Trong hoàn cảnh nước mất nhà tan, dân tộc Việt Nam gánh chịu sự áp bức bóc lột “một cổ hai chòng” của thực dân Pháp và bè lũ tay sai phong kiến Việt Nam. Cùng với sự thất bại của các phong trào đấu tranh yêu nước Việt Nam, đất nước rơi vào tình trạng khủng hoảng đường lối chính trị cứu nước vào cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. Năm 1911 chủ tịch Hồ Chí Minh ra đi tìm đường cứu nước, sau nhiều năm bôn ba tìm đường cứu nước, Người đã đến với Chủ nghĩa Mác - Lênin và tìm thấy con người cứu nước cho dân tộc Việt Nam: “Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc, không có con đường nào khác con đường cách mạng vô sản” [1]. Người khẳng định: “Đảng muốn vững thì phải có chủ nghĩa làm côt” và “Bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều, nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mệnh nhất là chủ nghĩa Lênin” [2]. Thực tiễn cách mạng Việt Nam từ khi có Đảng lãnh đạo cho thấy, với nền tảng những nguyên lý lý luận Chủ nghĩa Mác - Lênin, vận dụng sáng tạo vào điều kiện cách mạng Việt Nam, Đảng ta đã đề ra những chủ trương, đường lối cách mạng đúng đắn lãnh đạo nhân dân ta giành được nhiều thắng lợi vẻ vang, hoàn thành mục tiêu độc lập dân tộc, đưa cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội.
Tại Đại hội VII (6/1991) đã thông qua Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (Cương lĩnh năm 1991), trong đó khẳng định: “Đảng lấy Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động” [3]. Đây là sự đánh dấu có tính chất bước ngoặt trong sự phát triển tư duy, nhận thức và hoạt động thực tiễn về nền tảng tư tưởng của Đảng; thể hiện ý chí kiên quyết đấu tranh với những luận điệu sai trái của các thế lực thù địch chống phá Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thười kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) tiếp tục khẳng định: “Đảng lấy Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động…” [4].
Gần 40 năm đổi mới đất nước (từ 1986) đã minh chứng một cách thuyết phục rằng: Nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của Đảng ta là Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; chính nhờ sự kiện định Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đã giúp cách mạng Việt Nam vượt qua muôn vàn “sóng dữ”, cập bến vinh quang. Khẳng định tầm quan trọng có ý nghĩa sống còn của Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đối với sự tồn vong của Đảng, của chế độ, trong Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đã có thêm phần “quan điểm chỉ đạo”, trong đó nhấn mạnh tầm quan trọng có ý nghĩa sống còn với việc giữ vững nền tảng tư tưởng của Đảng, kiên định Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Bởi vì, bài học từ thực tiễn sự sụp đổ của mô hình chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và các nước Đông Âu cũng chính từ sự chệch hướng về nền tảng tư tưởng, dẫn đến làm mất vai trò lãnh đạo của đảng cộng sản.
Trong mọi giai đoạn lịch sử, thế hệ trẻ luôn là lực lượng đi đầu, giữ vai trò nòng cốt trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên, thế hệ trẻ cũng là đối tượng đặc biệt mà các thế lực thù địch tập trung chống phá với các chiêu bài kích động, mua chuộc, tha hóa nhằm băng hoại lực lượng dự bị hùng hậu của cách mạng. Hiện nay, với sự phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, các thế lực thù địch đã lợi dụng công nghệ truyền thông và mạng xã hội để dụ dỗ, lôi kéo thế hệ trẻ. Các thế lực thù địch tập trung vào tuyên truyền, ca ngợi lối sống coi trọng vật chất, xem nhẹ giá trị tinh thần, hướng thế hệ trẻ rơi vào tình trạng bàng quang, vô cảm, thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu tranh, giảm sút niềm tin vào tương lai đất nước, ngại khó, ngại khổ, lệch lạc trong suy nghĩ và hành động. Chính vì vậy, giáo dục, bồi dưỡng Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cho thế hệ trẻ giúp họ vững tin, kiên định với mục tiêu, lý tưởng và con đường Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và nhân dân ta đã lựa chọn.
Trong bài viết “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: “Điều hết sức quan trọng là phải luôn luôn kiên định và vững vàng trên nền tảng tư tưởng lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin - học thuyết khoa học và cách mạng của giai cấp công nhân và quần chúng lao động…” [5]. Thế hệ trẻ là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Giáo dục Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cho thế hệ trẻ sẽ giúp họ củng cố vững chắc niềm tin, ý chí, nâng cao bản lĩnh chính trị, kiên định với mục tiêu Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn - độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Đúng như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhiều lần khẳng định: “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay. Thành quả đó đã chứng minh rằng, phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa không những có hiệu quả tích cực về kinh tế mà còn giải quyết được các vấn đề xã hội tốt hơn nhiều so với các nước tư bản chủ nghĩa có cùng mức phát triển kinh tế…” [6]. Trong bối cảnh sự phát triển mạnh mẽ của Internet như hiện nay, việc tăng cường cung cấp thông tin chính thống, tin tích cực, tăng cường giáo dục Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cho thế hệ trẻ chính là chìa khóa vạn năng để tăng sức đề kháng, tự “miễn dịch” cho thế hệ trẻ Việt Nam.
Theo thống kê từ Báo cáo Digital, tính đến tháng 6-2021, nước ta có gần 70 triệu người dùng Internet, gần 76 triệu người sử dụng mạng xã hội. Người dùng Internet ngày càng trẻ hóa, đa phần trong độ tuổi thanh niên. Đây là môi trường để các thế lực thù địch lợi dụng truyền bá quan điểm sai trái, xuyên tạc chủ trương, đường lối của Đảng, phủ nhận giá trị chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh” [7]. Việc giáo dục Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh giúp thế hệ trẻ nâng cao năng lực tư duy trong hoạt động nhận thức và hoạt động thực tiễn. V.I.Lênin đã khẳng định: “Ý thức con người không phải chỉ phản ánh thế giới khách quan, mà còn tạo ra thế giới khách quan” [8]. Đây là vấn đề rất quan trọng, bởi khi đó thế hệ trẻ sẽ có cơ chế tiếp nhận tri thức một cách khoa học, sáng tạo; tư duy biện chứng giúp thế hệ trẻ có cái nhìn toàn diện, phân biệt được đúng, sai, chỉ ra nguyên nhân; loại bỏ được tư duy siêu hình, cứng nhắc, bảo thủ,…
Để Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh ngày càng thấm sâu vào tiềm thức của các thế hệ trẻ Việt Nam, thời gian tới cần tập trung vào một số giải pháp chủ yếu sau đây:
Thứ nhất, tăng cường giáo dục và tạo mọi điều kiện để thế hệ trẻ Việt Nam nghiên cứu, vận dụng sáng tạo, phát triển và kiên định với Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh
Thời gian tới cần tăng cường giáo dục, tuyên truyền nâng cao nhận thức, thống nhất tư tưởng và hành động cho thế hệ trẻ rằng: Trong mọi điều kiện, hoàn cảnh đều phải luôn kiên định, tích cực nghiên cứu và vận dụng sáng tạo Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh phù hợp với bối cảnh trong nước và tình hình thế giới. Đặc biệt, giáo dục thế hệ trẻ quán triệt và thực hiện tốt Chỉ thị số 23- CT/TW ngày 09/2/2018 của Ban Bí thư khóa XII về “Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình mới”, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Nghiên cứu, vận dụng và phát triển Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình mới hiện nay là nội dung quan trọng hàng đầu trong công tác xây dựng Đảng, thế hệ trẻ là lực lượng dự bị hùng hậu của cách mạng, có tri thức, có mục tiêu, lý tưởng, ước mơ, hoài bão,… do đó, họ phải phát huy vai trò, trách nhiệm trong đảm đương trọng trách này. Cần tạo điều kiện thuận lợi cho thế hệ trẻ tham gia tích cực vào các hoạt động nghiên cứu lý luận chính trị, tiếp thu và vận dụng những kết quả trong tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Thứ hai, chú trọng đúng mức tới công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho thế hệ trẻ, gắn với lồng ghép, tích hợp thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XII về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” với Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII
Chú trọng thực hiện tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho thế hệ trẻ góp phần quan trọng xây dựng, củng cố vững chắc niềm tin cho thế hệ trẻ Việt Nam vào mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Tiếp tục quán triệt và tổ chức cho thế hệ trẻ thực hiện tốt Nghị quyết số 35-NQ/TW ngày 22/10/2018 của Bộ Chính tị về “Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới”. Thông qua nhiều hình thức phong phú, đa dạng, giúp cho thế hệ trẻ nhận thức đầy đủ và sâu sắc hơn về giá trị, ý nghĩa và những nội dung cơ bản của Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Thế hệ trẻ Việt Nam hôm nay và mai sau phải có trách nhiệm làm cho Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trở thành nền tảng tinh thần vững chắc trong Đảng và trong xã hội. Thời gian tới, cần đổi mới mạnh mẽ về nội dung, phương thức tuyên truyền, giáo dục về giá trị, ý nghĩa và những nội dung cơ bản, cốt lõi của Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cho thế hệ trẻ. Phát huy vai trò, sức mạnh của báo chí, truyền thông, kết hợp với công tác tuyên truyền miệng nhằm lan tỏa sâu rộng Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh tới thế hệ trẻ Việt Nam, tạo ra “đề kháng” giúp thế hệ trẻ “miễn dịch” với các âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch.
