Ảnh minh họa
Vào đầu năm 1988, bác sĩ thần kinh tâm thần người Anh, Tiến sĩ Peter Fenwick – một chuyên gia về trải nghiệm cận tử – đã xuất hiện trong bộ phim tài liệu của BBC có tên Glimpses of Death để bình luận về những trải nghiệm cận tử của những người từng chết lâm sàng hoặc suýt chết và sau đó sống lại.
Sau khi bộ phim phát sóng, hàng ngàn người đã viết thư cho ông, kể lại những câu chuyện tương tự. Tiến sĩ Fenwick đã gửi cho họ một bảng câu hỏi dài để phân loại các trải nghiệm mà họ chia sẻ. Ông đã trình bày những phát hiện của mình trong cuốn sách The Truth in the Light: An Investigation of Over 300 Near-Death Experiences (tạm dịch: Sự Thật Trong Ánh Sáng: Nghiên Cứu Hơn 300 Trải Nghiệm Cận Tử), viết cùng vợ ông là Elizabeth Fenwick, xuất bản năm 1995.
Sau khi Tiến sĩ Fenwick qua đời vào ngày 22 tháng 11 năm 2024, hưởng thọ 89 tuổi, cáo phó của ông đã khơi dậy làn sóng bình luận từ độc giả về chính những trải nghiệm cận tử của họ. Báo Mỹ New York Times đã tổng hợp, chọn lọc những bình luận này, sau đó rút gọn, biên tập lại và đăng tải trên website của mình.
Một trong những câu chuyện gây chú ý là chuyện của một người đàn ông chết lâm sàng trong một tai nạn nghề nghiệp.
Jeff Sears, đến từ Norwalk, Connecticut, Mỹ, kể: “Năm 1981, tôi đang làm việc trên một giàn khoan dầu ngoài khơi thì một ống kim loại nặng 1.000 pound (khoảng 450 kg) rơi trúng đùi tôi, làm gãy xương đùi và đứt động mạch đùi.”
“Tôi mất máu nghiêm trọng. Sau một chuyến bay cấp cứu nhanh đến phòng cấp cứu, tôi đã mất quá nhiều máu đến mức huyết áp tụt mạnh và tim ngừng đập. Tôi đã chết lâm sàng.”
Ảnh minh họa phòng cấp cứu.
Sau đó, Jeff kể về những gì ông đã thấy ở “thế giới bên kia”.
“Ngay lúc đó, tôi thấy mình đang lơ lửng phía trên cơ thể mình trên bàn mổ. Không có cảm giác đau. Tôi có thể nhìn thấy cái chân biến dạng của mình và cảm thấy thương xót cho cơ thể ấy.”
“Một luồng ánh sáng rực rỡ xuất hiện từ một đường hầm tối. Cảnh tượng ấy tuyệt đẹp và ‘thật’ như bất kỳ ký ức nào tôi có. Nhưng rồi tôi nhận ra mình phải quay lại, và ngay lập tức tỉnh dậy trong cơn đau khủng khiếp.”
“Lúc đó tôi chưa từng nghe về những trải nghiệm cận tử và rất sợ chia sẻ câu chuyện này vì sợ bị chế giễu. Nhưng chuyện ấy thực sự đã xảy ra. Nó ‘thật’ như chính cuộc sống này vậy. Giờ tôi không còn sợ cái chết nữa. Nó chỉ là một tầng ý thức khác mà thôi.”
Trải nghiệm cận tử là gì?
Theo tạp chí Mỹ Psychology Today, trải nghiệm cận tử (Near-Death Experiences) là trải nghiệm có ý thức, bán ý thức hoặc được hồi tưởng lại của một người đang tiến gần đến cái chết hoặc tạm thời bắt đầu quá trình chết — ví dụ như trong một cơn ngừng tim sau đó được hồi sức. Những người nhớ lại trải nghiệm cận tử mô tả việc cảm nhận nhiều hiện tượng siêu thực, chẳng hạn như nhìn thấy chính mình từ trên cao hoặc đi qua một đường hầm ánh sáng.
Các báo cáo về những trải nghiệm này đôi khi bao gồm cả diễn giải mang tính tôn giáo hoặc tâm linh, và đã làm dấy lên nhiều tranh luận về việc liệu ý thức của con người có thể tồn tại sau khi chết hay không. Một số nhà khoa học phản đối quan điểm cho rằng trải nghiệm cận tử phản ánh ý thức sau cái chết và đã cố gắng giải thích hiện tượng này dựa trên những thay đổi trong chức năng não bộ trong quá trình hấp hối. Ví dụ, hiện tượng một người nhìn thấy cơ thể mình từ trên cao có thể được giải thích là do sự gián đoạn ở vùng đỉnh thái dương của não – khu vực đóng vai trò quan trọng trong cảm nhận về cơ thể – khi não tiến gần đến trạng thái chết.
Một số người cũng cho rằng hình ảnh đường hầm mà nhiều người trải nghiệm là kết quả của hiện tượng lưu lượng máu chậm lại ảnh hưởng đến võng mạc. Tuy nhiên, cơ sở thần kinh học của các trải nghiệm cận tử vẫn chưa được hiểu rõ hoàn toàn, và một số nhà nghiên cứu vẫn cởi mở với những cách lý giải khác vượt ra ngoài hoạt động não bộ.
Trà My (Theo The New York Times, Psychology Today)