Gia tăng mức độ cảnh báo trên mặt trận tư tưởng

Cuộc "xâm lăng" tư tưởng chưa có dấu hiệu lắng dịu

Có thể nhận thấy, cải cách, mở cửa, hội nhập quốc tế sâu rộng dẫn đến của nhiều luồng tư tưởng và văn hóa dị biệt du nhập vào nước ta. Cuộc xâm lăng của hệ tư tưởng tư sản như con sóng ngầm nhưng dữ dội, chưa bao giờ có dấu hiệu lắng dịu. Các thế lực thù địch luôn coi sự tồn tại, phát triển của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là mối đe dọa đối với các giá trị và mô hình thể chế phương Tây. Họ khéo léo "đóng gói" các "giá trị phổ quát" xuất khẩu ồ ạt sang nước ta, tìm mọi cách để kiềm toả hệ tư tưởng chính thống của ta, kích động "cách mạng màu", liên tục điều chỉnh chiến thuật hòng công kích chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, phá hoại lòng tin của Nhân dân làm lung lay nền tảng cầm quyền của Đảng, đổi màu chế độ. Thương vong, cơ sở hạ tầng bị tàn phá, lòng dân không yên… trong các cuộc chính biến tại Nepal và Indonesia chính là hồi chuông cảnh báo cách mạng màu ngày nay đã có những biến thể thực sự nguy hiểm. Công thức chung trong chiến tranh tư tưởng là lan toả giá trị phương Tây, phá hoại các hệ thống tư tưởng truyền thống, bôi nhọ lịch sử. Đặc biệt, chúng triệt để lợi dụng các điểm nóng, khuyết nhược trong hoạt động quản lý, làm nhiễu loạn lòng dân và đích đến cuối cùng là tạo ra bất ổn chính trị, lật đổ chế độ.

Chiêu bài mới nhất hiện nay là các thế lực thù địch đang triệt để lợi dụng cuộc cách mạng sắp xếp, tinh gọn bộ máy, sáp nhập các tỉnh, thành để ra sức gieo tư tưởng cục bộ, phân biệt, kỳ thị vùng miền, ly khai dân tộc, kích động sáp nhập là "mất quê hương" hòng gây nhiễu loạn dư luận. Hay cuộc chiến thuế quan do Mỹ khơi mào cũng là vấn đề kinh tế mà cần được nhìn nhận nghiêm túc đối với tác động trên mặt trận tư tưởng. Chiến lược chính trị và "hệ tư tưởng Trump" một lần nữa sử dụng thuế quan như một phương tiện buộc các đối tác thương mại phải nhượng bộ hoặc "chọn phe" để bảo vệ quyền lợi của quốc gia. Xét về thực chất, đó là chiến thuật tiếp tục gia tăng vị thế Mỹ, hệ tư tưởng Mỹ trên trường quốc tế.

Đây chỉ mới là góc nhỏ trong bức tranh dùng lợi thế về kinh tế, công nghệ, quân sự, truyền thông để gia tăng tốc độ Tây hóa, thúc đẩy dân chủ quá trớn, chủ nghĩa tự do nhằm chứng minh sự vượt trội của hệ tư tưởng tư sản. Nói như thế để thấy rằng, mặt trận tư tưởng đang diễn biến phức tạp, khó lường, nhiệm vụ duy trì an ninh tư tưởng của đất nước trong điều kiện âm mưu cũ chiến lược mới như hiện nay là vô cùng khó khăn.

