Đây là một trong những di sản lý luận thể hiện tầm nhìn chiến lược, nhân văn và sâu sắc đối với sự nghiệp phát triển văn hoá – con người Việt Nam trong thời kỳ mới. Tác phẩm không chỉ khẳng định vai trò to lớn của văn hoá trong đời sống xã hội, mà còn chỉ rõ phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp nhằm xây dựng nền văn hoá Việt Nam trở thành sức mạnh nội sinh quan trọng của khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.
Đối với Trường Chính trị Thanh Hoá – nơi đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp cơ sở, việc quán triệt vận dụng những luận điểm văn hoá trong tác phẩm của Tổng bí thư vào giảng dạy, nghiên cứu, rèn luyện là nhiệm vụ quan trọng. Đồng thời đội ngũ cán bộ, giảng viên, học viên cũng cần phát huy các giá trị văn hoá cốt lõi của Nhà trường như: Kiên định, Kỷ cương, Dân chủ, Đoàn kết, Nêu gương, Sáng tạo góp phần xây dựng môi trường giáo dục chuẩn mực, hiện đại và nhân văn.
Vai trò của văn hoá trong tác phẩm của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng
Trong tác phẩm của mình, Tổng Bí thư đề cập đến hầu như tất cả các lĩnh vực của văn hóa. Song, khi đề cập đến các vấn đề chung nhất của văn hóa, Tổng Bí thư luôn khẳng định mạnh mẽ tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa: "Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi", nghĩa là văn hóa phải là Ánh sáng đủ sức dẫn dắt dân tộc, quốc dân. Từ đó, trong tác phẩm Tổng Bí thư cũng đã đề cập về chiều sâu của văn hóa "Văn hóa là hồn cốt của dân tộc", tức là nói đến vị trí, vai trò sâu thẳm nhất của văn hóa, tạo nên phẩm giá, bản lĩnh, vẻ đẹp, sức sống vĩnh hằng của dân tộc ta. "Soi đường" và "hồn cốt" đã tạo nên vai trò sức mạnh đặc biệt của văn hóa Việt Nam. Đồng thời trong tác phẩm Tổng bí Thư cũng đã làm rõ vai trò to lớn của văn hoá, cụ thể:
Thứ nhất,, vai trò của văn hóa trong thời kỳ quá độ lâu dài, khó khăn, phức tạp đang diễn ra ở nước ta hiện nay, văn hóa phải thấu hiểu đặc điểm đó và tham gia vào cuộc "đấu tranh giữa cái mới và cái cũ, cái tốt và cái xấu, cái đúng và cái sai, cái giá trị truyền thống và cái mới du nhập, cái triển vọng và cái quá khứ", khi mà cuộc đấu tranh đó "nhiều khi chưa phân thắng bại, trận tuyến lại không rõ ràng" (sđd tr.64). Đó là một tư tưởng mới, sâu sắc, xuất phát từ yêu cầu của thực tiễn và sứ mệnh "nhập cuộc" của văn hóa, mà nguồn gốc sâu xa của luận điểm này là "văn hóa, văn nghệ cũng là một mặt trận" của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Thứ hai, xuất phát từ quan điểm cơ bản, văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là động lực và mục tiêu của sự phát triển, Tổng Bí thư nhấn mạnh rõ hơn nữa vai trò của văn hóa trong thời kỳ hiện đại với luận điểm: "Ngày nay, văn hóa còn được coi là một yếu tố có vai trò quyết định sức mạnh và vị thế của mỗi quốc gia, dân tộc" (sđd - tr.54). Từ đó, về nhận thức và chỉ đạo thực tiễn, Tổng Bí thư yêu cầu phải coi nhiệm vụ xây dựng văn hóa là "một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của cách mạng Việt Nam" (sđd - tr.54), vì thế, văn hóa là "động lực đột phá tạo ra nguồn lực nội sinh của phát triển bền vững" (sđd - tr.44). Bằng các luận điểm rất cô đọng, ngắn gọn trong tác phẩm, cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã hệ thống hoá, phát triển tư duy lý luận của Đảng ta về văn hoá, coi văn hoá là một yếu tố có vai trò quyết định sức mạnh và vị thế của mỗi quốc gia dân tộc. " Văn hoá còn thì Dân tộc còn", phải coi văn hoá thực sự là "nền tảng tinh thần", là động lực phát triển" và "soi đường cho quốc dân đi"
Liên hệ phát huy các giá trị văn hoá ở Trường Chính trị tỉnh Thanh Hoá
Từ những quan điểm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về vai trò của văn hoá được nêu lên trong tác phẩm "xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc", liên hệ với thực tiễn phát huy các giá trị văn hoá cốt lõi ở trường Chính trị tỉnh Thanh Hoá có thể thấy qua quá trình xây dựng và không ngừng bổ sung, phát triển cho phù hợp với thực tiễn và yêu cầu đặt ra đối với Nhà trường, đến nay những giá trị chuẩn mực của cán bộ, giảng viên và học viên Trường Chính trị tỉnh Thanh Hóa đã được định hình cụ thể đó là: Kiên định, Kỷ cương, Dân chủ, Đoàn kết, Nêu gương, Sáng tạo. Cùng với việc định hình, xây dựng được hệ giá trị chuẩn mực, Đảng ủy, Ban Giám hiệu đã thực hiện thể chế hóa thành quy chế, quy định và thường xuyên quán triệt nghiêm túc thực hiện. Đặc biệt, trong quá trình thực hiện đã thực tiễn hóa các giá trị chuẩn mực thông qua các mô hình, các phong trào thi đua và nhiều hoạt động cụ thể; đồng thời, thường xuyên tổng kết thực tiễn để không ngừng bổ sung, phát triển và tiếp tục cụ thể hóa thành những phương châm, giá trị đặc trưng gắn với vị trí công tác như: (1) Đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý là: Kiên định về mục tiêu, quyết liệt trọng chỉ đạo, sáng tạo trong điều hành, hài lòng trong xử trí. (2) Đối với giảng viên là: Nghiêm về giờ giấc, đẹp về trang phục, chuẩn về phát ngôn, đúng mực trong ứng xử, quyết liệt trong đổi mới phương pháp dạy – học. (3). Đối với học viên, đó là thực hiện nguyên tắc 3 không (không vào lớp muộn, ra sớm; không cẩu thả; không làm việc riêng, sử dụng điện thoại trong giờ học), 3 có (có mục tiêu, động lực học tập tích cực; có tác phong, hình ảnh đẹp; có phương pháp học tập, rèn luyện khoa học).
Chính nhờ có sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của Đảng ủy, Ban Giám hiệu nhà trường với nhiều biện pháp mang tính toàn diện, đồng bộ, cho nên việc thực hiện các giá trị chuẩn mực của cán bộ, giảng viên và học viên đã đạt được nhiều kết quả. Cụ thể:
+ Về thực hiện chuẩn mực Kiên định:
Trong những năm qua tập thể nhà trường luôn bám sát mục tiêu đào tạo cán bộ vừa hồng, vừa chuyên", không dao động trước khó khăn, giữ vững định hướng chính trị trong giảng dạy và quản lý.
Đối với cán bộ, giảng viên Nhà trường thì nhìn chung đều thể hiện bản lĩnh chính trị vững vàng, nắm vững, tin tưởng và làm rõ bản chất cách mạng và khoa học của những nguyên tắc lý luận và phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm cơ sở lý luận và phương pháp luận để luận giải sự đúng đắn, sáng tạo và phù hợp của các chủ trương, đường lối, chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước; thông qua nghiên cứu, giảng dạy, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo về nền tảng tư tưởng của Đảng.
Đối với học viên, sự kiên định được thể hiện rõ ở tinh thần tự giác, sự nghiêm túc trong học tập lý luận chính trị, nghiên cứu chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, chủ trương của Đảng; nói, viết và làm theo đúng đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, không xuyên tạc sự thật, không đặt điều sai trái.
+ Về thực hiện chuẩn mực Kỷ cương
Đây cũng là một trong những giá trị chuẩn mực thể hiện rõ đặc trưng của văn hóa trường đảng ở Trường Chính trị tỉnh Thanh Hóa. Trong đó, đối với giảng viên, đa số đều thực hiện Nghiêm về giờ giấc, đẹp về trang phục, chuẩn trong phát ngôn, đúng mực trong ứng xử, quyết liệt trong đổi mới phương pháp giảng dạy"; đối với học viên đa số thực hiện nghiêm túc quy định "3 không, 3 có" (Không vào muộn, ra sớm; không cẩu thả; không làm việc riêng và sử dụng điện thoại trong giờ học. Có mục tiêu, động lực học tập tích cực; có tác phong, hình ảnh đẹp; có phương pháp học tập và rèn luyện khoa học). Qua đó đã góp phần tạo sự chuyển biến tích cực về ý thức, thái độ và tinh thần trách nhiệm, kỷ cương, nề nếp trong việc thực hiện nhiệm vụ
+ Về thực hiện chuẩn mực Dân chủ
Về phía cán bộ, giảng viên nhìn chung đều phát huy tốt quyền làm chủ trong tham gia ý kiến đóng góp và kiểm tra, giám sát việc thực hiện các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, kế hoạch công tác hằng năm của nhà trường; kinh phí và việc thực hiện chế độ, chính sách, quản lý tài sản trong nhà trường; việc thực hiện các quy chế, quy định, trong thực hiện công tác quản lý lớp
Về phía học viên thì nhìn chung đa số học viên cũng đã phát huy tốt vai trò là chủ và làm chủ trong tham gia vào quá trình đổi mới phương pháp dạy và học; trong xây dựng nội quy tự quản và tổ chức các hoạt động của lớp.
+ Về thực hiện chuẩn mực Đoàn kết
Đảng ủy, Ban Giám hiệu nhà trường cùng với đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của các khoa, phòng và toàn thể giảng viên và học viên luôn đồng lòng, quyết tâm trong thực hiện đổi mới mạnh mẽ và toàn diện để không ngừng nâng cao vị thế của nhà trường; luôn gắn kết, hỗ trợ lẫn nhau trong công việc và sự sẻ chia, giúp đỡ nhau trong cuộc sống. Bên cạnh đó còn là sự đồng hành, hỗ trợ của giảng viên đối với học viên trong quá trình học tập, rèn luyện và sự ủng hộ, tham gia tích cực của học viên đối với sự nghiệp đổi mới của nhà trường đã tạo nên sự thành công trong xây dựng khối đoàn kết thống nhất ở nhà trường trong những năm qua
+ Về thực hiện chuẩn mực nêu gương
Trong những năm qua, cán bộ, giảng viên trường Đảng luôn thực hiện "nghiêm về giờ giấc, đẹp về trang phục, chuẩn trong phát ngôn, đúng mực trong ứng xử, quyết liệt trong đổi mới phương pháp dạy - học", trong đó, có nhiều đồng chí đã luôn tiên phong, gương mẫu trong hoạt động chuyên môn, trong nghiên cứu khoa học và tổng kết thực tiễn. Từ đó đã tạo sự lan tỏa rất lớn đến học viên, nhất là trong xây dựng tác phong, hình ảnh.
Đối với học viên đó là sự nêu gương của các lớp, các học viên trong học tập, rèn luyện, xây dựng tác phong, hình ảnh người cán bộ, đảng viên, học viên trường Đảng. Thi đua đạt các danh hiệu lớp học kiểu mẫu, học viên gương mẫu…
+ Về thực hiện chuẩn mực Sáng tạo
Trong thời gian qua, dấu ấn nổi bật của Nhà trường là đã xây dựng và triển khai được nhiều mô hình tiêu biểu, góp phần tạo nên nét đặc trưng riêng của Trường Chính trị Thanh Hóa trong xây dựng văn hóa trường đảng như: Mô hình 3-3-3 trong đào tạo, bồi dưỡng; Mô hình "3 tốt" trong phát triển đội ngũ giảng viên; Mô hình thao giảng cấp trường ở 3 cấp độ; Mô hình "Tập thể lớp học kiểu mẫu, học viên gương mẫu"; Mô hình xây dựng tác phong, hình ảnh của cán bộ, giảng viên, học viên; Mô hình thực hiện 5 chương trình vì học viên.
Những kết quả đạt được là cơ sở thực tiễn rất quan trọng đã góp phần to lớn vào những thành tựu chung của Nhà trường trong quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ, góp phần khẳng định vị thế, uy tín của Nhà trường.
Tác phẩm " Xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc" của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là công trình lý luận mang giá trị lâu dài, mang tầm chiến lược đối với sự nghiệp xây dựng con người và văn hoá Việt Nam. Những tư tưởng sâu sắc trong tác phẩm tiếp tục soi đường cho sự nghiệp phát triển đất nước và định hướng rõ ràng đối với từng cơ quan, đơn vị trong đó có trường Chính trị tỉnh Thanh Hoá. Việc đội ngũ cán bộ, giảng viên, học viên của Nhà trường phát huy các giá trị văn hoá cốt lõi như: Kiên định, Kỷ cương, Dân chủ, Đoàn kết, Nêu gương, Sáng tạo là điều kiện quan trọng để hình thành môi trường giáo dục chuẩn mực; góp phần đào tạo đội ngũ cán bộ có phẩm chất năng lực, đạo đức, trách nhiệm – đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn mới
Th.s Lê Hải Yến
Giảng viên Khoa Xây dựng Đảng
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Nguyễn Phú Trọng: xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2024