Hôm ấy, giữa đống đơn ngày siêu sale 11/11 vừa được giao, Tiểu Mỹ (Trung Quốc) cúi xuống nhặt một gói nhỏ rồi chuẩn bị đứng lên đi lấy kéo. Nhưng ngay khi vừa đứng dậy, mắt chị tối sầm, toàn thân mất lực và ngã ngửa xuống đất. Vài giây sau, chị được người nhà lay dậy, chỉ thấy sau đầu âm ỉ đau và tưởng rằng mình chỉ “choáng nhất thời”.
Đến hôm sau đi làm, đồng nghiệp giật mình khi thấy mắt chị thâm đen như gấu trúc. soi gương, chị mới hốt hoảng đi khám.
Kết quả chụp CT khiến bác sĩ phải nghiêm giọng gãy xương hố sọ trước. Và thủ phạm lại chính là tình trạng mà nhiều người vẫn xem nhẹ - hạ huyết áp tư thế (đứng dậy quá nhanh khiến máu dồn xuống dưới, não thiếu máu trong vài giây).
Bác sĩ giải thích, chỉ cần huyết áp tụt nhanh hơn 30mmHg, lưu lượng máu lên não lao dốc như “thang máy rơi tự do”, người bệnh sẽ choáng và ngã mà không kịp phản xạ, dẫn đến những chấn thương nguy hiểm như gãy xương nền sọ.
Theo bác sĩ Phùng Minh Tuấn, Khoa Tim mạch, Bệnh viện trực thuộc Đại học Ninh Ba (Trung Quốc), hạ huyết áp tư thế được xác định khi trong vòng 3 phút sau khi đứng dậy:
- Huyết áp tâm thu giảm ≥20 mmHg, hoặc...
- Huyết áp tâm trương giảm ≥10 mmHg.
Nói đơn giản, đứng lên quá nhanh khiến máu tụt xuống chân, trong khi tim và mạch máu chưa kịp co lại để bơm máu ngược lên não.
Những tình huống thường gây ra tình trạng này:
-Ngồi lâu, cúi lâu rồi bật dậy (nhặt đồ, buộc dây giày, đứng dậy khỏi bồn cầu).
- Tắm nước nóng làm giãn mạch dẫn đến huyết áp giảm.
- Vừa ăn xong: máu dồn về hệ tiêu hóa, não bị “thiếu hụt tạm thời”.
- Uống nước quá ít, khiến thể tích tuần hoàn giảm.
Bên cạnh đó, nhiều người có bệnh nền cũng dễ gặp tình trạng này bao gồm bệnh Parkinson, suy tim, rối loạn nhịp, thiếu máu, bệnh tuyến giáp; hoặc những người đang dùng thuốc hạ huyết áp, thuốc chống trầm cảm, thuốc điều trị phì đại tuyến tiền liệt… Đặc biệt, người lớn tuổi dễ gặp hơn do khả năng điều chỉnh huyết áp kém.
3 cách phòng ngừa đơn giản, ai cũng có thể thực hiện
- Đứng dậy từ từ khi thức dậy: Nằm thêm 30 giây; Ngồi dậy 30 giây để chân thõng xuống; Rồi mới đứng lên từ từ Khi nhặt đồ, hạn chế cúi gập lưng, nên hạ thấp bằng cách khuỵu gối.
- Bổ sung nước và muối hợp lý: Người không bị hạn chế muối nên uống 1,5-2 lít nước/ngày và ăn hơi mặn một chút để duy trì thể tích tuần hoàn.
- Tập các động tác tăng hồi lưu máu: Khoanh chân trước khi đứng; Siết chặt cơ đùi - mông vài giây; Người bị giãn tĩnh mạch có thể mang tất áp lực.
Ngoài ra, khi thấy chóng mặt: ngồi hoặc nằm xuống ngay, tránh ngã gây chấn thương. Trong nhà tắm, phòng ngủ nên có tay vịn chống trượt để phòng ngừa té ngã.
Nếu đang dùng thuốc hạ huyết áp hoặc lợi tiểu, cần trao đổi với bác sĩ để điều chỉnh liều phù hợp.
Nguồn và ảnh: Sohu
Mỹ Diệu