Do vậy, để góp phần quản lý kỷ luật cho học viên ở các học viện, trường sĩ quan trong Quân đội hiện nay thì việc thực hiện tốt hoạt động Công tác Đảng, Công tác chính trị (CTĐ, CTCT) có vai trò quan trọng, cần thiết.
Từ khoá: Công tác Đảng, Công tác chính trị; Kỷ luật Quân đội; học viện, trường sĩ quan.
1. Mở đầu
Trải qua quá trình hơn 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành Quân đội nhân dân Việt Nam đã giành nhiều thắng lợi to lớn, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ mà Đảng, Tổ quốc, dân tộc và Nhân dân giao phó. Để có được những kết quả đó yếu tố kỷ luật trong Quân đội là một trong những yếu tố cơ bản góp phần tạo nên sức mạnh tổng hợp, bảo đảm giành thắng lợi cho Quân đội. Để góp phần quản lý kỷ luật cho học viên ở các học viện, trường sĩ quan trong Quân đội hiện nay thì việc thực hiện tốt hoạt động CTĐ, CTCT có vị trí, vai trò rất quan trọng.
2. Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về kỷ luật Quân đội
Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm, nhấn mạnh tới vai trò của kỷ luật Quân đội và việc giáo dục, xây dựng kỷ luật của Quân đội. Người khẳng định: "Quân đội mạnh là nhờ giáo dục khéo, nhờ chính sách đúng và nhờ kỷ luật nghiêm"[i], bởi vì "Kỷ luật là sức mạnh của Quân đội"[ii]. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: "Bộ đội không có kỷ luật, đánh giặc nhất định thua"[iii]. Quân đội phải có kỷ luật tự giác và nghiêm minh. Quân đội nhân dân Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh tổ chức, lãnh đạo, giáo dục và rèn luyện. Là người sáng lập và rèn luyện Quân đội, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm tới giáo dục, xây dựng kỷ luật quân sự, Người nhắc nhở: "Các chú phải… giữ gìn kỷ luật cho nghiêm, lúc không có địch cũng coi như có địch, lúc có địch cũng coi như không có địch"[iv], kỷ luật là động lực giữ sức mạnh của bộ đội. Hồ Chí Minh chỉ rõ: "Quân đội phải có tổ chức vững chắc và nghiêm ngặt, quân đội phải có kỷ luật sắt, "quân lệnh như sơn".
Theo Người, nếu không có tổ chức thì quân đội quân đội sẽ rơi vào tình trạng vô chính phủ và tan rã, không thể là đội quân cách mạng của Đảng và nhân dân, không thể có sức mạnh, không thể đánh thắng được kẻ thù. Vì vậy, về mặt tổ chức, Người chủ trương bên cạnh xây dựng kỷ luật phải cần phát huy dân chủ, chống quân phiệt, độc đoán.
Vì vậy, nâng cao ý thức kỷ luật là nhiệm vụ cơ bản, thường xuyên trong quá trình xây dựng, chiến đấu của Quân đội. Thực tiễn xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Quân đội đã chứng minh rằng: Kỷ luật Quân đội là một trong những nhân tố tạo nên sức mạnh chiến đấu tổng hợp và góp phần to lớn vào việc giữ gìn, phát huy bản chất cách mạng, xây dựng truyền thống vẻ vang, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao cho Quân đội, thể hiện sự thống nhất từ trên xuống dưới, góp phần sự nghiệp cách mạng của dân tộc.
Hiện nay, trước yêu cầu của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong hình hình mới, đòi hỏi mỗi học viện, trường sĩ quan trong Quân đội cần quán triệt quan điểm: "chất lượng đào tạo của Nhà trường là khả năng sẵn sàng chiến đấu của đơn vị", đây là phương châm được xác định trong Chỉ lệnh số 971/CT-TM ngày 04/12/2020 của Tổng tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam về công tác quân sự, quốc phòng[v]. Vì vậy, kỷ luật Quân đội phải thường xuyên được củng cố vững chắc và tăng cường, có như vậy mới nâng cao sức mạnh chiến đấu của Quân đội và Quân đội mới hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ trong mọi tình huống. Vì vậy, việc nâng cao ý thức kỷ luật của cán bộ, chiến sĩ, đáp ứng yêu cầu của việc xây dựng, củng cố và tăng cường kỷ luật của Quân đội ta trong giai đoạn mới của các mạng vừa mang tính cơ bản, thường xuyên, vừa mang tính cấp bách. Vì vậy việc thực hiện tốt hoạt động CTĐ, CTCT là biện pháp quan trọng góp phần quản lý kỷ luật tốt, góp phần giữ vững và phát huy bản chất, truyền thống "Bộ đội Cụ Hồ", xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa vừa "hồng" vừa "chuyên".