Thứ ba, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ công tác giáo dục, giảng dạy Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cho thế hệ trẻ; tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo và phát huy thế hệ trẻ đấu tranh hiệu quả với các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng
Để thế hệ trẻ Việt Nam nhận thức sâu sắc Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, vận dụng hiệu quả vào trong quá trình thực hiện sứ mệnh của lực lượng mình với đất nước cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ công tác giáo dục, giảng dạy Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong hệ thống giáo dục và trong xã hội. Cần xây dựng chương trình, nội dung giáo dục phù hợp, khắc phục sự chồng chèo, trùng lặp; trong giáo dục, giảng dạy Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cho thế hệ trẻ cần bám sát thực tiễn, nâng cao tính hấp dẫn và phù hợp với tâm lý lứa tuổi và nhu cầu của thế hệ trẻ. Chú trọng đúng mức tới giáo dục lý luận chính trị cho thế hệ trẻ sẽ góp phần làm cho Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, quan điểm của Đảng giữ vai trò chủ đạo trong đời sống xã hội; bảo đảm thế hệ trẻ Việt Nam luôn trung thành với mục tiêu, lý tưởng của Đảng và với chế độ. Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức và phát huy vai trò của thế hệ trẻ Việt Nam đấu tranh phản bác có hiệu quả với các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng. Thường xuyên tổ chức cho thế hệ trẻ tham gia các hoạt động giao lưu, phối hợp trao đổi thông tin, nắm bắt âm mưu, thủ đoạn, phương thức chống phá của các thế lực thù địch, đối tượng cơ hội chính trị, giúp thế hệ trẻ nâng cao cảnh giác, chủ động nhận diện và đấu tranh hiệu quả. Tổ chức các hoạt động, các phong trào, xây dựng các chuyên trang, chuyên mục,… phù hợp với thế hệ trẻ nhằm huy động tối đa nguồn lực thế hệ trẻ vào “cuộc chiến” phản bác các luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch trên “không gian mạng”.
Thứ tư, phát huy trách nhiệm của thế hệ trẻ trong học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên quyết, kiên trì đấu tranh chống lại âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng
Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cũng chính là bảo vệ chế độ, bảo vệ thành quả cách mạng; do vậy, cần phát huy vai trò, trách nhiệm của thế hệ trẻ trong học tập nâng cao trình độ mọi mặt, đủ năng lực để nghiên cứu một cách hệ thống, toàn diện và sâu sắc những di sản tư tưởng, lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Thông qua đó, không những giúp thế hệ trẻ Việt Nam nâng cao nhận thức, trình độ, bản lĩnh chính trị, năng lực tư duy,… mà còn tăng cường niềm tin vững chắc vào Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, vận dụng hiệu quả vào quá trình học tập, công tác và trong thực tiễn cuộc sống. Để phát huy trách nhiệm của thế hệ trẻ, thời gian tới cần chú trọng xây dựng, đào tạo và phát triển lực lượng nòng cốt về lý luận Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong thế hệ trẻ; họ là những thanh niên, sinh viên có trình độ chuyên môn sâu, có năng lực nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn các chuyên ngành. Đặc biệt, cần chú trọng đào tạo, bồi dưỡng một bộ phận nòng cốt trong thế hệ trẻ trở thành đội ngũ chuyên gia có bản lĩnh chính trị vững vàng, tư duy sáng tạo, có sự am hiểu sâu rộng về tình hình thế giới và trong nước, có năng lực vận dụng lý luận vào thực tiễn,… họ không chỉ có khả năng chứng minh tính đúng đắn, khoa học của quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật Nhà nước, mà còn có khả năng bổ sung, phát triển Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình mới./.
----------------------------------------------------------------- TÀI LIỆU TRÍCH NGUỒN:
[1] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2011, t.12, tr.30.
[2] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2011, t.2, tr.289.
[3] Đảng Cộng sản Việt Nam: Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Nxb Sự Thật, Hà Nội 1991, tr.21.
[4] Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb Chính trị quốc gia - Sự Thật, Hà Nội, 2011, tr.88.
[5] Nguyễn Phú Trọng: “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam”.
[6] Nguyễn Phú Trọng: “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam”.
[8] V.I.Lênin (1981), “Toàn tập, t.29”, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva.
Ths. ĐOÀN THỊ HIỀN
Khoa Lý luận chính trị và pháp luật - Trường Đại học Kinh tế kỹ thuật - Công nghiệp