1. Đặt vấn đề
Học viện Chính trị là nơi hội tụ trí tuệ và tinh hoa, nơi đào tạo các cán bộ chính trị để trở thành "linh hồn của đơn vị", là "nhạc trưởng" hòa quyện sức mạnh tinh thần, niềm tin, ý chí và hành động của bộ đội. Để xứng đáng với vai trò đó, mỗi nghiên cứu sinh 2025 cần phải xác định tốt động cơ, thái độ, trách nhiệm học tập, biến quá trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo, và không ngừng rèn luyện bản lĩnh, trí tuệ, phương pháp tác phong của người lãnh đạo. Do vậy, đi sâu phân tích, làm rõ mối quan hệ biện chứng giữa tinh thần sáng tạo, đổi mới phương pháp học tập của nghiên cứu sinh 2025, Học viện Chính trị không chỉ là nền tảng then chốt giúp họ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ học tập và nghiên cứu khoa học, mà còn góp phần quan trọng vào việc hình thành đội ngũ cán bộ có chất lượng cao, vững vàng về chuyên môn và phẩm chất chính trị, đáp ứng yêu cầu giáo dục, đào tạo của Học viện trong bối cảnh mới.
2. Nội dung nghiên cứu
2.1. Sáng tạo và đổi mới: Nội lực cốt lõi của nghiên cứu sinh 2025
Năm học 2025 - 2026, đánh dấu bước khởi đầu cho hành trình học tập, nghiên cứu khoa học của các nghiên cứu sinh 2025 tại Học viện Chính trị. Đây không chỉ là giai đoạn tiếp nhận kiến thức chuyên sâu, mà còn là thời điểm then chốt để hình thành và phát triển những phẩm chất cốt lõi của một nhà khoa học và người lãnh đạo tương lai. Thành công của nghiên cứu sinh không được đo lường đơn thuần bằng điểm số học tập hay số lượng bài báo, đề tài khoa học mà nằm ở khả năng tư duy đột phá, tinh thần sáng tạo và ý thức đổi mới phương pháp học tập, nghiên cứu. Những năng lực này chính là nội lực quan trọng, giúp các nghiên cứu sinh vượt qua những thách thức ban đầu và tạo dựng nền tảng vững chắc cho toàn bộ quá trình đào tạo.
Tinh thần sáng tạo không chỉ thể hiện ở việc phát hiện ra những vấn đề mới, mà còn ở cách tiếp cận và giải quyết vấn đề. Giai đoạn đầu, nghiên cứu sinh cần rèn luyện khả năng nhìn nhận các hiện tượng chính trị, xã hội, quân sự từ một góc độ khác biệt, đặt ra những câu hỏi nghiên cứu chưa từng được giải đáp. Điều này đòi hỏi sự bứt phá khỏi lối mòn tư duy, mạnh dạn đề xuất những ý tưởng độc đáo, có giá trị khoa học và thực tiễn. Quá trình này được hỗ trợ bởi việc đổi mới phương pháp học tập, chuyển từ trạng thái thụ động tiếp nhận sang chủ động khám phá. nghiên cứu sinh phải tự trang bị kỹ năng tự học, tự nghiên cứu, khai thác triệt để các nguồn tài liệu đa dạng, từ đó hình thành tư duy phản biện và khả năng nhận diện những khoảng trống tri thức trong lĩnh vực của mình.
Bên cạnh đó, việc đổi mới phương pháp còn bao gồm khả năng ứng dụng các công nghệ và phương pháp nghiên cứu tiên tiến. Trong một môi trường đào tạo hiện đại, nghiên cứu sinh cần làm chủ các công cụ quản lý tài liệu, phân tích dữ liệu và tận dụng tối đa các nền tảng số để mở rộng phạm vi nghiên cứu. Sự kết hợp linh hoạt giữa phương pháp định tính và định lượng, cùng với khả năng trình bày kết quả một cách trực quan, thuyết phục, sẽ giúp các công trình khoa học trở nên sâu sắc và có sức lan tỏa hơn. Việc chủ động đổi mới, không ngại thử nghiệm những cách tiếp cận mới chính là chìa khóa để nghiên cứu sinh kiến tạo nên những đóng góp có ý nghĩa, khẳng định bản lĩnh và trí tuệ của người cán bộ chính trị trong kỷ nguyên số.
Các nghiên cứu sinh 2025 tham gia Lễ khai giảng năm học 2025-2026.
