Sẵn sàng cho những đột phá trong Trọng tài quốc tế Việt Nam

Khu vực châu Á với các nền kinh tế phát triển nhanh và năng động đang ngày càng trở thành địa điểm diễn ra các hoạt động trọng tài quốc tế. Các trung tâm trọng tài tại châu Á đang ngày càng phát triển để thích nghi với sự phát triển và thâm nhập của các tiến bộ công nghệ cũng như xu hướng chuyển đổi số, tạo ra các xu hướng cũng đồng thời là áp lực để dịch vụ trọng tài cần nhanh chóng, tối giản, đem lại các trải nghiệm tốt hơn cho người dùng và đảm bảo cạnh tranh trong thị trường trọng tài.

TS. Vũ Tiến Lộc – Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) phát biểu khai mạc Hội thảo

Trọng tài quốc tế và thị trường trọng tài tại Việt Nam nói chung được đánh giá đang phát triển sôi động với nhiều triển vọng ở một nền kinh tế mở như Việt Nam với sự gia tăng của hoạt động thương mại và đầu tư kinh doanh xuyên biên giới và nhu cầu của doanh nghiệp về các cơ chế giải quyết tranh chấp hiệu quả và đáng tin cậy cho các hoạt động này.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, TS. Vũ Tiến Lộc – Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC), Đại biểu Quốc hội, Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho biết, hiện nay, phương thức giải quyết tranh chấp ngoài tòa án chính là sự lựa chọn đầu tiên, con đường hòa bình, trong hoạt động đầu tư thương mại trong nước. Xu hướng xử lý tranh chấp bằng trọng tài, ADR có những con số đáng lưu ý.

Theo khảo sát đại học Trường luật Queen Mary, Đại học London, Anh Quốc trên 90% các giao dịch xuyên dịch đều sử dụng ADR chứ không phải là Tòa án. Theo một kết qua khảo sát cảu câu lạc bộ học viện luật tại Singapore cũng công bố kết quả 95% các tranh chấp xuyên biên giới được xử lý bởi Trọng tài.

Tại Việt Nam, Báo cáo Đánh giá năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) của VCCI năm 2017 chỉ ra rằng hơn 92% doanh nghiệp FDI tại Việt Nam không ưu tiên đưa các tranh chấp thương mại của họ ra Tòa án để giải quyết.

Ba số 9 cho thấy trọng tài tòa án là sự ưu tiên lớn nhất cho cộng đồng doanh nghiệp. Mặc dù vậy, tại nước ta con số ấy bị đảo ngược, phần lớn vẫn là tòa án, ông Vũ Tiến Lộc chia sẻ thêm.

Tuy nhiên, Theo đánh giá của Ngân hàng thế giới, có đánh giá về chỉ số chất lượng giải quyết tranh chấp, chỉ số thực thi hợp đồng của Việt Nam cũng được đánh giá rất cao. Trong 5 năm qua, chỉ số tranh chấp ngoài tòa án luôn có chỉ số cao, trong tương quan thang điểm 10 thì Việt Nam được đánh giá 7-8 điểm trong xếp hạng toàn cầu. Chỉ số ADR của Việt Nam đóng góp 1/3 số điểm mà Việt Nam đạt, đang được Ngân hàng thế giới đánh giá cao nhất trong chỉ số về chỉ tiêu chất lượng tố tụng tại Việt Nam. Trọng tài nói riêng và ADR nói chung thì đang nắm vai trò quan trọng.

Ông Vũ Tiến Lộc cũng mong muốn trong thời gian tới, với sự hợp tác của cơ quan chính phủ, các tổ chức về trọng tài đưa kiến nghị để phát triển và hoàn thiện Luật trọng tài thương mại. Trong các điều khoản về xử lý tranh chấp, những bản dự thảo cũng đưa những điều khoản về trọng tài.

Các đại biểu tham dự Hội thảo

Các sự kiện được tổ chức trong tuần lễ trọng tài này giúp chúng ta có cơ hội nhìn về bức tranh, kiến nghị, cam kết trong những năm tới góp phần đưa nền trọng tài phát triển, cơ hội cho doanh nghiệp, người dân, tiếp cận đến một mô hình giải quyết tranh chấp thân thiện, hòa bình, hiệu quả. Tất cả các yếu tố này cùng nhau tạo nên một hệ sinh thái cho trọng tài thương mại thực sự phát triển, để trọng tài thương mại giúp chia sẻ gánh nặng với hệ thống Tòa án, giúp cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh tại Việt Nam và đưa Việt Nam trở thành một điểm đến hấp dẫn hơn cho trọng tài quốc tế.

Thị trường trọng tài tại Việt Nam kể từ khi có Luật Trọng tài thương mại 2010 đến nay đã cho hơn 10 năm hình thành và phát triển tương đối nhanh. Trong bối cảnh hướng tới chuẩn bị sửa đổi Luật TTTM 2010, rất nhiều kỳ vọng về những sửa đổi hoàn thiện luật trọng tài sẽ có tác động thúc đẩy mạnh mẽ cho thị trường, và các nhân tố trên thị trường cũng cần chuẩn bị mọi hành trang để sẵn sàng cho những đột phá trong trọng tài tại Việt Nam.

                                                    Thu Huyền