Kinh nghiệm ghi chép sổ Liên đội

Từ khóa: sổ liên đội, cách ghi chép sổ liên đội, kinh nghiệm, biên bản, sơ kết học kì I, tổng kết năm học.

ĐẶT VẤN ĐỀ

Như đã đề cập ở bài viết “Kinh nghiệm ghi chép sổ Tổng phụ trách Đội”, sổ Tổng phụ trách Đội có khá nhiều dữ liệu phải cập nhật thường xuyên, dung lượng trang cũng nhiều nên để giảm bớt áp lực cho TPT Đội, HĐĐ các địa phương có xu hướng chuyển sổ TPT Đội từ sổ giấy sang sổ điện tử, thuận lợi cho TPT Đội ghi chép và lưu trữ. Khác với sổ TPT Đội, sổ Liên đội chủ yếu để BCH liên đội tập dượt cách ghi chép và quản lí hoạt động Đội, dung lượng số trang trong sổ Liên đội cũng ít hơn nhiều so với sổ TPT Đội, vì vậy, HĐĐ các địa phương nên khuyến khích các em ghi sổ giấy. Sổ Liên đội khác với sổ TPT Đội ở chỗ phần lớn số trang viết dành cho ghi biên bản các cuộc họp. Việc ghi biên bản các cuộc họp thường được tiến hành ngay trong mỗi cuộc họp. Nếu dùng sổ điện tử, các em sẽ phải ghi 2 lần, lần 1 ghi sổ giấy tại cuộc họp và lần 2 là phải đánh máy từ sổ giấy vào sổ điện tử. Hơn nữa, ở bậc tiểu học, THCS các em không được mang máy tính đến lớp nên việc đánh máy vào sổ điện tử sẽ phải thực hiện tại gia đình, vừa khiến các em phải ghi chép nhiều hơn vừa làm mất thêm thời gian của các em.

Sổ Liên đội (bản giấy) còn góp phần rèn cho các em những đức tính tốt như cẩn thận, chăm chỉ, trung thực; rèn tư duy phân tích, tổng hợp, cụ thể hóa, khái quát hóa cho các em. Để ghi chép sổ Liên đội vừa ngắn gọn, xúc tích lại vừa giữ cho sổ sạch đẹp là điều không dễ, đòi hỏi các em phải rèn luyện mới có được. Qua việc ghi chép sổ, các em vừa được “luyện nét chữ” vừa được “rèn nết người” đúng như ông cha ta đã từng dạy: “Nét chữ - Nết người”. Khi biết rằng cuốn sổ Liên đội sẽ được lưu lại cho BCH liên đội các khóa sau học tập, các em sẽ cố gắng ghi chép cẩn thận, sạch đẹp hơn. Việc ghi chép sổ tuy chỉ là một việc nhỏ thôi nhưng nó lại có ý nghĩa lớn đó là góp phần giáo dục ý thức danh dự đội viên. Thời đại công nghệ 4.0 có nhiều ưu điểm nổi bật, nhưng chắc chắn, máy móc không thể thay thế hoàn toàn cho chữ viết. Nếu các em quá lệ thuộc vào công nghệ, máy móc mà không chú ý rèn nét chữ từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường thì khi lớn lên các em dễ mắc phải thói quen ghi ẩu, chữ xấu, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sản phẩm bài viết của các em.

Tác giả bài viết từng nhận được ý kiến phàn nàn của một số cha mẹ học sinh (CMHS) rằng thời buổi cách mạng 4.0 rồi mà HĐĐ các cấp vẫn bắt học sinh ngồi chép sổ Đội, vừa mất thời gian lại vừa hình thức. Thậm chí có CMHS còn gửi đơn phản đối ghi chép sổ Đội lên các cơ quan báo chí, lên cả Hội đồng Đội (HĐĐ) Trung ương nữa. Trong thực tế, có thể có trường hợp thầy cô TPT Đội chưa chú ý hướng dẫn học sinh cách ghi chép sổ Liên đội và chưa kiểm tra, nhắc nhở các em ghi chép thường xuyên, đến cuối năm học mới yêu cầu các em “chép sổ” hoặc tuy có ghi chép sổ thường xuyên rồi nhưng “để dành” một cuốn sổ mới để cuối năm cho học sinh chép lại từ “sổ gốc” cho đẹp. (Lưu ý: Sổ Đội hiện nay được chấm theo tiêu chí 3Đ (đủ, đúng, đẹp), “đủ” là ghi chép đầy đủ, “đúng” là ghi chép đúng hướng dẫn, đúng thực tế, “đẹp” là sổ sạch đẹp, không bị nhàu nát, ít tẩy xóa, ít màu mực, cùng một kiểu chữ. Thế nên mới dẫn đến việc học sinh bị “no dồn đói góp”, phải ngồi “chép sổ”, “cấy sổ”  trong vài ngày rất phản cảm, làm mất đi ý nghĩa tốt đẹp của việc ghi chép sổ Đội, thậm chí góp phần hình thành thói quen không tốt cho học sinh như nói dối, viết không đúng sự thật, nội dung ghi chép trong sổ không phản ánh đúng thực chất hoạt động của liên đội. Hi vọng rằng, đây chỉ là số ít trường hợp “con sâu bỏ rầu nồi canh”.

