Từ khóa: Tinh gọn bộ máy, hiệu lực, hiệu quả, thực tiễn Quảng Ninh
MỞ ĐẦU
Tinh gọn tổ chức bộ máy là bước đi chiến lược, là chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước ta, là nhiệm vụ cấp bách, là một trong những nội dung trọng tâm trong xây dựng, phát triển đất nước. Vấn đề này được Đảng xác định ngay từ những năm đầu sau khi thống nhất đất nước. Đại hội Đảng VI (1986), Đảng tiến hành công cuộc đổi mới, chuyển đổi mô hình kinh tế và đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Đó là cuộc cách mạng cải tổ với quyết sách lịch sử. Bắt đầu từ Nghị quyết số 06-NQ/HNTW, Hội nghị Trung ương 6 khóa VI ngày 29/3/1989. Từ đó đến nay, trong các văn kiện Đại hội Đảng lần thứ VI, IX, XII, XIII của Đảng đều nhấn mạnh nhiệm vụ tinh gọn tổ chức bộ máy, xây dựng mô hình tổng thể tổ chức bộ máy hệ thống chính trị đáp ứng yêu cầu của giai đoạn. Những năm gần đây, có Nghị quyết số 39-NQ/TW (2015 )"về tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức"; Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 về "Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả"; Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15 ngày 14/4/2025 "về việc sắp xếp đơn vị hành chính năm 2025".. Các nghị quyết ra đời đều đáp ứng, giải quyết đúng, phù hợp trong điều kiện hoàn cảnh lịch sử của đất nước và được thực tiễn chứng minh bằng sự phát triển mạnh mẽ kinh tế xã hội, nền quốc phòng an ninh vững chắc.
I. Những luận điệu sai trái về tinh gọn bộ máy và thực chất của nó - cách thức nhận diện và phản bác
Thời gian gần đây, Đảng và Nhà nước ta tiếp tục đẩy mạnh cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy hệ thống chính trị trong toàn quốc với tinh thần nhanh, gọn. Nhất là tháng 2/2025, khi Bộ Chính trị ban hành Kết luận số 126-KL/TW và Kết luận số 127-KL/TW về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị năm 2025, các thế lực thù địch liên tục đưa ra những dẫn chứng cực đoan, những luận điệu "xuyên tạc", những "bình luận" vô căn cứ, phủ nhận toàn bộ sự nỗ lực của Đảng, nhà nước ta. Không dễ để chúng ta bắt gặp những trang mạng xã hội với nhan nhản những thông tin xấu độc "bôi nhọ" lãnh đạo Đảng và Nhà nước. Đầu sỏ là tổ chức khủng bố Việt Tân và các trang như đài BBC, VOA, đài RFA, Báo Tiếng Dân, Quyenduocbiet.com... Chúng sử dụng nhiều chiêu trò để "giật tít", đánh vào tâm lý tò mò của người dân, đưa ra những luận điệu xuyên tạc, bình luận "ác ý", "đổi trắng thay đen", gây hoang mang dư luận, chia rẽ nội bộ, cuối cùng làm mất niềm tin và gây hoài nghi về tính đúng đắn của chủ trương tinh gọn sắp xếp bộ máy của Đảng và Nhà nước ta. Chúng cho rằng, "Tinh gọn bộ máy là biểu hiện của tư nhân hóa quản lý nhà nước", "tinh gọn bộ máy là thủ tiêu vai trò lãnh đạo của Đảng" thậm chí chúng còn xuyên tạc tinh gọn tổ chức bộ máy ở Việt Nam thực chất là "đấu đá quyền lực, phe nhóm", là "hạ bệ đối thủ", là "gia cố quyền lực" gây tốn kém ngân sách Nhà nước... Do vậy, hơn lúc nào hết, mỗi cán bộ, đảng viên và người dân cần tỉnh táo, nhận định rõ đúng - sai, nhận diện được bản chất của những luận điệu này, tạo sự thống nhất trong nhận thức, tư tưởng và hành động, từ đó xây dựng, củng cố niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng.
Luận điệu xuyên tạc: "Tinh gọn bộ máy là biểu hiện của tư nhân hóa quản lý nhà nước", là do "ý chí chủ quan" của cá nhân nhằm "ghi điểm, tạo dấu ấn",...
