, chính quyền Obama đã trục xuất hơn 2.5 triệu người – phần lớn trong số đó đã bị kết án liên quan đến tội phạm hình sự hoặc lui tới trong thời gian gần đây -  dẫn đến việc một số đã gán cho Tổng thống Obama là “vua trục xuất.”

Nhưng 11 triệu người nhập cư không có tài liệu xác minh cần thiết vẫn sinh sống ở Mỹ, phần lớn họ đến từ Mexico.

Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan đã ban bố thi hành một loạt các cuộc đột kích ở bên kia đất nước kể từ khi Ông Trump đắc cử, nhưng vẫn là quá sớm để nói rằng việc trục xuất và bắt giữ vẫn gia tăng.

Nền kinh tế dưới sự lãnh đạo của Trump như thế nào?

Khi Barack Obama trở thành Tổng thống vào năm 2009, nước Mỹ đang trong giai đoạn suy thoái tồi tệ nhất kể từ những năm 1930, với việc nền kinh tế đã cắt giảm 800,000 việc làm trong tháng đầu tiên ông cầm quyền.

Nhưng sau một vài sự sụt giảm vào cuối năm đó, nền kinh tế Mỹ đã cho thấy giai đoạn tạo ra việc làm dài nhất chưa từng thấy. Tổng số 11.3 triệu việc làm đã được tạo ra dưới nhiệm kỳ của Tổng thống Obama.

Ông Trump đã từng coi những con số này là giả mạo và sau lễ nhập chức của ông, ông đã miêu tả nền kinh tế như là một “mớ hỗn độn”.

Tuy nhiên khi báo cáo hàng tháng được tiết lộ vào tháng ba, chỉ ra 230,000 việc làm đã được bổ sung thêm vào lực lượng lao động trong tháng hai, người phát ngôn Nhà Trắng Sean Spicer đã phát biểu rằng nó là “tin tức tuyệt vời cho những người lao động Mỹ”.

Trong suốt chiến dịch tranh cử, ông Trump đã hứa hẹn sẽ tạo ra 25 triệu việc làm trong 10 năm tới và trở thành “vị tổng thống tạo ra công ăn việc làm vĩ đại nhất… chưa từng thấy”.

Ông cũng đã cáo buộc Mexico và Trung Quốc đã ăn cắp hàng triệu việc làm và hứa hẹn sẽ “mang những công việc của chúng ta trở lại”. Nhưng nghiên cứu chỉ ra rằng phần lớn những công việc chế tạo sản xuất mà người Mỹ đã cắt giảm trong những năm gần đây bị mất do sự gia tăng sự động hóa ở các nhà máy, hơn là việc các công ty di chuyển ra nước ngoài.

Tuy nhiên, Tổng thống Trump đã viện dẫn thị trường chứng khoán là một điểm mà những chính sách của ông đang có khả năng tác động vào nền kinh tế, cho rằng đã có một “sự trào dâng to lớn của chủ nghĩa lạc quan trong giới kinh doanh”.

Chỉ số của The Dow, S&P 500 và Nasdaq đều cho thấy mức cao kỷ lục trong suốt những tuần đầu tiên nhậm chức của Tổng thống Trump, ít nhất một phần là việc các nhà đầu tư đã được khuyến khích bởi những dự án về cơ sở hạ tầng, sự bãi bỏ các quy định và cắt giảm thuế của ông Trump.

Tuy nhiên, cả ba đều cho thấy sự tăng trưởng sụt giảm ở tháng ba bởi vì giống như những cải cách về thuế được đề xuất không thể xảy ra nhanh chóng như chính quyền Trump đã đề nghị trước đó.

Những gì đã được thực hiện trong vấn đề chăm sóc sức khỏe?

Chăm sóc sức khỏe luôn là một thử thách sớm muộn cho Tổng thống Trump sau khi ông biến nó trở thành trọng tâm trong chiến dịch bầu cử của ông.

Đạo luật Chăm sóc sức khỏe với giá cả phải chăng của Tổng thống Obama đã giúp hơn 20 triệu người Mỹ trước đó không có bảo hiểm nhận được sự chăm sóc sức khỏe – nhưng ông Trump đã nói rằng ông sẽ ngay lập tức “bãi bỏ và thay thế” nó.

Những người thuộc Đảng Cộng hòa cuối cùng đã tiết lộ dự luật chăm sóc sức khỏe đã được chờ đợi từ lâu vào đầu tháng ba, với việc Chủ tịch Hạ viện coi nó là “cuộc cải tổ bảo thủ vĩ đại”.

Tổng thống Trump ủng hộ dự luật này nhưng nó đã nhận sự đánh giá chỉ trích từ Văn phòng Ngân sách Nghị viện (CBO), một cơ quan liên bang phi đảng phái đã cho rằng nó thể dãn tới hậu quả 24 triệu người không có bảo hiểm y tế vào năm 2026.

Chính quyền Trump đã nói rằng họ “ra sức phản đối” phân tích của CBO, nhưng dự luật đã không được thông qua vào ngày 24 tháng 3 sau khi nó không nhận được đủ sự ủng hộ từ những những người thuộc Đảng Cộng hòa trong Nghị viện.

Nó là một sự kiện đáng xấu hổ đối với Tổng thống Trump và Đảng Cộng hòa, những người kiểm soát nhiệm kỳ Tổng thống và cả hai viện ở Nghị viện lần đầu tiên trong vòng 11 năm.

Ông Trump đã cố xem nhẹ sự đánh bại này, phát biểu rằng chính quyền của ông sẽ quay trở lại “tạo nên một kế hoạch chăm sóc sức khỏe vĩ đại” một khi Obamacare đã “bị đập tan”.

Mặc dù Obamacare đã có những vấn đề kể từ khi nó được đưa ra vào năm 2010, nó cho thấy ít dấu hiệu của sự sụp đổ trong tương lai gần và sự phân tích của CBO cho rằng nó “giữ sự ổn định ở hầu hết các khu vực”.

Điều này đã có thể thay đổi nếu Tổng thông Trump và những cộng sự trong Đảng Cộng hòa của ông chuyển hướng cắt giảm sự tài trợ vốn cho các khoản trợ cấp của chương trình, nhưng nó sẽ trở thành một chiến lược rủi ro trước cuộc bầu cử giữa kỳ vào năm tới, đặc biệt khi những cuộc thăm dò gần đây chỉ ra sự ủng hộ cho Obamacare vẫn đang tăng lên.

Những người thuộc Đảng Cộng hòa đã và đang cam kết một kế hoạch chăm sóc sức khỏe mới sau Lễ Phục sinh bởi vì chưa rõ ràng rằng có những gì trong kế hoạch đó cho đến bây giờ, liệu đảng sẽ hợp nhất để đưa ra nó và liệu nó sẽ nhận đủ số phiếu để thông qua thành luật hay không.

Thu Ngân (Theo BBC)