Đối với các học viện, trường sĩ quan trong Quân đội là những trung tâm đào tạo những cán bộ, sĩ quan cho toàn quân. Quản lý kỷ luật cho học viên ở các học viện, trường sĩ quan trong Quân đội là một nhiệm vụ quan trọng về hành chính quân sự của các học viện, trường sĩ quan quân đội có vai trò quan trọng góp phần hoàn thành nhiệm vụ chính trị của các học viện, trường sĩ quan. Vì vậy, tiến hành CTĐ, CTCT trong quản lý kỷ luật cho học viên là hoạt động rất quan trọng của lãnh đạo, chỉ huy các cấp đến các lực lượng trong nhà trường. Chúng ta có thể hiểu, hoạt động CTĐ, CTCT trong quản lý kỷ luật cho học viên ở các học viện, trường sĩ quan là tổng hợp những nội dung, hình thức, biện pháp công tác tư tưởng, công tác tổ chức và công tác chính sách của lãnh đạo, chỉ huy các cấp, các tổ chức, các lực lượng, nhằm xây dựng động cơ, trách nhiệm, ý thức tự giác chấp hành nghiêm kỷ luật Quân đội, chế độ qui định của đơn vị, chỉ thị mệnh lệnh của cấp trên cho mỗi học viên; đảm bảo cho toàn đơn vị là một khối đoàn kết thống nhất cao, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu, yêu cầu đào tạo của Nhà trường.
Thực tiễn đã chứng minh vai trò CTĐ, CTCT trong quản lý kỷ luật cho học viên ở các học viện, trường sĩ quan trong Quân đội là vô cùng to lớn. Ngoài việc thực hiện tốt học tập, rèn luyện của học viên, CTĐ, CTCT trong quản lý kỷ luật cho học viên còn góp phần tăng cường củng cố xây dựng tổ chức Đảng trong sạch vững mạnh, đơn vị vững mạnh toàn diện "Mẫu mực, tiêu biểu", từ đó góp phần làm thất bại âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch bằng chiến lược "Diễn biến hòa bình", "phi chính trị hoa quân đội" và ngăn chặn những tác động tiêu cực ngoài xã hội xâm nhập vào đơn vị.
3. Thực tiễn thực hiện tốt CTĐ, CTCT trong Quân đội góp phần quản lý kỷ luật cho học viên ở các học viện, trường sĩ quan hiện nay
Quá trình thực tiễn thực hiện tốt hoạt động CTĐ, CTCT trong Quân đội góp phần quản lý kỷ luật cho học viên ở các học viện, trường sĩ quan là những hoạt động có mục đích, có tổ chức của lãnh đạo, chỉ huy các cấp, tác động vào các yếu tố cấu thành chất lượng CTĐ, CTCT trong quản lý kỷ luật cho học viên, góp phần nâng cao hơn nữa về nhận thức, tư tưởng, tình cảm, ý thức trách nhiệm và hành vi chấp hành kỷ luật đúng đắn của đội ngũ học viên, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu, yêu cầu đào tạo, xây dựng các đơn vị quản lý học viên, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
Trong những năm qua, Đảng uỷ các học viện, trường sĩ quan căn cứ các chỉ thị, hướng dẫn của Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị, tình hình quản lý kỷ luật của đơn vị để quán triệt và xác định các chủ trương, biện pháp lãnh đạo, quản lý kỷ luật. Phát huy được vai trò của đội ngũ cán bộ chính trị trong việc xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch CTĐ, CTCT; thường xuyên bám sát hoạt động của học viên, làm tốt việc đánh giá, dự báo, động viên, hướng dẫn học viên chấp hành kỷ luật. Các tổ chức quần chúng nhất là tổ chức Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Hội đồng quân nhân ở các đơn vị học viên đã phát huy được vai trò của mình trong giáo dục ý thức tôn trọng và chấp hành kỷ luật với nhiều nội dung, hình thức, biện pháp phong phú... Trên cơ sở đó, đã làm chuyển biến về nhận thức và chấp hành kỷ luật của học viên. Lãnh đạo, chỉ huy các cấp có phương pháp xem xét, đánh giá về tình hình kỷ luật, nhận thức tốt hơn về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của kỷ luật và quản lý kỷ luật; xác định đúng đắn trách nhiệm chính trị, tự giác thực hiện các nhiệm được giao, tích cực tu dưỡng, rèn luyện, tự giác ghép mình trong khuôn khổ tổ chức, tôn trọng tập thể, mạnh dạn đấu tranh với những biểu hiện sai trái trong đơn vị.