Báo động đỏ về "ô nhiễm tư tưởng" trong xã hội

Ngày nay, với sự lên ngôi của mạng xã hội, các hình thức truyền thông mới nổi như facebook, instargram, tiktok… đã làm cho các xu hướng lan truyền nhanh chóng, tác động mạnh mẽ đến tư tưởng và hành vi của con người trong đó có đội ngũ cán bộ, đảng viên. Việc giữ mình trong cơn bão nhiều luồng tư tưởng, quan điểm dị tạp thực sự là thử thách về lập trường, tư tưởng chính trị của đảng viên. Đã xuất hiện một bộ phận đảng viên xuống tinh thần, dao động, mất niềm tin vào Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, vi phạm kỷ luật Đảng, pháp luật của Nhà nước. Cũng có một bộ phận mất mất dần "gen đỏ", thiếu dũng khí đấu tranh, thờ ơ vô cảm: "Nghe những lời bình luận không đúng, cũng làm thinh, không biện bác. Thậm chí nghe những lời phản cách mạng cũng không báo cáo cho cấp trên biết. Ai nói sao, ai làm gì cũng mặc kệ"^[1]. Không ai khác, chính họ đã khiến uy tín của Đảng bị giảm sút, hình ảnh đất nước bị tổn hại, nền tảng tư tưởng bị công kích.

Vì tư lợi, một số cá nhân, tổ chức ra sức cổ suý, phát tán xu hướng độc hại đi ngược lại thuần phong mỹ tục, truyền thống tốt đẹp của dân tộc gây "ô nhiễm tư tưởng" trong xã hội. Dễ nhận thấy một nghịch lý trong thực tế, việc nói về hạn chế, điểm tối trong đời sống chính trị, xã hội đã trở thành "mốt" và việc lên án, "đá xéo" chính quyền lại có lượt tương tác rất cao. Điển hình thời gian gần đây, một số đối tượng tập trung kích động tư tưởng thù hằn, kỳ thị dân tộc qua các cụm từ "Parky", "Namki", "Namkiki"... bằng cách phiên âm từ gốc "Bắc kỳ" và "Nam kỳ" trước đây. Điều này đi ngược lại chủ trương "các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp nhau cùng phát triển" được ghi nhận trong Hiến pháp. Bên cạnh đó, các tệ nạn xã hội như mê tín, tà giáo, ma tuý, mại dâm vẫn âm thầm nảy nở đích thị là những con virut lây lan chóng mặt làm đời sống tinh thần, tư tưởng trở nên lệch lạc. Đây thực sự là trở lực lớn để Việt Nam vươn mình trong kỷ nguyên phát triển mới.

Nguy cơ khủng hoảng niềm tin người dân

Bước vào kỷ nguyên phát triển mới, công cuộc cải cách, điều chỉnh mô hình, cơ cấu kinh tế đất nước đã bước vào giai đoạn then chốt, với nhiều rủi ro, thách thức mới. Bản chất chạy theo lợi nhuận của thị trường tất yếu làm nảy nở tư duy "thượng tôn kinh tế" và sự sùng bái quyền lực và vật chất đã trở thành xu hướng chi phối trong đời sống xã hội. Một bộ phận cán bộ lãnh đạo đã đánh mất lý tưởng sa vào hố sâu tham nhũng; một số doanh nhân đã đánh mất đạo đức kinh doanh, vì lợi nhuận đã không ngần ngại sản xuất hàng giả, hàng kém chất lượng, gây tổn hại nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe và sự an toàn của người dân. Và rất đáng quan ngại khi một bộ phận người dân quay lưng với lịch sử, chỉ thích xem phim thần tượng và chương trình truyền hình thực tế vô nghĩa. Chính nó đã vô tình làm người dân thờ ơ, quay lưng với đời sống chính trị, từng bước làm tê liệt đời sống tinh thần.

Bên cạnh đó, thời gian gần đây, tình trạng sữa giả, thuốc giả, giá hoá chất, các vụ việc tham nhũng, lãng phí, tiêu cực liên tục bị phát giác đã đẩy lo lắng của người dân lên đến cực độ. Dư luận luôn đặt dấu chấm hỏi về năng lực quản lý điều hành của các cơ quan chức năng. Các thế lực thù địch triệt để lợi dụng, thổi phồng các vấn đề nóng, khuyết nhược trong hoạt động quản lý, quy kết đó là bản chất chế độ gây hoang mang cho người dân là thách thức lớn cho công tác tư tưởng của Đảng trong tình hình mới.