NỘI DUNG

Thông thường sổ Liên đội được cấu trúc gồm các phần: (1) Chủ đề năm học, trọng tâm công tác, các hoạt động tập trung; (2) Chương trình công tác Đội năm học (được đại hội liên đội thông qua); (3) Biên bản đại hội liên đội; (4) Danh sách BCH liên đội, danh sách GVCN – PTCĐ, PTNĐ, chi đội trưởng, lớp trưởng; (5) Biên bản các cuộc họp BCH liên đội; (6) Sơ kết học kì 1 và tổng kết năm học; (7) Nhận xét, đánh giá, xếp loại sổ của TPT Đội (có xác nhận của BGH nhà trường).

1. Chủ đề năm học, trọng tâm công tác, các hoạt động tập trung: Ghi theo sổ của TPT Đội.

2. Chương trình công tác Đội năm học

Khác với sổ Tổng phụ trách Đội, khi xây dựng chương trình công tác Đội năm học, trong sổ Liên đội, các em không cần xây dựng kế hoạch chi tiết các đợt thi đua vì nội dung này đã được các thầy cô giáo viên làm TPT Đội phát động và sơ kết thi đua từng đợt trước toàn liên đội và gửi bản cứng về cho BCH liên đội và BCH các chi đội để thực hiện.

Giống như sổ Tổng phụ trách Đội, Chương trình công tác Đội trong sổ Liên đội cũng bao gồm 2 nội dung: 1. Triển khai thực hiện phong trào “Thiếu nhi Việt Nam thi đua làm theo 5 điều Bác Hồ dạy”  và 2. Công tác xây dựng Đội. Nội dung 1 gồm 5 hoạt động (HĐ): HĐ 1. Thực hiện điều 1 “Yêu Tổ quốc, yêu đồng bào”;   HĐ 2. Thực hiện điều 2 “Học tập tốt, lao động tốt”; HĐ 3. Thực hiện điều 3 “Đoàn kết tốt, kỉ luật tốt”; HĐ 4. Thực hiện điều 4 “Giữ gìn vệ sinh thật tốt” ; HĐ 5. Thực hiện điều 5 “Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm”.Nội dung 2 chỉ ghi 1 hoạt động là HĐ 6 “Xây dựng Đội vững mạnh - Cùng tiến bước lên Đoàn”  (HĐ 7. Công tác phụ trách thiếu nhi  dành riêng cho TPT Đội và GVCN, PTCĐ, PTNĐ nên không ghi vào sổ Liên đội).

Sau khi nêu đặc điểm, tình hình năm học (ngày lễ, ngày kỉ niệm lớn, thuận lợi, khó khăn của liên đội), trình bày mục I. Chủ đề năm học, mục II. Trọng tâm công tác, mục III. Một số chỉ tiêu cơ bản, mục IV. Nhiệm vụ, giải pháp chia thành 2 tiểu mục: Tiểu mục 1. Triển khai thực hiện phong trào “Thiếu nhi Việt Nam thi đua làm theo 5 điều Bác Hồ dạy” với 5 hoạt động (tương ứng 5 điều Bác Hồ dạy) và tiểu mục 2. Công tác xây dựng Độivới 1 hoạt động (HĐ6 “Xây dựng Đội vững mạnh – Cùng tiến bước lên Đoàn”). Mỗi hoạt động đều có chỉ tiêu phấn đấu cụ thể (như sổ TPT Đội).