Đổi mới phương pháp học tập: Chuyển đổi từ thụ động sang chủ động, định hình phương pháp học tập của nghiên cứu sinh 2025.
Học viện Chính trị với sứ mệnh tiên phong trong việc đào tạo đội ngũ cán bộ chất lượng cao, đã và đang thực hiện các chiến lược đột phá nhằm đổi mới phương pháp giảng dạy. Bằng việc áp dụng các mô hình tiên tiến như "lớp học đảo ngược", "dạy học đảo chiều", và "truy vấn", Học viện đã tạo ra một môi trường học thuật năng động, đòi hỏi các nghiên cứu sinh 2025 phải từ bỏ thói quen học tập truyền thống thụ động, vốn chỉ giới hạn ở việc nghe và ghi chép. Sự chuyển đổi này không chỉ là một yêu cầu, mà là một bước ngoặt quan trọng, định hình tư duy và phương pháp làm việc của mỗi cá nhân.
Thay vì thụ động tiếp nhận kiến thức từ giảng viên, nghiên cứu sinh giờ đây phải chủ động trở thành người kiến tạo tri thức cho chính mình. Tinh thần tự học và tư duy phản biện trở thành hai trụ cột cốt lõi. Trước mỗi buổi học, nghiên cứu sinh cần chủ động tìm kiếm, đọc và phân tích tài liệu chuyên sâu từ nhiều nguồn đa dạng như sách chuyên khảo, và các báo cáo nghiên cứu uy tín. Quá trình này không chỉ giúp họ nắm vững kiến thức nền tảng mà còn rèn luyện khả năng đặt câu hỏi, phân tích vấn đề từ nhiều góc độ, và nhận diện những khoảng trống tri thức trong lĩnh vực nghiên cứu của mình. Đây là kỹ năng vô cùng quan trọng, là nền tảng để xác định một đề tài nghiên cứu có tính đột phá và giá trị cao ngay từ những bước đi đầu tiên.
Bên cạnh đó, việc tham gia tích cực vào các buổi seminar cũng là một phần không thể thiếu của quá trình đổi mới. Mô hình "lớp học đảo ngược" biến thời gian trên lớp thành một không gian tương tác cao độ, nơi nghiên cứu sinh có thể trình bày ý tưởng, phản biện quan điểm của đồng chí đồng đội và tiếp nhận những góp ý mang tính xây dựng từ giảng viên. Tinh thần cởi mở, cầu thị và khả năng hợp tác không chỉ giúp họ học hỏi được nhiều hơn, mà còn rèn luyện kỹ năng giao tiếp và thuyết trình, những phẩm chất thiết yếu của một người lãnh đạo. Sự kết hợp giữa tự học và tương tác này tạo nên một chu trình học tập khép kín, nơi kiến thức được thẩm thấu sâu sắc và biến thành năng lực thực tiễn.
Tinh thần sáng tạo trong nghiên cứu khoa học
Nghiên cứu khoa học ở giai đoạn học tập này không chỉ là một công việc mang tính kỹ thuật, gói gọn trong việc thu thập và phân tích dữ liệu. Đó là một quá trình sáng tạo không ngừng, đòi hỏi các nghiên cứu sinh phải vượt qua giới hạn của tư duy thông thường để kiến tạo nên những giá trị mới. Tinh thần này được thể hiện rõ nét qua ba khía cạnh then chốt, đặt nền móng cho toàn bộ hành trình học thuật.
Đầu tiên và quan trọng nhất là sáng tạo trong việc xác định tên đề tài. Một đề tài nghiên cứu khả thi đòi hỏi phải có tính mới, tính đột phá và mang lại giá trị khoa học lẫn thực tiễn cao. Giai đoạn này là thời điểm lý tưởng để nghiên cứu sinh rèn luyện khả năng nhìn nhận các vấn đề chính trị, xã hội, quân sự từ một góc độ độc đáo, mạnh dạn đặt ra những câu hỏi chưa từng được giải đáp. Điều này không chỉ thể hiện năng lực tư duy mà còn là minh chứng cho bản lĩnh học thuật, dám đi ngược lại lối mòn để khám phá những chân trời tri thức mới.