Cơn bão số hoá trên mặt trận tư tưởng

Hiện nay, Việt Nam có 79,8 triệu người dùng internet với hơn 110 triệu tài khoản mạng xã hội ^[2]. Đây là công cụ, phương tiện, môi trường lý tưởng để triển khai thực hiện công tác tư tưởng của Đảng. Tuy nhiên, đây cũng trở thành tác nhân khuếch trương khiến dư luận tiêu cực trong xã hội "lên men" nhanh chóng làm công tác tư tưởng của Đảng càng thêm khó khăn, phức tạp. Rõ ràng, nếu hệ tư tưởng xã hội chủ nghĩa chưa thâm nhập hiệu quả vào không gian mạng thì chắc chắn các hệ tư tưởng dị tạp sẽ lên ngôi.

Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay, mặt trận tư tưởng được kết nối mạng và số hóa mạnh mẽ. Với sự trợ giúp của công nghệ, các ứng dụng, phần mềm có thể tổng hợp, xử lý tạo ra nhiều báo cáo, bài viết, hình ảnh, video, âm thanh, bình luận… và tự động đăng tải, phát tán với tốc độ chóng mặt trên các nền tảng mạng xã hội tạo thành một cuộc tấn công dư luận mạnh mẽ. Nguy hiểm hơn, công nghệ deepfake "AI thay đổi khuôn mặt" và "AI thay đổi giọng nói" đã trở thành vũ khí quan trọng trong chiến tranh tư tưởng hiện đại. Thượng tá, Tiến sĩ Lê Hoàng Việt Lâm, Đại học An ninh nhân dân bày tỏ quan ngại: "Nguy hiểm ở chỗ nó không ồn ào, không khói lửa, mà thấm dần qua mạng xã hội, qua những clip ngắn, những hình ảnh, câu chuyện... Đây là "chiến tranh tư tưởng thế hệ mới", âm thầm nhưng không kém phần khốc liệt".

Các thế lực thù địch đã chính trị hóa công nghệ AI, triệt để lợi dụng công nghệ này để gây nhiễu thông tin, đầu độc người dân bằng thông tin xấu độc, phá hoại đến hệ tư tưởng chính thống và những giá trị cốt lõi của chủ nghĩa xã hội, gây tổn hại nghiêm trọng đến uy tín của Đảng, chính quyền.

Đối với những vụ việc mới nổi dư luận quan tâm, các trang tin như RFA, BBC, VOA tiếng Việt, Việt Tân… đều nhanh nhạy trong việc đăng tải các thông tin bàn luận, xuyên tạc với những tiêu đề gây sốc, thu hút người đọc, đánh trúng vấn đề mà dư luận quan tâm. Trong khi đó, nguồn thông tin chính thống, phản biện thường chậm hơn, hình thức, nội dung còn xơ cứng, chưa linh hoạt. Có thể khẳng định, ngay mặt trận trong nước, chúng ta chưa thực sự tạo ưu thế trong việc phủ xanh thông tin hay kịp thời phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Và trên mặt trận quốc tế, lượng thông tin "xuất ngoại" của Việt Nam rất ít. Các thế lực thù địch đang sử dụng quyền bá chủ Internet của mình để thổi phồng những khuyết nhược trong hoạt động quản lý, phao tin đồn thất thiệt, làm sai lệch thông tin để dẫn dắt, điều hướng dư luận. Như vậy, nhìn thẳng, nói thật, các đối tượng bên kia chiến tuyến đang chiếm quyền thao túng mặt trận tư tưởng, đặt ra thách thức lớn cho việc củng cố niềm tin và xây dựng đồng thuận xã hội trong nước cũng như tranh thủ sự ủng hộ của dư luận quốc tế.

(Còn nữa)

Trương Thị Điệp

Trường Chính trị thành phố Đà Nẵng