Chuyên gia đồng thuận về sự cần thiết xây dựng luật dinh dưỡng học đường tại Việt Nam

Khoảng trống chính sách về dinh dưỡng học đường

Theo thống kê, chiều cao trung bình của thanh niên Việt Nam 18 tuổi đã có bước tiến đáng kể - tăng thêm 3,7 cm ở nam và 2,6 cm ở nữ so với năm 2010. Tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ từ 5 đến 19 tuổi cũng giảm mạnh, từ mức 23,4% xuống còn 14,8% vào năm 2020.

Những kết quả tích cực này là thành quả của sự vào cuộc từ nhiều cấp, nhiều ngành. Đặc biệt, Chiến lược Quốc gia về Dinh dưỡng giai đoạn 2021-2030 là định hướng quan trọng, nhấn mạnh việc cải thiện tình trạng dinh dưỡng toàn dân, với trọng tâm là trẻ em và thanh thiếu niên trong độ tuổi đến trường.

Nghị quyết số 218/2025/QH15 về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ từ 3 đến 5 tuổi được Quốc hội thông qua ngày 26/6 cũng được xem là một bước tiến lớn. Nghị quyết này mở đường cho việc cải thiện chế độ dinh dưỡng của trẻ nhỏ thông qua các chính sách hỗ trợ ăn trưa, chi phí học tập và nâng mức trợ cấp so với trước đây.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu, nhiều chuyên gia vẫn cho rằng, hệ thống chính sách hiện nay vẫn vẫn tồn tại nhiều khoảng trống. Các quy định pháp lý còn phân tán, thiếu tính liên kết và phần lớn mới dừng ở mức khuyến nghị, hướng dẫn, dưới luật. Điều này khiến việc triển khai thực tế gặp không ít khó khăn, thiếu sự đồng bộ và khó đánh giá hiệu quả trên quy mô lớn.

Các nghiên cứu cho thấy, Việt Nam đang đối mặt với gánh nặng kép về dinh dưỡng: nhiều vùng nông thôn, miền núi còn tỷ lệ suy dinh dưỡng, thấp còi cao; trong khi ở đô thị, học sinh thừa năng lượng nhưng thiếu vi chất và ít vận động, khiến sức khỏe chưa được đảm bảo. Chiều cao trung bình của học sinh Việt Nam vẫn thấp hơn so với mức trung bình khu vực. Phát biểu tại Hội thảo khoa học quốc tế Dinh dưỡng học đường 2025 - Vì một Việt Nam khỏe mạnh - Vì tầm vóc Việt, diễn ra tại Hà Nội ngày 14/8/2025, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Lê Tấn Dũng nhận định "Luật dinh dưỡng học đường đã chín muồi". Luật dinh dưỡng học đường cần được sớm ban hành để bảo đảm chăm sóc, giáo dục về dinh dưỡng lành mạnh cho thế hệ tương lai là quan điểm được nhiều chuyên gia, diễn giả tại Hội thảo đồng thuận.

Từ góc độ ngành y tế, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức nhấn mạnh tại Hội thảo: "Chúng ta cần một cú hích chiến lược. Và mặt trận đột phá đó chính là trường học, bởi lứa tuổi học đường, đặc biệt giai đoạn từ 2 - 12 tuổi là ‘giai đoạn vàng’ để can thiệp toàn diện về dinh dưỡng và vận động, tạo ra tác động thay đổi trọn đời. Cùng với đó, cần hoàn thiện thể chế, chính sách, coi đầu tư cho dinh dưỡng là đầu tư cho phát triển".

Khi Dinh dưỡng học đường được luật hóa, đó sẽ là văn bản pháp lý có tính bắt buộc trên toàn quốc để đảm bảo mọi học sinh, dù ở bất kỳ vùng miền nào, đều được tiếp cận với bữa ăn đầy đủ dinh dưỡng, khoa học và an toàn, được giáo dục về dinh dưỡng lành mạnh, hình thành những thói quen dinh dưỡng tốt đi theo cả cuộc đời, cải thiện tầm vóc, thể lực và nhận thức về một vấn đề sát sườn, mang tính chất quyết định tới chất lượng cuộc sống và sức khỏe trong dài hạn của đời người. Đây không chỉ là hành động vì sức khỏe hôm nay, mà còn là đầu tư cho một thế hệ tương lai khỏe mạnh, phát triển toàn diện và bền vững, nâng cao chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực của đất nước.

Dinh dưỡng học đường - Cần một khung pháp lý vững chắc

Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế Lê Thái Hà cho biết, Bộ Y tế đang chủ trì xây dựng dự án Luật Phòng bệnh, trong đó có chương riêng dành cho dinh dưỡng, và có bao gồm một số nội dung về dinh dưỡng học đường. Trong đó, nhiều nội dung hiện mang tính "khuyến nghị" sẽ trở thành "bắt buộc", quy định rõ trách nhiệm của các cơ sở giáo dục trong chăm sóc sức khỏe toàn diện cho học sinh.

"Bộ Y tế sẽ nỗ lực hoàn thiện dự án Luật, trình Quốc hội thông qua trong kỳ họp tới. Khi được ban hành, đây sẽ là công cụ pháp lý hữu hiệu đưa công tác dinh dưỡng học đường đi vào nền nếp và quy chuẩn trên toàn quốc," bà Hà khẳng định.

Nhiều chuyên gia cho rằng, một số quy định về dinh dưỡng học đường trong dự luật Phòng bệnh, cho tới nay, đã là một bước tiến trong luật hóa dinh dưỡng học đường, và đây sẽ là nền tảng để tiến tới một bộ luật bao trùm, hệ thống hơn về lĩnh vực dinh dưỡng học đường.

Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia Trần Thanh Dương cho rằng, việc luật hóa lĩnh vực này cần được xây dựng trên nền tảng thực tiễn và khoa học, với các tiêu chuẩn thống nhất. Ông nhấn mạnh: "Việc bảo đảm bữa ăn học đường đạt chuẩn là yếu tố then chốt, cần dựa trên kết quả nghiên cứu thực tiễn từ mô hình điểm bữa ăn học đường kết hợp vận động thể lực đã được triển khai ở nhiều địa phương".

Những mô hình thực tiễn hiệu quả mà ông Dương nhắc tới chính là cơ sở quan trọng để xây dựng luật Dinh dưỡng học đường. Trong số này, mô hình "Bữa ăn học đường đảm bảo dinh dưỡng hợp lý kết hợp tăng cường hoạt động thể lực cho học sinh, sinh viên Việt Nam" do Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì phối hợp các bộ ngành và các chuyên gia độc lập trong nước và quốc tế, đã triển khai được xem là điển hình. Mô hình điểm được áp dụng tại 10 tỉnh thuộc 5 vùng sinh thái khác nhau trên toàn quốc, với đặc trưng, thói quen ẩm thực, nhu cầu dinh dưỡng khác nhau. Mô hình này đã chứng minh hiệu quả rõ rệt về cải thiện dinh dưỡng và thể chất cho học sinh, đồng thời là cơ sở để Bộ GD&ĐT ban hành Quyết định 3000/QĐ-BGDĐT, hướng dẫn nhân rộng mô hình ra toàn quốc.

Đặc biệt, trong thời gian tới, Bộ Giáo dục và Đào tạo dự kiến số hóa 400 thực đơn chuẩn theo từng vùng miền - đã xây dựng và chứng minh hiệu quả trong quá trình triển khai Mô hình điểm nói trên - giúp các trường học dễ dàng áp dụng và điều chỉnh linh hoạt theo điều kiện thực tế. Đây là bước tiến quan trọng trong việc chuyên nghiệp hóa công tác tổ chức bữa ăn học đường.

Tại Hội thảo, Anh hùng Lao động Thái Hương, Nhà sáng lập Tập đoàn TH chia sẻ đầy tâm huyết: "Với những mong ước chân thành từ trái tim của một người mẹ, tôi mong tất cả chúng ta, trên cương vị riêng của mỗi người, hãy ứng xử với con trẻ ngày hôm nay bằng tấm lòng người mẹ, hãy góp phần thúc đẩy để ban tặng cho các con một Bữa ăn học đường, một tấm khiên, một thành trì che chắn vững chãi, đó là một bộ luật: gọi là Luật Dinh dưỡng Học đường, trong đó có ly sữa mang tên ly sữa học đường quốc gia". Bà cũng khẳng định, cùng với các doanh nghiệp thực phẩm chân chính khác, Tập đoàn TH tiếp tục sẵn sàng tham gia gánh vác cùng Đảng và Nhà nước chăm lo sức khỏe cho người dân.

Một khung pháp lý ở tầm cao, chặt chẽ và hiệu quả cho dinh dưỡng học đường sẽ trở thành nền tảng vững chắc nâng cao tầm vóc và thể lực cho trẻ em Việt Nam, mở ra tương lai khỏe mạnh và phát triển toàn diện cho thế hệ mai sau của dân tộc.

Ánh Dương