Mục IV. Nhiệm vụ, giải pháp có thể ghi cụ thể như sau (xem bảng 1):

Bảng 1. Nhiệm vụ, giải pháp

IV. NHIỆM VỤ, GIẢI PHÁP 1. Triển khai thực hiện phong trào “Thiếu nhi Việt Nam thi đua làm theo 5 điều Bác Hồ dạy” Hoạt động 1. Thực hiện điều 1 “Yêu Tổ quốc, yêu đồng bào” - Giáo dục lịch sử, truyền thống. - Giáo dục đạo đức, lối sống. - Tổ chức hoạt động XHTT (giúp đỡ các gia đình chính sách, ủng hộ trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, trẻ em vùng sâu vùng xa, bị ảnh hưởng thiên tai, hoạt động từ thiện...). Hoạt động 2. Thực hiện điều 2 “Học tập tốt, lao động tốt” - Thi đua học tập - Tìm hiểu khoa học - Hoạt động trải nghiệm sáng tạo (tiểu học), đổi mới và hướng nghiệp (THCS). -  Hoạt động CTMN  - Tham gia lao động tập thể . Hoạt động 3. Thực hiện điều 3 “Đoàn kết tốt, kỉ luật tốt” - Giao lưu, kết bạn “Vòng tay bè bạn”, “Đôi bạn cùng tiến” - Hoạt động văn hoá văn nghệ, thể dục thể thao. - Hoạt động rèn luyện kĩ năng (an toàn giao thông, phòng tránh tai nạn thương tích, phòng chống xâm hại trẻ em, phòng chống đuối nước...) - Giáo dục ý thức chấp hành pháp luật. Hoạt động 4. Thực hiện điều 4 “Giữ gìn vệ sinh thật tốt” - Giữ gìn vệ sinh cá nhân. -  Hoạt động bảo vệ môi trường. - Hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống dịch bệnh (Covid-19, sốt xuất huyết, đau mắt đỏ, tay chân miệng…) - Hoạt động phát thanh măng non, tuyên truyền măng non. Hoạt động 5. Thực hiện điều 5 “Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm” - Giáo dục tính trung thực, khiêm tốn, thật thà, dũng cảm. - Biểu dương, khen thưởng gương người tốt - việc tốt. 2. Công tác xây dựng Đội Hoạt động 6: Xây dựng Đội vững mạnh - Cùng tiến bước lên Đoàn - Công tác nhi đồng (chỉ dành cho liên đội tiểu học và liên đội có nhiều cấp học trong đó có bậc học tiểu học). - Công tác đội viên. - Công tác xây dựng BCH Đội. - Công tác xây dựng liên đội, chi đội. - Công tác kiểm tra.

Chương trình năm học phải được thông qua trong ddại hội liên đội. Sau đại hội liên đội, BCH liên đội ghi Chương trình năm học vào sổ Liên đội. Thay mặt BCH liên đội khóa mới, Liên đội trưởng kí Chương trình năm học và chuyển cho thầy cô giáo viên làm TPT Đội kí xác nhận.

3. Biên bản đại hội liên đội

Biên bản đại hội liên đội ghi lại diễn biến chính của đại hội, được ghi ngay sau phần ghi Chương trình năm học. Các em có thể ghi biên bản đại hội liên đội theo mẫu sau (xem bảng 2):