Các thế lực thù địch cho rằng việc sáp nhập, tinh gọn các cơ quan, đơn vị sẽ làm suy yếu vai trò quản lý của nhà nước, là dấu hiệu của việc tư nhân hóa bộ máy công quyền. Có thể thấy, đây là sự "suy diễn ác ý", không có cơ sở khoa học hay thực tiễn. Thực chất, đây là cách đánh tráo khái niệm, nhằm gây hoài nghi, chia rẽ niềm tin của nhân dân. Bởi mục tiêu của việc tinh gọn bộ máy của Đảng, Nhà nước ta là để giảm trùng lặp, chồng chéo, nâng cao hiệu lực thực thi, đồng thời củng cố vai trò quản lý nhà nước, đảm bảo tính công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình. Tinh gọn bộ máy về bản chất là một giải pháp nâng cao hiệu quả điều hành, quản lý của Nhà nước chứ không phải từ bỏ vai trò quản lý. Vai trò quản lý nhà nước vẫn giữ vững, nhưng được tổ chức khoa học, minh bạch hơn. Về mặt pháp lý, Nhà nước vẫn nắm quyền ban hành chính sách, pháp luật, định hướng phát triển, kiểm tra, giám sát các hoạt động dịch vụ công, không để xảy ra tình trạng buông lỏng quản lý. Ví dụ: Việc chuyển đổi mô hình các đơn vị sự nghiệp công lập (trường học, bệnh viện...) theo hướng tự chủ nhằm tăng tính cạnh tranh, hiệu quả tài chính và chất lượng dịch vụ công, nhưng vẫn nằm trong khung pháp lý và cơ chế quản lý của nhà nước. Hay như việc thí điểm nhập các phòng ban chuyên môn, tổ chức lại cấp xã, huyện, giảm số lượng phó phòng, giảm đầu trưởng… nhằm tinh giản trung gian, không có tình trạng giao quyền quản lý cho cá nhân hay tổ chức ngoài nhà nước. Đối với doanh nghiệp nhà nước, ta mở rộng việc cổ phần hóa nhưng không đồng nghĩa với "bán hết cho tư nhân", mà là phân bổ lại tỷ lệ vốn sở hữu, tăng cường tính minh bạch, hiệu quả, tránh tham nhũng, thất thoát. Như vậy, không thể suy diễn vô căn cứ như chúng vẫn rêu rao, mà là củng cố vai trò quản lý của nhà nước trên nền tảng chuyên nghiệp, hiệu quả, minh bạch.
Mặt khác, tinh giản tổ chức bộ máy ở Việt Nam được thực hiện chặt chẽ, có lộ trình; nhất quán trong lãnh chỉ đạo của Đảng; đồng bộ trong tổ chức, triển khai thực hiện từ trung ương đến địa phương, chứ không phải là "ý chí chủ quan" của cá nhân nào. Bởi chúng ta luôn lấy Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm kim chỉ nam cho mọi hành động. Trong tác phẩm "Thà ít mà tốt", Lênin nhấn mạnh "chỉ có làm cho bộ máy của chúng ta trong sạch đến tột mức, chỉ có giảm bớt đến mức tối đa tất cả những cái không tuyệt đối cần thiết, chúng ta mới có thể đứng vững được"[1]; Trong quá trình xây dựng, phát triển đất nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến việc xây dựng bộ máy gọn nhẹ, hiệu quả, người nói "Chính quyền và đoàn thể tìm mọi cách để giảm bớt những cơ quan và những nhân viên không cần thiết để tiết kiệm sức người và của, để thêm sức vào việc sản xuất"[2].
Hiện nay, tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị nước ta còn nhiều cồng kềnh, nhiều đầu mối trung gian, chồng chéo; hiệu lực, hiệu quả hoạt động chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao, nhất là trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế sâu rộng và công nghệ số; chi thường xuyên cho bộ máy chiếm tới gần 70% tổng chi ngân sách nhà nước (trong khi ở nhiều nước chỉ khoảng 48-50%), do đó thiếu nguồn lực để đầu tư phát triển... Quán triệt các quan điểm của CN Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, những tháng đầu năm 2025, ta tiến hành tinh gọn tổ chức bộ máy một cách quyết liệt, đồng bộ, thống nhất trong Đảng, Quốc Hội và Chính phủ, kết quả bước đầu đạt hiệu quả rõ rệt. Chỉ trong 4 tháng, Quốc Hội, Chính phủ đã ban hành 4 luật, 18 nghị quyết, hơn 100 nghị định để hoàn thiện thể chế, pháp luật. Trong đó, đáng chú ý là các Nghị quyết của Bộ Chính trị (Gồm: Nghị quyết số 57-NQ/TW; 59-NQ/TW; 66-NQ/TW; 68-NQ/TW) được coi là "bộ tứ trụ cột" để đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới. Nhiệm kỳ 2021 - 2026, nước ta có 17 bộ, cơ quan ngang bộ (giảm 5 bộ, ngành so với trước khi thực hiện sắp xếp). Để các cơ quan, tổ chức và hệ thống chính trị 2 cấp ở địa phương đi vào hoạt động thông suốt, phát huy hiệu lực, hiệu quả, ngày 26/5/2025, Ban Chấp hành Trung ương ban hành Quy định số 294-QĐ/TW về thi hành Điều lệ Đảng; Hướng dẫn số 06 HD/TW ngày 09/6/2025 về một số vấn đề cụ thể thi hành Điều lệ Đảng. Cũng trong ngày 09/6/2025 của Ban Bí thư đồng loạt ban hành các quy định (các Quy định số 298, 299, 300, 302, 303) về vị trí, chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của các đảng ủy ở xã, phường, đặc khu, làm cơ sở để đảng bộ cấp xã mới có thể thực hiện đầy đủ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và hoạt động ngay sau khi được thành lập. Như vậy chúng ta đang từng bước xây dựng những cơ sở pháp lý, tạo ra hệ thống thể chế cơ bản làm nền tảng cho cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy trong tổ chức Đảng cũng như tổ chức chính quyền địa phương được thực hiện hiệu quả, minh bạch.
Lịch sử đã chứng minh, chủ trương, đường lối của Đảng, nhà nước ta là đúng đắn, phù hợp dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, sự đồng hành, ủng hộ của người dân, Việt Nam ngày càng khẳng định vị thế, uy tín trên trường quốc tế với nền kinh tế đang ngày một lớn mạnh, tăng trưởng nhanh của khu vực Đông Á - Thái Bình Dương, đạt 506 tỷ USD, đứng thứ 33 toàn cầu vào năm 2025 (Theo dự báo của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF)). Tại kỳ họp Quốc hội lần thứ 9, khóa XV ngày 17/6/2025, trong phiên toàn thể về tình hình phát triển kinh tế xã hội, ngân sách nhà nước, công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2024, lần đầu tiên kim ngạch xuất khẩu Việt Nam vượt 400 tỷ USD. Mặt khác, tính đến ngày 16/5/2025, Việt Nam đã đặt quan hệ "Đối tác chiến lược toàn diện" với 13 quốc gia trên thế giới, trong đó có Trung Quốc và Mỹ.
Nhìn ra thế giới, các nước như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ... cũng đều có các cuộc cách mạng tinh giản tổ chức bộ máy, nhất là trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động, phức tạp như ngày nay. Trung Quốc là một minh chứng cụ thể: Từ 1978, Trung Quốc đã tiến hành nhiều đợt cải cách hành chính (thường là 5 năm/ lần), trong đó tập trung vào cải cách tổ chức bộ máy, cắt giảm thủ tục hành chính, tinh giản biên chế, nâng cao chất lượng và trẻ hóa đội ngũ. Từ Đại hội XIX (2017) đến năm 2018, Trung Quốc đã cắt giảm 15 bộ, cơ quan ngang bộ và cơ quan thuộc Quốc vụ viện, hiện còn 26 bộ và cơ quan ngang bộ. Năm 2023, Trung Quốc đã thành lập Tổng cục Quản lý Giám sát Tài chính Quốc gia để giám sát lĩnh vực tài chính, đồng thời cắt giảm biên chế 5% tại các cơ quan trung ương. Thành quả những năm gần đây cho thấy, Trung Quốc vươn lên là nước có nền kinh tế đứng thứ 2 thế giới sau Hoa Kỳ đã chứng minh những lần cải cách của họ là hoàn toàn phù hợp thực tiễn, là xu thế tất yếu của thời đại. Ngay cả ở Mỹ những tháng đầu năm 2025, ông Trump đã đề ra chiến lược tinh gọn bộ máy hành pháp, cụ thể bằng việc cắt giảm ngân sách, giảm số lượng nhân viên chính phủ, đặc biệt là ở những cơ quan không có tính chiến lược hoặc thiếu hiệu quả. Ngày 16-02-2025, chính quyền của Tổng thống Mỹ đã cắt giảm hơn 9.500 nhân viên liên bang và đặt mục tiêu cắt giảm tiếp 75% biên chế[3]
Như vậy, đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy là xu thế tất yếu, phù hợp với thực tiễn của mỗi giai đoạn lịch sử, là xu thế chung của thời đại, của các dân tộc, quốc gia nhằm nâng cao chất lượng hệ thống chính trị, tăng hiệu lực, hiệu quả hoạt động. Theo Tổng Bí thư Tô Lâm "Tinh gọn tổ chức bộ máy, tiết kiệm tiền chỉ là một phần thôi. Quan trọng hơn cả là hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả bộ máy, đưa đất nước phát triển lên".
Luận điệu xuyên tạc: "Tinh gọn bộ máy ở Việt Nam được tiến hành không minh bạch, chỉ tạo cơ hội cho tham nhũng, hối lộ"
Các thế lực thù địch, phản động chính trị còn cho rằng, quá trình sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của ta thiếu minh bạch, không tinh giảm được biên chế mà chỉ tạo cơ hội cho tham nhũng, hối lộ. Việc này hoàn toàn sai lệch, không có căn cứ. Bởi chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy của nước ta thể hiện rõ ràng từ tư tưởng đến hành động. Bằng việc, xác định rõ trong nhiều văn kiện từ Đại hội XII của Đảng là bộ máy hành chính nhà nước còn cồng kềnh, chồng chéo, kém hiệu quả... Nghị quyết 18-NQ/TW (2017) đã đề ra lộ trình thực hiện rõ ràng với chủ chương toàn diện, chỉ tiêu cụ thể cần đạt. Mặt khác, quá trình tổ chức, triển khai được thực hiện đồng bộ, bài bải, minh bạch, có giám sát. Nghị định 178/2024/NĐ-CP về "Chính sách với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang khi sắp xếp bộ máy" là minh chứng cho việc công khai, khách quan của chính phủ, để mỗi cán bộ, người dân hiểu rõ cơ chế, chính sách của Nhà nước, cũng là sự quan tâm, chăm lo đời sống vật chất và tinh thần của cán bộ, công chức trong diện sắp xếp nghỉ hưu trước tuổi.
Luận điệu sai lệch: "Tinh gọn tổ chức là thủ tiêu vai trò của Đảng"
Một số đối tượng cho rằng việc giảm các đầu mối lãnh đạo, hợp nhất một số cơ quan Đảng, chính quyền sẽ dẫn tới việc nhạt nhòa vai trò lãnh đạo của Đảng trong hệ thống chính trị. Mục đích của chúng là gieo rắc hoài nghi trong cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân về vai trò lãnh đạo của Đảng; kích động tâm lý phản kháng, nhất là ở cơ sở, rằng việc tinh gọn đồng nghĩa với "phai nhạt" vai trò lãnh đạo của tổ chức Đảng. Từ đó từng bước cổ súy cho "phi chính trị hóa" tổ chức nhà nước, hướng tới mô hình đa đảng, đối lập chính trị, xa rời bản chất Nhà nước pháp quyền XHCN. Tuy nhiên, có thể dễ dàng nhận thấy, đây là luận điệu phi lý, phi thực tế và phản động, hoàn toàn trái với các chủ trương, nghị quyết của Đảng và thực tiễn tổ chức lại bộ máy tại các địa phương điển hình như tỉnh Quảng Ninh. Bởi Đảng Cộng sản Việt Nam là tổ chức duy nhất lãnh đạo toàn diện, được thể hiện rõ trong Hiến pháp năm 2013 (tại Điều 4). Tinh gọn tổ chức bộ máy không đồng nghĩa với thay đổi bản chất hệ thống chính trị. Trái lại, các mô hình sáp nhập, hợp nhất cơ quan nhà nước với tổ chức Đảng trong những lĩnh vực có chức năng tương đồng giúp tăng tính chỉ đạo tập trung, rõ ràng, hiệu quả hơn. Mặt khác, bản chất của "tinh gọn" là hiệu lực, hiệu quả, không phải "thủ tiêu". Tinh gọn không có nghĩa là xóa bỏ vai trò lãnh đạo, mà là loại bỏ những tầng nấc trung gian, bộ máy cồng kềnh, chồng chéo nhiệm vụ, chính điều đó làm giảm sức chiến đấu và khả năng lãnh đạo của Đảng. Vậy không thể nói "Tinh gọn tổ chức là thủ tiêu vai trò của Đảng" như các thế lực phản động vẫn "rêu rao", bởi nếu không có vai trò lãnh đạo của Đảng từ khi thành lập đến nay, đất nước tôi sao có những chiến công hiển hách "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu" như vậy, nếu không có chủ trương, sách lược phù hợp, kịp thời, nhất là từ khi giải phóng, thống nhất đất nước đến nay, đất nước tôi sao đẹp như thế? Để thế giới không ngừng ngợi ca, chúng tôi đã, đang và sẽ "viết tiếp câu chuyện hòa bình" đơn giản và tự hào như thế. Lễ diễu binh, diễu hành nhân kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và Đại Lễ Quốc khánh nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ngày 02/9 vừa qua là minh chứng hùng hồn thể hiện rõ vai trò lãnh đạo của Đảng.
Luận điệu xuyên tạc "Càng tinh gọn lại càng phình ra"
Đây là một trong những chiêu bài quen thuộc của các thế lực thù địch và phần tử cơ hội chính trị nhằm phủ nhận chủ trương tinh gọn bộ máy của Đảng và Nhà nước ta. Luận điệu này cố tình quy chụp, bóp méo thực tiễn, cho rằng: Sau tinh gọn bộ máy, vẫn xuất hiện thêm các tổ chức trung gian, đầu mối phụ; tình trạng "đổi tên để giữ người", "sáp nhập hình thức", biên chế vẫn tăng; rồi tinh gọn chỉ mang tính hình thức, không đem lại hiệu quả thực chất... Tuy nhiên, đây là những nhận định sai lệch, thiếu cơ sở, suy diễn chủ quan, không phản ánh đúng kết quả triển khai thực tế. Bởi tinh gọn bộ máy là một quá trình cải cách mang tính lâu dài, cần có chiến lược, lộ trình, nguyên tắc rõ ràng. Và thực tiễn, Đảng và Nhà nước đã định hướng cụ thể, thể hiện ngay từ Nghị quyết 18-NQ/TW (2017), việc tinh gọn bộ máy được triển khai theo hướng: Giảm đầu mối trung gian không cần thiết, hợp nhất tổ chức có chức năng tương đồng; từng bước giảm biên chế hưởng lương từ ngân sách; sắp xếp lại đội ngũ, chuyển từ "làm cho đủ" sang "làm cho đúng - làm cho tốt".
Như vậy rõ ràng, Tinh gọn tổ chức bộ máy của Đảng, Nhà nước ta không phải "tái cơ cấu hình thức" mà là tái lập tổ chức để nâng cao hiệu quả phục vụ nhân dân. Thực tiễn những năm qua, thực hiện quyết liệt triển khai Nghị quyết 39 và Nghị quyết 18, biên chế không tăng, ngược lại đang giảm và kiểm soát chặt.
Theo báo cáo của Bộ Nội vụ tháng 01/2025, sau sắp xếp tinh gọn, tổ chức bộ máy của Chính phủ khóa XV (nhiệm kỳ 2021-2026) có 14 bộ, 03 cơ quan ngang bộ (giảm 5 bộ, cơ quan ngang bộ); có 05 cơ quan thuộc Chính phủ (giảm 3 cơ quan). Theo đó, Bộ Tài chính sau khi hợp nhất giảm còn 35 đầu mối (giảm 46,2%), giảm 69.405 công chức và 17.656 viên chức; Bộ Xây dựng sau hợp nhất giảm còn 23 đầu mối (giảm 45,2%), giảm 2.074 công chức và 6.086 viên chức; Bộ Nông nghiệp và Môi trường giảm còn 30 đầu mối (giảm 45,5%), giảm 2.890 công chức và 12.203 viên chức; Bộ Khoa học và Công nghệ giảm còn 26 đầu mối (giảm 38,1%), giảm 1.072 công chức và 2.312 viên chức; Bộ Nội vụ giảm còn 22 đầu mối (giảm 37,1%), giảm 891 công chức và 4.313 viên chức; Bộ Dân tộc và Tôn giáo được thành lập trên cơ sở Ủy ban Dân tộc tiếp nhận chức năng quản lý nhà nước về tôn giáo từ Bộ Nội vụ, còn 13 đầu mối (giảm 18,8%), 320 công chức, 765 viên chức[4].
Vì vậy, các thế lực thù địch không thể có căn cứ mà rêu rao rằng "càng tinh gọn càng phình ra"? Những con số biết nói trên là minh chứng đanh thép nhất phản bác quan điểm sai trái, thù địch của các thế lực phản động chính trị.
II. Thực tiễn ở Quảng Ninh – minh chứng thuyết phục cho tính đúng đắn của chủ trương tinh gọn bộ máy
Tỉnh Quảng Ninh - một trong những địa phương tiên phong, mạnh dạn và quyết liệt trong thực hiện chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy hệ thống chính trị. Kết quả thực tiễn đã phản bác trực tiếp các luận điệu sai trái, đồng thời khẳng định hiệu quả, tính đúng đắn của mô hình này.
Chủ động và quyết liệt trong tổ chức thực hiện
Ngay sau khi Trung ương ban hành Nghị quyết số 18-NQ/TW và 19-NQ/TW (Khóa XII), Quảng Ninh đã tiến hành sáp nhập 5 sở ngành, thành lập cơ quan khối Đảng – chính quyền cấp huyện, tổ chức lại các đơn vị hành chính cấp xã. Giai đoạn 2015-2022, toàn tỉnh đã giảm 887 công chức (18,7%), 2.280 người làm việc (8,52%), 466 cán bộ công chức cấp xã (10,51%), 1.524 người hoạt động không chuyên trách cấp xã (39,18%), 1.543 người hoạt động không chuyên trách ở thôn, bản, khu phố (33,33%)[5].
Có được kết quả như trên nhờ vào việc Tỉnh đã ban hành đề án bài bản, có tính thực tiễn cao như Đề án 25 (năm 2018) về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Đề án xác định rõ quan điểm: "Tinh gọn bộ máy phải giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng, nâng cao chất lượng phục vụ Nhân dân và hiệu quả quản lý nhà nước". Bên cạnh đó, tỉnh đã tiến hành thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện tinh gọn bộ máy các cấp. Theo đó, Ban Chỉ đạo do Bí thư Tỉnh ủy trực tiếp chỉ đạo, điều hành, đồng thời, tăng cường công tác giám sát, kiểm tra, đánh giá định kỳ quá trình triển khai tại tất cả các địa phương, đơn vị.
Để chuẩn bị tốt cho công tác tổ chức vận hành thử nghiệm mô hình chính quyền 2 cấp, ngày 08/6/2025, Quảng Ninh đi trước cả nước trong việc tổ chức tập huấn cho các đồng chí bí thư, phó bí thư các xã, phường, đặc khu (đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, đồng chí Phó Bí thư, Chủ tịch UBND tỉnh trực tiếp truyền đạt); một số địa phương đã chủ động tổ chức các lớp bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ, cách thức sử dụng công nghệ AI cho đội ngũ cán bộ, công chức của địa phương.
Mô hình tổ chức mới hiệu quả
Một trong những mô hình đột phá là hợp nhất Văn phòng Đoàn Đại biểu quốc hội, HĐND và UBND thành một văn phòng chung cấp tỉnh, cấp huyện. Mô hình này giúp giảm từ 9 lãnh đạo xuống còn 3, giảm hơn 30% số nhân sự nhưng vẫn bảo đảm hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị. Bên cạnh đó, việc nhất thể hóa chức danh Bí thư kiêm Chủ tịch UBND cấp xã tại một số địa phương thí điểm như Cô Tô, Tiên Yên; Bí thư đồng thời là Chủ tịch HĐND cấp huyện tại 7/14 địa phương; Bí thư đồng thời là Chủ tịch UBND cấp xã ở 75/186 xã cũng phát huy hiệu quả, tạo sự thống nhất trong chỉ đạo, điều hành; việc mạnh dạn hợp nhất Ban Tổ chức Tỉnh ủy với Sở Nội vụ; Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy với Thanh tra Tỉnh (mô hình kiêm nhiệm) cũng là điểm mới - mô hình tổ chức hiệu quả, đột phá tại Quảng Ninh. Với mô hình này, Quảng Ninh cũng là tỉnh đầu tiên, tiên phong, chưa có tiền lệ, thể hiện quyết tâm chính trị cao và tính đột phá trong hành động. Điều này giúp tăng tính thống nhất trong chỉ đạo, giảm chồng chéo, phát huy vai trò lãnh đạo trực tiếp, toàn diện của cấp ủy các cấp.
Tiếp tục thực hiện tái cơ cấu, tổ chức lại bộ máy, tinh gọn hoạt động hiệu lực, hiệu quả, ngay từ đầu năm 2025, Quảng Ninh xây dựng mô hình Trung tâm Phục vụ hành chính công một cấp trên cơ sở hợp nhất ba cấp hành chính. Kết quả, đến nay đạt hiệu quả rõ rệt, thời gian giải quyết thủ tục hành chính giảm từ 30-40%; tỷ lệ hồ sơ giải quyết đúng và trước hạn đạt 99,9%[6], góp phần hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng GRDP đạt 14%.
Đổi mới mạnh mẽ trong cải cách hành chính, tăng cường vai trò của Đảng
Kết quả cải cách hành chính ở tỉnh Quảng Ninh rất rõ rệt. Những năm qua, Quảng Ninh duy trì vị trí nhóm đầu cả nước trong nhiều năm liên tục về các chỉ số: Chỉ số PAR INDEX (06 năm dẫn đầu: 2017 - 2020 và 2022 - 2023); chỉ số PCI (7 năm liên tiếp giữ vị trí quán quân: 2017-2023); chỉ số SIPAS (05 năm liên tiếp dẫn đầu: 2019-2023); chỉ số PAPI (3 năm dẫn đầu: 2020, 2022, 2024); chỉ số sẵn sàng cho phát triển và ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông (ICT Index) của tỉnh thuộc nhóm 03 địa phương dẫn đầu cả nước 04 năm liên tiếp (2020 - 2023). Tiết kiệm hàng trăm tỷ đồng/năm từ giảm đầu mối, giảm chi thường xuyên, tái đầu tư cho phúc lợi xã hội, hạ tầng. Người dân đánh giá cao khi đến cơ quan công quyền được phục vụ nhanh gọn, thân thiện, minh bạch... Đây là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của việc tinh gọn bộ máy gắn với hiện đại hóa nền hành chính công vụ tại tỉnh Quảng Ninh những năm qua cũng như nhiều tỉnh thành trong cả nước.
Chủ trương tinh gọn bộ máy là một trong những trụ cột để xây dựng hệ thống chính trị "vừa hồng vừa chuyên", "kiến tạo, liêm chính, hành động, phục vụ nhân dân". Tổng Bí thư Tô Lâm từng nhấn mạnh: "Xây dựng tổ chức bộ máy hiệu lực, hiệu quả là công việc khó khăn, phức tạp, đòi hỏi sự đoàn kết, thống nhất, dũng cảm, sự hy sinh của từng cán bộ, đảng viên cùng với quyết tâm rất cao của toàn Đảng, cả hệ thống chính trị, tất cả vì một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, sớm sánh vai với các cường quốc năm châu".
Thực tiễn Quảng Ninh đã khẳng định "Không có một mô hình hoàn hảo tuyệt đối, nhưng nếu có quyết tâm chính trị cao, tư duy đổi mới, tổ chức thực hiện bài bản, thì hiệu quả mang lại rất rõ ràng. Những khó khăn ban đầu là điều tất yếu trong mọi cải cách, nhưng không thể vì thế mà phủ nhận chủ trương đúng đắn của Đảng". Vì vậy, cán bộ, đảng viên và nhân dân cần nâng cao cảnh giác, kiên quyết đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, bảo vệ sự trong sáng của đường lối chính trị và công cuộc đổi mới đất nước. Với kết quả thực tiễn này, Quảng Ninh là minh chứng xác thực, thuyết phục để bác bỏ quan điểm sai trái, luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch về tinh giản tổ chức bộ máy ở Việt Nam hiện nay.