Tiếp đến là sáng tạo trong việc áp dụng phương pháp nghiên cứu. Trong khoa học chính trị, sự sáng tạo không chỉ nằm ở việc sử dụng các phương pháp truyền thống, mà còn ở khả năng kết hợp linh hoạt giữa phương pháp định tính và định lượng, hoặc thậm chí là phát triển các phương pháp mới phù hợp với đặc thù của đề tài. Một cách tiếp cận đa chiều và đổi mới về phương pháp luận sẽ giúp công trình nghiên cứu trở nên sâu sắc, toàn diện và có tính thuyết phục cao hơn.
Bên cạnh đó, sáng tạo trong việc trình bày kết quả nghiên cứu cũng đóng vai trò then chốt. Một công trình khoa học có giá trị cần được truyền đạt một cách rõ ràng, logic và hấp dẫn. Nghiên cứu sinh có thể tận dụng các công cụ hiện đại như trực quan hóa dữ liệu hay các phương tiện đa phương tiện để biến những con số khô khan và lý thuyết phức tạp thành những câu chuyện đầy ý nghĩa, từ đó nâng cao hiệu quả giao tiếp khoa học và lan tỏa giá trị nghiên cứu. Tinh thần sáng tạo trong ba khía cạnh này chính là kim chỉ nam giúp nghiên cứu sinh thành công ngay từ những bước nghiên cứu đầu tiên.
2.2. Công nghệ và chuyển đổi số: Động lực cho sự đổi mới
Trong bối cảnh Học viện Chính trị đang đẩy mạnh chiến lược xây dựng "nhà trường thông minh, hiện đại", việc ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số không còn là một lựa chọn mà đã trở thành một yêu cầu bắt buộc. Đối với các nghiên cứu sinh 2025, đây là cơ hội để họ không chỉ tiếp cận tri thức một cách hiệu quả hơn, mà còn rèn luyện những kỹ năng cốt lõi của một người cán bộ chính trị trong kỷ nguyên số. Sự hội nhập giữa công nghệ và phương pháp học tập không chỉ nâng cao chất lượng nghiên cứu mà còn là nền tảng để phát triển bản lĩnh chính trị và tư duy lãnh đạo, những yếu tố then chốt làm nên bản sắc của nghiên cứu sinh tại Học viện.
Thời gian qua, Học viện Chính trị đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ đã tạo ra một môi trường thuận lợi để nghiên cứu sinh đổi mới phương pháp học tập và nghiên cứu. Tuy nhiên, hiệu quả của sự đầu tư này phụ thuộc vào khả năng chủ động của mỗi cá nhân trong việc tận dụng và làm chủ các công cụ hiện đại.
Đối với nghiên cứu sinh 2025, việc làm quen và sử dụng thành thạo các công cụ số là yếu tố đầu tiên để tối ưu hóa hiệu quả nghiên cứu.
Phần mềm quản lý tài liệu tham khảo: Sự bùng nổ của thông tin đòi hỏi nghiên cứu sinh phải có một phương pháp khoa học để quản lý nguồn tài liệu. Các phần mềm quản lý trở thành "trợ thủ" đắc lực, giúp nghiên cứu sinh tổ chức hàng ngàn tài liệu tham khảo một cách hệ thống, tự động hóa việc trích dẫn và lập danh mục tài liệu tham khảo theo quy định. Điều này không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn đảm bảo tính chính xác, minh bạch, tránh được những lỗi đạo văn không đáng có.
Phần mềm phân tích dữ liệu: Khoa học xã hội và nhân văn quân sự ngày càng coi trọng tính khách quan và có căn cứ. Việc sử dụng các phần mềm chuyên dụng cho phương pháp định tính là yêu cầu bắt buộc. Những phần mềm cho phép nghiên cứu sinh xử lý khối lượng dữ liệu khổng lồ một cách chính xác, khách quan và khám phá những mẫu hình, mối quan hệ ẩn sâu. Từ đó, các kết luận nghiên cứu không chỉ dựa trên lập luận lý thuyết mà còn được củng cố bằng dữ liệu thực nghiệm, nâng cao giá trị khoa học và độ tin cậy.
Các cơ sở dữ liệu và thư viện điện tử: Kho báu tri thức của nhân loại không chỉ nằm trong các thư viện truyền thống. Nghiên cứu sinh 2025 cần tận dụng tối đa các nguồn tài nguyên số của Học viện và các cơ sở dữ liệu trực tuyến uy tín như Scopus, Web of Science, và JSTOR để cập nhật những công trình nghiên cứu mới nhất trên thế giới. Việc này giúp họ không chỉ nắm bắt xu hướng học thuật toàn cầu mà còn định vị nghiên cứu của mình trong một bối cảnh rộng lớn hơn, tìm ra những khoảng trống tri thức để lấp đầy.
Hiện nay, chuyển đổi số không chỉ là việc sử dụng công nghệ, mà còn là sự thay đổi sâu sắc về tư duy và phương thức làm việc. Nghiên cứu sinh 2025 cần chủ động tham gia vào các diễn đàn, cộng đồng trực tuyến để trao đổi kiến thức, kinh nghiệm với đồng nghiệp và các nhà khoa học khác. Việc này giúp họ mở rộng mạng lưới quan hệ, tạo ra cơ hội hợp tác nghiên cứu trong tương lai, và tiếp cận những hướng tiếp cận mới cho đề tài của mình. Sự tương tác trên không gian mạng cũng rèn luyện kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm trong một môi trường học thuật mở.
2.3. Rèn luyện bản lĩnh chính trị và tư duy lãnh đạo
Tại Học viện Chính trị, mục tiêu đào tạo sau đại học không chỉ dừng lại ở việc tạo ra những nhà khoa học giỏi, mà còn hướng tới việc rèn luyện những người lãnh đạo, quản lý có tầm và có tâm. Do đó, việc rèn luyện bản lĩnh chính trị và tư duy lãnh đạo là yếu tố cốt lõi, song hành với quá trình học tập và nghiên cứu. Đây là một yêu cầu đặc thù. Để đáp ứng yêu cầu đó, mỗi nghiên cứu sinh 2025 cần rèn luyện bản lĩnh chính trị vững vàng. Họ phải nhận thức sâu sắc rằng việc học tập tại Học viện là để trang bị kiến thức phục vụ sự nghiệp cách mạng, kiên định với mục tiêu lý tưởng của Đảng và nhân dân. Bản lĩnh này thể hiện qua khả năng phân tích, đánh giá các vấn đề chính trị, tư tưởng một cách khách quan, khoa học, dựa trên lập trường của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Hơn thế nữa, mỗi nghiên cứu sinh cần có dũng khí để đấu tranh không khoan nhượng với các quan điểm sai trái, thù địch, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Song song với đó, quá trình học tập và nghiên cứu tại Học viện cũng là môi trường lý tưởng để nghiên cứu sinh phát triển toàn diện tư duy lãnh đạo và quản lý. Việc hoàn thành một luận án tiến sĩ đòi hỏi nghiên cứu sinh phải rèn luyện khả năng tư duy chiến lược, giải quyết các vấn đề phức tạp, và đưa ra quyết định có căn cứ. Những kỹ năng mềm thiết yếu như quản lý thời gian, quản lý dự án hiệu quả, và khả năng làm việc nhóm cũng được trau dồi một cách tự nhiên. Những kỹ năng này không chỉ giúp họ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ học thuật mà còn là hành trang quý giá để họ trở thành những người lãnh đạo, quản lý xuất sắc trong tương lai, góp phần xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, "mẫu mực, tiêu biểu".
3. Kết luận
Sự thành công của các nghiên cứu sinh tại Học viện Chính trị trong năm học 2024 - 2025 không phải là kết quả của sự ngẫu nhiên, mà là sự tổng hòa của tinh thần trách nhiệm sâu sắc, ý thức chủ động không ngừng, và việc áp dụng các phương pháp học tập, nghiên cứu hiệu quả. Việc đổi mới chương trình đào tạo, phương pháp giảng dạy và đẩy mạnh nghiên cứu khoa học của Học viện đã tạo ra một môi trường thuận lợi để nghiên cứu sinh phát triển toàn diện. Tuy nhiên, để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ năm học 2025 - 2026, mỗi nghiên cứu sinh 2025 cần phải phát huy tối đa tinh thần sáng tạo và đổi mới phương pháp học tập, coi quá trình đào tạo là một hành trình tự hoàn thiện liên tục. Những nghiên cứu sinh được đào tạo bài bản, có bản lĩnh chính trị, trí tuệ và phương pháp tác phong khoa học sẽ trở thành những chuyên gia đầu ngành, những cán bộ lãnh đạo, quản lý có tầm, có tâm, có tư duy khoa học và khả năng giải quyết vấn đề phức tạp. Họ không chỉ góp phần thiết thực vào sự phát triển bền vững của Học viện Chính trị mà còn đóng góp quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Nguyễn Quốc Duy - Đỗ Anh Kiên - Hoàng Hải Dương
Hệ Đào tạo Sau đại học, Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng