Ảnh minh họa
Thời gian qua, Việt Nam đã đạt được một số thành tựu, như chủ động quảng bá hình ảnh quốc gia và ứng dụng công nghệ số. Tuy nhiên, vẫn tồn tại nhiều hạn chế về nguồn nhân lực chuyên nghiệp, cơ chế chính sách chưa hoàn thiện, và hạ tầng công nghệ còn lạc hậu. Để nâng cao hiệu quả, bài viết đề xuất bốn giải pháp chính là đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; xây dựng chiến lược truyền thông quốc gia đồng bộ; đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ hiện đại như Big Data và AI; tăng cường hợp tác với các đối tác truyền thông quốc tế. Mục tiêu cuối cùng là xây dựng một hình ảnh Việt Nam mạnh mẽ, uy tín và trách nhiệm trên trường quốc tế.
Từ khoá: quản trị truyền thông, truyền thông quốc tế
Đặt vấn đề
Quản trị truyền thông là một chức năng quản trị nhằm mục đích thiết lập, duy trì truyền thông hai chiều, đi tìm sự hiểu biết, chấp nhận và hợp tác giữa một tổ chức và công chúng. Có những hình thức tiếp cận khác nhau khi tổ chức, doanh nghiệp muốn tạo ra một tầm ảnh hưởng nhất định của mình đối với khách hàng và cộng đồng: từ quảng cáo đến PR, từ thiết lập mối quan hệ truyền thông đến xử lý khủng hoảng thương hiệu, từ hoạt động đối ngoại đến PR nội bộ… Tất cả đều nhằm tạo ra một hình ảnh đẹp, nổi bật của thương hiệu với mong muốn thông qua những hình ảnh như vậy, công chúng sẽ trở nên gần gũi và dành nhiều thiện cảm, quan tâm hơn.
Đặc biệt trong thời đại toàn cầu hóa và sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông tin, hoạt động truyền thông ngày càng được mở rộng, đối tượng của quản trị truyền thông cũng được mở rộng ra ngoài biên giới lãnh thổ quốc gia. Hoạt động quản trị truyền thông là một nhiệm vụ cấp bách, có ý nghĩa chiến lược đối với sự phát triển và hội nhập của Việt Nam. Để nâng cao hiệu quả trong lĩnh vực này, chúng ta cần nhìn thẳng vào thực trạng, nhận diện những thành tựu đã đạt được cũng như các hạn chế, thách thức đang tồn tại, từ đó đề ra những giải pháp thiết thực.
Thực trạng quản trị truyền thông quốc tế ở Việt Nam
Truyền thông đóng vai trò quan trọng trong hoạt động quản lý. Trong kỷ nguyên số, truyền thông đã vượt ra khỏi phạm vi quốc gia, trở thành một dòng chảy thông tin toàn cầu. Đối với một quốc gia đang phát triển và hội nhập sâu rộng như Việt Nam, việc quản trị hiệu quả dòng chảy này không chỉ giúp quảng bá hình ảnh đất nước mà còn là công cụ để bảo vệ lợi ích quốc gia và chống lại các thế lực thù địch. Thông qua truyền thông, các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp thiết lập và duy trì mối quan hệ với công chúng, đồng thời, phát huy tính dân chủ, công khai, minh bạch trong hoạt động của mình. Có những hình thức tiếp cận khác nhau khi cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp muốn tạo ra một tầm ảnh hưởng nhất định của mình đối với khách hàng và công chúng: từ quảng cáo đến PR, từ thiết lập mối quan hệ truyền thông đến xử lý khủng hoảng thương hiệu, từ hoạt động đối ngoại đến PR nội bộ… Tất cả đều nhằm tạo ra một hình ảnh đẹp, nổi bật của thương hiệu với mong muốn thông qua những hình ảnh như vậy, công chúng sẽ trở nên gần gũi và dành nhiều thiện cảm, quan tâm hơn.
Trong những năm qua, công tác quản trị truyền thông quốc tế của Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng ghi nhận. Chúng ta đã chủ động hơn trong việc truyền tải hình ảnh một đất nước hòa bình, đổi mới và phát triển. Các cơ quan chức năng đã bước đầu làm chủ được các nền tảng truyền thông mới, tận dụng sức mạnh của internet và mạng xã hội để lan tỏa thông tin chính thống và đối phó với những thông tin sai lệch, xuyên tạc. Mỗi cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp lại có những mục đích khác nhau trong công tác quản trị truyền thông.
Quản trị truyền thông trong quản lý nhà nước: Mặc dù truyền thông là một hoạt động quen thuộc, nhưng cách tiếp cận quản trị truyền thông trong quản lý nhà nước là một hướng đi mới và rất cần thiết. Nó không chỉ đơn thuần là việc truyền tải thông tin, mà còn là quản lý toàn bộ chuỗi thông tin và đo lường tác động của nó đối với các hoạt động của chính phủ.
Truyền thông trong quản lý nhà nước là mô hình truyền thông hai chiều, trong đó cung cấp thông tin để dư luận và công chúng hiểu, ủng hộ các chính sách, từ đó thay đổi thái độ và hành vi theo hướng tích cực. Song song với đó là các cơ quan nhà nước lắng nghe, thu nhận các phản hồi từ công chúng. Từ đó điều chỉnh chính sách và các phương pháp quản lý so cho hiệu quả và phù hợp thực tiễn. Tất cả điều này nhằm mục đích xây dựng mối quan hệ tốt đẹp, hai chiều giữa cơ quan, tổ chức với người dân; gia tăng sự hài lòng và niềm tin đối với các hoạt động của cơ quan nhà nước, phát huy tính dân chủ, công khai, minh bạch trong quá trình quản lý.
Quản trị truyền thông doanh nghiệp: Ngày nay khi các doanh nghiệp mở rộng hoạt động ra nước ngoài và liên kết với các đối tác quốc tế, quản trị truyền thông đóng vai trò ngày càng then chốt. Trong môi trường cạnh tranh khốc liệt hiện nay, việc truyền tải một thông điệp hiệu quả đến khách hàng trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Quản trị truyền thông trong doanh nghiệp là một chuỗi các hoạt động như cải thiện hình ảnh của doanh nghiệp đối với khách hàng, công chúng; tăng cường sự hiện diện và xây dựng uy tín, nâng cao sức ảnh hưởng của thương hiệu đối với công chúng.
Có thể thấy, thời gian qua Việt Nam đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong công tác quản trị truyền thông quốc tế. Hệ thống cơ quan truyền thông đối ngoại đã được củng cố và chuyên nghiệp hóa hơn. Các cơ quan chức năng, từ Bộ Ngoại giao, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch và các ban, ngành liên quan, đã tích cực phối hợp để đưa tin về các sự kiện lớn của đất nước, các chính sách đối ngoại và những thành tựu kinh tế, xã hội. Một trong những thành công nổi bật là việc chủ động ứng dụng công nghệ để mở rộng kênh truyền thông. Các trang thông tin điện tử, fanpage chính thức trên mạng xã hội đã được xây dựng và hoạt động hiệu quả, giúp cung cấp thông tin kịp thời và chính xác đến công chúng quốc tế. Việc sử dụng các hình thức truyền thông đa phương tiện như video, infografic đã làm cho các thông điệp trở nên sinh động và dễ tiếp cận hơn.
Tuy nhiên, bên cạnh những thành công, hoạt động quản trị truyền thông quốc tế của Việt Nam vẫn còn đối mặt với nhiều hạn chế và thách thức.
Về nguồn nhân lực, đây là một điểm yếu lớn nhất, chúng ta cần đội ngũ cán bộ làm công tác truyền thông quốc tế chuyên nghiệp. Đội ngũ chuyên gia giỏi về ngoại ngữ, am hiểu sâu sắc về chính trị, văn hoá, luật pháp quốc tế và kỹ năng sử dụng công nghệ truyền thông hiện đại… là yếu tố then chốt để đạt hiệu quả trong môi trường toàn cầu đầy biến động.
Về cơ chế, chính sách: một số văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác truyền thông đối ngoại chưa cập nhật, chưa theo kịp tốc độ phát triển của công nghệ và xu hướng truyền thông số. Sự phối hợp giữa các bộ ban ngành đôi khi còn lỏng lẻo, thiếu đồng bộ dẫn đến sự chồng chéo hoặc bỏ sót nhiệm vụ, gây ảnh hưởng đến tính kịp thời và hiệu quả của thông tin.
Về ứng dụng công nghệ và tài chính: mặc dù đã có những bước tiến nhưng hạ tầng công nghệ phục vụ truyền thông và các công cụ hỗ trợ của chúng ta vẫn còn lạc hậu so với nhiều quốc gia phát triển.Do những hạn chế về tài chính nên chúng ta chưa đầu tư đủ mạnh vào các công cụ phân tích dữ liệu lớn (big data) và trí tuệ nhân tạo (AI). Do đó việc phân tích dữ liệu, nắm bắt xu hướng dư luận quốc tế còn yếu, khiến cho việc hoạch định chiến lược gặp nhiều khó khan, chưa tương xứng với yêu cầu thực tế.
Những thách thức này xuất phát từ nhiều yếu tố, bao gồm cả yếu tố chủ quan như chưa đồng đều trong nhận thức về tầm quan trọng của truyền thông quốc tế, Việc, thiếu kinh nghiệm trong việc đối phó với khủng hoảng truyền thông quốc tế. Bên cạnh đó còn có những yếu tố khách quan như sự cạnh tranh khốc liệt từ các cường quốc truyền thông, các kênh truyền thông lớn trên thế giới; và sự thay đổi không ngừng của công nghệ đòi hỏi chúng ta phải thích ứng liên tục.
Giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản trị truyền thông quốc tế
Một là, về đào tạo nguồn nhân lực: đây là yếu tố then chốt. Chúng ta cần có các chương trình đào tạo chuyên sâu về quản trị truyền thông quốc tế tại các học viện, trường đại học. Thường xuyên tổ chức các khóa bồi dưỡng, tập huấn cho cán bộ, đặc biệt là kỹ năng ngoại ngữ, sử dụng công nghệ và xử lý khủng hoảng. Bên cạnh đó, cần xây dựng chính sách đãi ngộ hấp dẫn để thu hút nhân tài. Từ đó, xây dựng một đội ngũ chuyên gia có trình độ, bản lĩnh và sự nhạy bén trong môi trường quốc tế.
Hai là, về cơ chế chính sách: Cần sớm xây dựng một chiến lược truyền thông quốc gia tổng thể, mang tính dài hạn và liên tục, có sự tham gia của các Bộ, Ban, ngành liên quan. Đồng thời, rà soát, bổ sung, và hoàn thiện các văn bản pháp luật nhằm tạo điều kiện thuận lợi và hành lang pháp lý vững chắc cho hoạt động truyền thông quốc tế.
Ba là, về ứng dụng công nghệ hiện đại: Cần đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ, bao gồm các công cụ phân tích dữ liệu lớn (big data), trí tuệ nhân tạo (AI) để theo dõi, đánh giá và dự báo xu hướng truyền thông quốc tế. Việc xây dựng và phát triển các nền tảng số riêng của Việt Nam cũng là một hướng đi chiến lược, đồng thời tận dụng hiệu quả các nền tảng quốc tế.
Bốn là, về hợp tác quốc tế: Chủ động thiết lập, duy trì và tăng cường hợp tác với các cơ quan báo chí, hãng thông tấn lớn của thế giới. Mở rộng các chương trình giao lưu, trao đổi học thuật và kinh nghiệm với các đối tác nước ngoài để học hỏi những mô hình quản trị hiệu quả, và kinh nghiệm và quảng bá hình ảnh đất nước.
Kết luận
Quản trị truyền thông quốc tế là một lĩnh vực phức tạp, đầy thách thức, là sứ mệnh chiến lược của một quốc gia. Mặc dù thời gian vừa qua công tác này đã bước đầu đạt được những thành tựu, tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế cần khắc phục. Để xây dựng hình ảnh một Việt Nam văn minh, hiện đại và hội nhập, chúng ta cần phải hành động bằng việc hoàn thiện cơ chế, chính sách, đào tạo nguồn nhân lực chủ chốt có chất lượng cao; thúc đẩy sự phát triển của công nghệ và làm chủ công nghệ. Từ đó góp phần xây dựng vào sự phát triển chung của đất nước, góp phần xây dựng một hình ảnh Việt Nam mạnh mẽ, uy tín và trách nhiệm trên trường quốc tế.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Lê Thanh Bình (2012), Tổng quan Truyền thông quốc tế, NXB Thông tin và truyền thông. Lê Ngọc Sơn, Martin Loeffeholz, Quản Trị Khủng Hoảng - Chiến lược truyền thông để vượt qua bão giông, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội. Nguyễn Văn Thành, Quản trị, xử lý khủng hoảng truyền thông. Bài học quốc tế và vấn đề rút ra đối với Việt Nam, NXB Chính trị quốc gia Sự thật. Lê Quốc Vinh (2024), Khủng hoảng không bắt đầu từ truyền thông, NXB Dân trí.
TS. Nguyễn Thị Thương Huyền
Học viện Báo chí và Tuyên truyền