Bảng 2. Biên bản đại hội liên đội

ĐỘI TNTP HỒ CHÍ MINH LIÊN ĐỘI TRƯỜNG: ...............................   ........., ngày ...... tháng ....... năm 202…   BIÊN BẢN ĐẠI HỘI LIÊN ĐỘI Nhiệm kỳ năm học 202… - 202… Hôm nay, ngày ...... tháng ...... năm 202…., tại....................................... Khai mạc đại hội liên đội trường........................................................ Thành phần đại biểu gồm: * Đại biểu mời: 1) ...................................................................................................................................................... 2) ...................................................................................................................................................... 3) ...................................................................................................................................................... 4) ...................................................................................................................................................... 5) ...................................................................................................................................................... * Đại biểu chính thức có: ...................................../ Tổng số .............................................. (Vắng mặt:............................., có lí do:............................., không có lí do:.............................,) * NỘI DUNG CHƯƠNG TRÌNH ĐẠI HỘI 1. Bạn ............................................ điều khiển lễ chào cờ: Chào cờ, hát Quốc ca, Đội ca, hô đáp khẩu hiệu Đội...................................................................................... .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. Tuyên bố lí do, giới thiệu đại biểu, giới thiệu Đoàn Chủ tịch, Đoàn Thư kí 2.1. Đoàn Chủ tịch Đại hội gồm: 1) ...................................................................................................................................................... 2) ...................................................................................................................................................... 3) ...................................................................................................................................................... 4) ...................................................................................................................................................... 5) ...................................................................................................................................................... 2.2. Đoàn Thư kí Đại hội gồm: 1) ...................................................................................................................................................... 2) ...................................................................................................................................................... 3. Bạn ................................................. thay mặt Đoàn Chủ tịch phát biểu khai mạc Đại hội. 4. Bạn .................................. thay mặt Đoàn Chủ tịch đọc báo cáo tổng kết công tác Đội và phong trào thiếu nhi năm học 202… - 202… và phương hướng hoạt động năm học 202… - 202… (có văn bản kèm theo). 5. Đại hội tiến hành thảo luận, góp ý và biểu quyết các chỉ tiêu phương hướng công tác Đội và phong trào thiếu nhi năm học 202… - 202… ....................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... 6. Bạn ..................................................... điều hành biểu quyết đăng kí các danh hiệu thi đua (bằng hình thức giơ tay). 7. Đại biểu phát biểu - Ý kiến phát biểu của anh (chị)............................................ Đại diện Hội đồng Đội...................... - Ý kiến phát biểu của thầy (cô)............................................ Đại diện Ban Giám hiệu trường - Ý kiến phát biểu của thầy (cô)............................................ Giáo viên làm Tổng phụ trách Đội.  8. Bạn ................................................................... điều hành bầu ban chỉ huy liên đội mới. - Thông qua dự kiến số lượng, cơ cấu, tiêu chuẩn BCH liên đội mới. - Tiến hành ứng cử, đề cử, chốt danh sách bầu cử (biểu quyết bằng hình thức giơ tay). - Bầu Ban Kiểm phiếu bằng hình thức giơ tay (có danh sách kèm theo). - Ban Kiểm phiếu làm việc: Thông qua thể lệ bầu cử, đại hội tiến hành bầu cử, kiểm phiếu và công bố danh sách các bạn trúng cử vào BCH liên đội nhiệm kỳ năm học 202… - 202… (có biên bản bầu cử kèm theo): 1)......................................................................... 12).................................................................. 2)......................................................................... 13).................................................................. 3)......................................................................... 14).................................................................. 4)......................................................................... 15).................................................................. 5)......................................................................... 16).................................................................. 6)......................................................................... 17).................................................................. 7)......................................................................... 18).................................................................. 8)......................................................................... 19).................................................................. 9)......................................................................... 20).................................................................. 10)....................................................................... 21).................................................................. 11)....................................................................... 9. BCH liên đội mới ra mắt và Liên đội trưởng phát biểu nhận nhiệm vụ. 10. Bạn........................................... thay mặt Đoàn Thư kí trình bày dự thảo nghị quyết đại hội liên đội. 11. Bạn ........................................ thay mặt Đoàn Chủ tịch điều hành biểu quyết thông qua nghị quyết đại hội liên đội. 12. Lễ Chào cờ bế mạc đại hội liên đội. Đại hội kết thúc vào lúc............. giờ........... phút cùng ngày. Tổng phụ trách Đội (Kí, ghi rõ họ tên) TM. Đoàn Chủ tịch (Kí, ghi rõ họ tên) TM. Đoàn Thư kí (Kí, ghi rõ họ tên)

4. Danh sách BCH liên đội; danh sách GVCN – PTCĐ, PTNĐ, chi đội trưởng, lớp trưởng

Danh sách Ban chỉ huy liên đội

STT	Họ và tên	Chi đội	Chức vụ	Nhiệm vụ	SĐT

Lưu ý: BCH liên đội có số lượng ủy viên tối thiểu là 5 em, tối đa là 21 em. Khi phân công BCH liên đội, TPT Đội lưu ý: mỗi liên đội có 01 liên đội trưởng, từ 01 – 02 liên đội phó, các ủy viên phụ trách từng mặt hoạt động của Đội, trong đó có 01 ủy viên phụ trách công tác kiểm tra (theo quy định của Điều lệ Đội).

Danh sách phụ trách chi, chi đội trưởng và lớp trưởng

STT	Chi đội/ Lớp	Số lượng	Họ và tên PTCĐ, PTNĐ/SĐT	Họ và tên CĐT/SĐT	Họ và tên lớp trưởng/SĐT

Lưu ý: Cột chi đội/lớp là để phân biệt chi đội và lớp nhi đồng.

5. Biên bản các cuộc họp BCH liên đội

Mỗi đợt thi đua, BCH liên đội và BCH các chi đội lại họp 1 lần để đánh giá kết quả hoạt động trong đợt thi đua trước và triển khai nội dung công tác trong đợt thi đua tiếp theo. Trong cuộc họp, BCH liên đội cần phát huy ý kiến phát biểu của các thành viên tham dự, tuy nhiên trong biên bản chỉ nên ghi tổng hợp các ý kiến phát biểu theo các nhóm vấn đề, tránh ghi tường thuật ý kiến của từng bạn.

Sau phần đánh giá thi đua đợt trước và phổ biến nội dung công tác đợt tiếp theo, TPT Đội cần tiến hành tập huấn cho BCH liên đội và BCH các chi đội về cách thực hiện các nội dung của đợt thi đua tiếp theo. Những nội dung phát động 100% chi đội thực hiện và là một trong những đầu điểm để đánh giá thi đua các chi đội trong đợt thì TPT Đội nhất thiết phải hướng dẫn thật cụ thể, tỉ mỉ cho các em.

Ví dụ: cách tổ chức đại hội chi đội, đại hội liên đội; cách thành lập sao nhi đồng, đặt tên sao, bầu trưởng sao ở khối tiểu học (đợt 1); cách viết báo tường chào mừng 20/11 (đợt 2); cách tham gia cuộc thi UPU ở khối THCS; cách tổ chức sinh hoạt chi đội, sinh hoạt lớp nhi đồng theo chủ điểm từng tháng (chủ điểm từng tháng thường là nội dung ý nghĩa của ngày cao điểm tháng đó như 15/10, 20/11, 22/12, 3/2, 8/3, 26/3, 22/4, 30/4, 15/5, 19/5); …

Cuối biên bản mỗi cuộc họp phải có chữ kí của thư kí cuộc họp và xác nhận của TPT Đội. Biên bản mỗi cuộc họp cần ngắn gọn; các cuộc họp sau được ghi liền ngay sau cuộc họp trước, được tách biệt nhau bằng kẻ dài suốt chiều ngang của sổ.  Những cuộc họp đột xuất (nếu có) cần được ghi vào sổ Liên đội.

Bảng 3. Biên bản các cuộc họp

- Mở đầu: Ghi ngày, tháng, năm họp; kiểm diện (có mặt, vắng mặt); thành phần đại biểu dự. - Nội dung (diễn biến cuộc họp): + Phần 1: Ghi tóm tắt sơ kết đánh giá hoạt động trong đợt trước. + Phần 2: Phổ biến nội dung công tác đợt tới. + Phần 3: Ghi nội dung tập huấn về kĩ năng, nghiệp vụ công tác Đội. - Cuối biên bản có chữ kí của thư kí và xác nhận của TPT Đội.

6. Sơ kết học kì 1 và tổng kết năm học

Sổ Tổng phụ trách Đội không cần ghi báo cáo sơ kết học kì I và báo cáo tổng kết năm học vì TPT Đội sẽ phải xây dựng những báo cáo này nộp cho HĐĐ cấp trên đồng thời gửi cho BCH liên đội và BCH các chi đội. Nhưng Sổ Liên đội cần phải ghi báo cáo sơ kết học kì I và báo cáo tổng kết năm học. Đây vừa là căn cứ để HĐĐ các cấp xem xét, đánh giá, xếp loại thi đua cho liên đội vừa để lưu lại cho BCH liên đội những năm học sau tham khảo. Báo cáo sơ kết học kì I và báo cáo tổng kết năm học được ghi theo 2 nội dung với 6 hoạt động Đội (không ghi hoạt động 7. Công tác phụ trách thiếu nhi); trong mỗi nội dung cần có số liệu minh họa; nêu gương những chi đội, lớp nhi đồng hoàn thành tốt đồng thời nhắc nhở, phê bình những chi đội, lớp nhi đồng chưa hoàn thành tốt nhiệm vụ trong học kì I, năm học.

7. Nhận xét, đánh giá, xếp loại sổ của TPT Đội (có xác nhận của BGH).

Cuối mỗi học kì, TPT Đội kiểm tra, nhận xét đánh giá ghi chép sổ, có xác nhận của BGH theo mẫu sau.

Bảng 4: Nhận xét, đánh giá sổ của TPT Đội (có xác nhận của BGH)

KẾT LUẬN

Sổ Liên đội là một đầu sổ trong bộ sổ công tác Đội của liên đội, ghi chép lại toàn bộ hoạt động của liên đội trong năm học, là căn cứ để xét danh hiệu liên đội mạnh các cấp. Vì vậy TPT Đội cần hướng dẫn BCH liên đội ghi chép sổ Liên đội thường xuyên, bảo quản và giữ gìn cẩn thận để sổ luôn sạch đẹp. Những gợi ý trên đây về cách ghi sổ Liên đội có thể có những hạn chế nhất định. Tác giả bài viết rất mong được đón nhận góp ý của các thầy cô TPT Đội để cuốn sổ Liên đội ngày càng hoàn thiện hơn./.

TS. Nguyễn Thứ Mười

Phó trưởng khoa Công tác thanh thiếu niên

 Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam