Thực phẩm không thiếu, tiền vẫn cạn
Tuấn và Dịu đều là nhân viên văn phòng, thu nhập cộng lại mỗi tháng khoảng hơn 20 triệu. Hai vợ chồng sống trong một căn hộ thuê 2 phòng ngủ ở ngoại thành, không nuôi con nhỏ, không vay nợ, không đầu tư kinh doanh gì thêm. Nhìn bề ngoài, đây là một gia đình trẻ khá “dễ thở” về tài chính so với mặt bằng chung.
Điều đặc biệt là chi phí ăn uống của họ được hỗ trợ rất nhiều từ hai bên gia đình. Bố mẹ Tuấn ở quê trồng rau và cây ăn trái, tháng nào cũng gửi lên nào gạo, nào rau theo mùa, nào củ quả đủ loại. Bố mẹ Dịu còn đầy đủ hơn. Ông bà có một trang trại nuôi vịt, nên gần như tuần nào cũng gửi lên 1–2 con vịt, con gà đã làm sẵn.
Tủ lạnh nhà Tuấn hiếm khi trống, ngăn đá lúc nào cũng có thịt, ngăn mát đầy rau và hoa quả. Nếu chỉ nhìn vào lượng thực phẩm ấy, nhiều người sẽ nghĩ chi phí ăn uống của họ gần như bằng 0. Nhưng thực tế, mỗi tháng, hai vợ chồng vẫn tiêu hết hơn 18 triệu.
Khi được hỏi, cả Tuấn và Dịu đều ngạc nhiên. Dịu nói họ gần như không phải mua thực phẩm chính, chỉ thi thoảng mua thêm cá, đậu phụ, trứng, đồ ăn sáng. Tuấn thì cho rằng chi tiêu lớn nhất chắc chỉ là tiền điện nước và xăng xe. Nhưng khi bắt đầu ngồi lại ghi chép, từng khoản nhỏ hiện ra, cộng dồn thành một con số khiến chính họ cũng giật mình.
Ảnh minh họa
18 triệu đi đâu mỗi tháng?
Bản ghi chép chi tiêu của Tuấn và Dịu kéo dài 30 ngày, bắt đầu từ mùng 1 đến cuối tháng. Kết quả cho thấy, ăn uống dù được hỗ trợ nhiều nhưng vẫn ngốn gần 6 triệu. Lý do là họ thường xuyên ăn ngoài. Buổi sáng, cả hai hiếm khi nấu, mỗi người 40-50 nghìn cho bữa sáng và cà phê. Buổi trưa đi làm ăn cùng đồng nghiệp, trung bình 60–70 nghìn mỗi suất. Buổi tối, dù có đồ quê gửi lên, nhưng những hôm mệt, họ gọi đồ ăn sẵn hoặc rủ nhau ra quán.
Tiếp đến là chi phí sinh hoạt: điện nước, internet, điện thoại hết khoảng 1,8 triệu. Con số không quá lớn nhưng cũng không hề nhỏ nếu cộng dồn đều đặn.
Chi phí đi lại chiếm khoảng 1,5 triệu, chủ yếu là xăng xe và gửi xe. Tuấn đi làm xa hơn Dịu nên xăng xe mỗi tháng gần 1 triệu, chưa kể những lần đi chơi cuối tuần.
Khoản đáng chú ý nhất nằm ở chi tiêu “không tên”: mua sắm linh tinh, trà sữa, xem phim, quà cáp, sinh nhật đồng nghiệp, đám cưới, liên hoan công ty. Mỗi khoản chỉ vài trăm nghìn, nhưng cả tháng cộng lại gần 4 triệu. Dịu thừa nhận có những ngày không nhớ nổi mình đã tiêu tiền vào đâu, chỉ biết rút ví ra là thấy thiếu.
Một điểm chung dễ nhận thấy là tâm lý “đã có đồ quê rồi” khiến họ ít khi cân nhắc kỹ. Có sẵn thực phẩm nên việc gọi đồ ăn ngoài trở nên nhẹ nhàng hơn, vì trong đầu luôn nghĩ tiền ăn đã tiết kiệm được kha khá. Nhưng thực tế, chính sự chủ quan ấy lại khiến chi tiêu trôi đi mà không kiểm soát.
Cuối bản tổng kết, con số hiện ra rõ ràng: thuê nhà 5 triệu, sinh hoạt 1,8 triệu, đi lại 1,5 triệu, ăn uống 6 triệu, chi tiêu linh tinh gần 4 triệu. Tổng cộng hơn 18 triệu, trong đó phần lớn là những khoản nhỏ không được để ý từ đầu tháng.
Tuấn nhìn bảng chi tiêu mà im lặng khá lâu. Dịu thì thở dài, nói rằng nếu không có bố mẹ hai bên gửi thực phẩm lên đều đặn, có lẽ chi tiêu còn vượt xa con số ấy. Nhưng cũng chính lúc đó, họ nhận ra được hỗ trợ nhiều không đồng nghĩa với việc sẽ tiết kiệm được tiền nếu bản thân không thay đổi thói quen chi tiêu.
Ảnh minh họa
Để có thể tiết kiệm, gia đình Tuấn và Dịu có thể tham khảo các phương án sau:
Tách riêng một khoản tiết kiệm “không đụng tới” ngay đầu tháng: Ngay khi nhận lương, Tuấn và Dịu nên chuyển trước 2–3 triệu sang tài khoản tiết kiệm, coi như khoản không tồn tại. Phần còn lại mới dùng để chi tiêu. Cách này hiệu quả hơn nhiều so với việc “cuối tháng còn bao nhiêu thì để dành”, bởi với thói quen hiện tại, cuối tháng thường chẳng còn gì.
Chuẩn bị bữa sáng tại nhà để tiết kiệm mà không mệt: Bữa sáng tưởng nhỏ nhưng mỗi người 30–40 nghìn, nhân lên cả tháng là con số đáng kể. Với thực phẩm sẵn có, chỉ cần chuẩn bị bánh mì trứng, xôi, hoặc cơm nắm từ tối hôm trước, mỗi tháng họ có thể tiết kiệm 1–1,2 triệu mà không mất nhiều công sức.
Gộp chi tiêu lặt vặt thành một khoản trần cố định: Thay vì cố nhớ từng khoản nhỏ, Tuấn và Dịu có thể đặt trần chi tiêu vui chơi – cà phê – liên hoan ở mức 2–2,5 triệu, hết trần thì dừng, không vay trước tháng sau.
Ấn định số buổi ăn ngoài mỗi tuần, không để “tùy hứng”: Ăn ngoài không xấu, nhưng ăn theo cảm xúc thì rất tốn. Với lịch làm việc hiện tại, Tuấn và Dịu có thể thống nhất chỉ ăn ngoài tối đa 2–3 bữa mỗi tuần, ưu tiên những ngày tăng ca hoặc mệt.
Coi thực phẩm quê gửi lên là “tiền mặt”, không phải đồ cho không: Khi thực phẩm được gửi lên đều đặn, hai vợ chồng vô thức coi đó là thứ “miễn phí”, nên dễ dãi trong việc ăn ngoài, gọi đồ sẵn. Nếu quy đổi số rau, thịt, vịt, gạo bố mẹ gửi lên thành tiền, họ sẽ có ý thức sử dụng triệt để hơn, thay vì để đồ trong tủ lạnh rồi lại đi ăn quán.
Nhìn thẳng vào tương lai không còn hỗ trợ từ bố mẹ: Một tip quan trọng nhưng ít ai thích nghĩ tới: giả sử 1–2 năm nữa, bố mẹ hai bên không gửi thực phẩm đều đặn vì tuổi cao, sức yếu, liệu mức chi tiêu hiện tại có trụ nổi? Đặt câu hỏi này không để lo xa, mà để buộc bản thân sống chủ động hơn, thay vì vô thức dựa vào sự hỗ trợ mà không nhận ra giá trị của nó.
Ngọc Thương