Tựu chung lại, cuộc "cách mạng" tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị ở Việt Nam là chủ trương, đường lối nhất quán trong chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, được thực hiện lâu dài với đủ cơ sở về lý luận cũng như thực tiễn. Cuộc cách mạng này đã và đang được quán triệt sâu sắc từ trung ương đến từng địa phương, cơ quan, đơn vị. Nhưng các thế lực thù địch, đội ngũ phản động chính trị luôn tìm mọi cơ hội, dưới nhiều hình thức, chiêu trò để công phá, xuyên tạc gây những thông tin thất thiệt mục đích nhằm gây mất ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội, chia rẽ mối đoàn kết toàn dân tộc, bôi nhọ, hạ thấp vị trí, uy tín, vai trò lãnh đạo của Đảng. Song bằng thực tiễn quyết tâm, đoàn kết, tin và làm theo chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, tin chắc rằng cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy theo tinh thần "Tinh - Gọn - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả" của Tổng Bí thư Tô Lâm sẽ thành công, đạt kết quả cao, góp phần xây dựng nước Việt Nam hùng cường, thịnh vường, vững bước vươn mình trong kỷ nguyên mới của dân tộc - xứng đáng là một Nhà nước thực sự của Dân, do Dân và vì Dân.
ThS. Phạm Khánh Phương
Trường Đào tạo cán bộ Nguyễn Văn Cừ tỉnh Quảng Ninh
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. Anh Thơ (2025), Cải cách hành chính đi vào chiều sâu, hướng tới bộ máy tinh gọn, hiệu quả, Báo chính phủ điện tử (http://baochinhphu.vn/), ngày 17/5/2025.
2. Bộ Nội vụ, Báo cáo số 219/BC-BNVngày 11/01/2025 về Bổ sung, hoàn thiện phương án sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của Chính phủ (Thực hiện theo ý kiến kết luận của Bộ Chính trị tại Văn bản số 13038-CV/VPTW ngày 10/01/2025 của Văn phòng Trung ương Đảng).
3. Bộ Nội vụ, Báo cáo số 663/BC-BNV ngày 26/3/2025 về kết quả thực hiện công tác cải cách hành chính nhà nước của Bộ Nội vụ quý I năm 2025.
4. "Cải cách tổ chức bộ máy hành chính – Kinh nghiệm của Trung Quốc", Tạp chí Nhà nước điện tử (https://tcnn.vn/), ngày 03/10/2018.
5. Hồ Chí Minh toàn tập (2011), NXB Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, tập 6, tr.47.
6. Nguyễn Huế (2023), Đổi mới toàn diện công tác cán bộ, Báo Quảng Ninh điện tử (http://baoquangninh.vn) ngày 14/02/2023
7. Tổng Bí thư Tô Lâm: "Tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả", Tạp chí Xây dựng Đảng, ngày 5/11/2024.
8. V.I. Lê-nin: Toàn tập, Nxb Tiến bộ, Mát-xcơ-va, tập 45, tr.459
9. Văn kiện Hội nghị Trung ương 6 (Khóa XII), Nghị quyết số 18-NQ/TW và 19-NQ/TW, 2017.
10. Văn Đức (2025), Hiệu quả mô hình trung tâm phục vụ hành chính công một cấp, Báo tin tức thông tấn xã Việt Nam điện tử (https://baotintuc.vn/), ngày 02/4/2025.
[1] V.I. Lê-nin: Toàn tập, Nxb Tiến bộ, Mát-xcơ-va, t.45, tr.459
[2] Hồ Chí Minh toàn tập (2011). NXB Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, tập 6, tr. 477
[3] "Kinh tế Mỹ trước làn song cắt giảm việc làm lớn nhất lịch sử", Thời báo Tài chính Việt Nam, https://thoibaotaichinhvietnam.vn/, ngày 25/02/2025.
[4] Bộ Nội vụ, Báo cáo số 663/BC-BNV ngày 26/3/2025 về kết quả thực hiện công tác cải cách hành chính nhà nước của Bộ Nội vụ quý I năm 2025
[5] Nguyễn Huế (2023), Đổi mới toàn diện công tác cán bộ, Báo Quảng Ninh điện tử (http://baoquangninh.vn) ngày 14/02/2023
[6] Văn Đức (2025), Hiệu quả mô hình trung tâm phục vụ hành chính công một cấp, Báo tin tức thông tấn xã Việt Nam điện tử (https://baotintuc.vn/), ngày 02/4/2025.