Tuy nhiên, hoạt động CTĐ, CTCT trong quản lý kỷ luật cho học viên ở các học viện, trường sĩ quan trong Quân đội hiện nay còn những hạn chế, bất cập như: Nghị quyết lãnh đạo của một số chi uỷ, chi bộ, đảng uỷ đơn vị quản lý học viên ở các học viện, trường sĩ quan còn chung chung, các chủ trương, biện pháp lãnh đạo quản lý kỷ luật cho học viên thiếu cụ thể, rõ ràng. Công tác kiểm tra việc thực hiện kỷ luật chưa sâu sát, còn mang tính hình thức, thiếu chiều sâu. Một số đảng viên thiếu gương mẫu trong chấp hành kỷ luật, chưa đề cao tính đấu tranh phê phán những hành vi chấp hành kỷ luật không nghiêm của học viên, quần chúng. Đội ngũ cán bộ chính trị trong chỉ đạo tiến hành CTĐ, CTCT có lúc đề cao mệnh lệnh, dẫn tới coi nhẹ động viên, thuyết phục để học viên tự giác chấp hành nghiêm kỷ luật. Có đơn vị để xảy ra vụ việc nghiêm trọng dẫn đến tỷ lệ vi phạm kỷ luật của học viên vẫn còn cao. Do đó, chưa tạo nên bước chuyển biến căn bản về chấp hành pháp luật, kỷ luật.
2.3. Giải pháp thực hiện tốt hoạt động CTĐ, CTCT trong Quân đội góp phần quản lý kỷ luật cho học viên ở các học viện, trường sĩ quan hiện nay
Một là, phải nâng cao nhận thức trách nhiệm và năng lực lãnh đạo, chỉ đạo cho cấp uỷ đảng các cấp, nhất là chi uỷ, chi bộ các đại đội trực tiếp quản lý học viên.
Có nhận thức đúng mới có được hành động đúng và mới phát huy được vai trò lãnh đạo của cấp uỷ các cấp; đây là vấn đề trước hết đảm bảo cho cấp uỷ thực hiện tốt chức năng lãnh đạo của mình đối với hoạt động CTĐ, CTCT trong quản lý kỷ luật cho học viên. Từng cấp uỷ, chi bộ phải nhận thức sâu sắc lãnh đạo hoạt động CTĐ, CTCT trong quản lý kỷ luật cho học viên là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng trong sự lãnh đạo toàn diện đối với đơn vị. Chức năng lãnh đạo của từng cấp ủy, chi bộ đối với công tác quản lý kỷ luật cho học viên nói chung và hoạt động CTĐ, CTCT trong quản lý kỷ luật cho học viên nói riêng thể hiện bằng việc xác định các chủ trương, biện pháp lãnh đạo đúng đắn, kiểm tra việc tổ chức thực hiện nghị quyết và tổng kết, đánh giá kết quả việc tổ chức thực hiện. Do đó, để phát huy vai trò lãnh đạo của cấp ủy, chi bộ trong lãnh đạo, chỉ đạo cần nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu trong cả ba khâu ấy.
Hai là, phải phát huy tốt vai trò của đội ngũ cán bộ nhất là đội ngũ cán bộ chính trị trong giao dục, quản lý học viên ở các học viện, trường sĩ quan trong Quân đội.
Đội ngũ cán bộ có vai trò quan trọng, nhất là đội ngũ cán bộ chính trị ở các học viện, trường sĩ quan là người chủ trì, trực tiếp tiến hành các hoạt động CTĐ, CTCT trong quản lý kỷ luật cho học viên. Sinh thời, Hồ Chí Minh đã dạy: "Muôn việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém", "Cán bộ là cái gốc của mọi công việc", "huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng"[vi]. Hồ Chí Minh đánh giá rất cao vị trí, vai trò của cán bộ. Do vậy để thực hiện tốt hoạt động CTĐ, CTCT trong quản lý kỷ luật cho học viên cần phát huy vai trò đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là đội ngũ cán bộ chính trị ở các đơn vị quản lý học viên; cần bồi dưỡng cho họ về phẩm chất chính trị, đạo đức, phương pháp tác phong công tác và năng lực tiến hành CTĐ, CTCT; nhất là năng lực tham mưu đề xuất cho cấp ủy đảng những nội dung biện pháp trong nắm bắt, quản lý tình hình tư tưởng kỷ luật của học viên, năng lực xây dựng, quán triệt, triển khai khai tổ chức thực hiện có hiệu quả kế hoạch CTĐ, CTCT; biết động viên và khơi dậy tinh thần tự giác chấp hành kỷ luật ở mỗi học viên. Đồng thời, cán bộ các cấp nhất là đội ngũ cán bộ chính trị phải tích cực tự học tập, tự rèn luyện nâng cao trình độ mọi mặt, đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ, có tác phong sâu sát quần chúng, chủ động, sáng tạo. Đồng thời, nêu cao tính gương mẫu trong lời nói việc làm để cán bộ thực sự là những "tấm gương sáng", "người thầy thứ hai" cho học viên học tập, noi theo.
Ba là, phát huy vai trò của tổ chức quần chúng, Hội đồng quân nhân trong đơn vị.
Ở các đơn vị quản lý học viên ở các học viện, trường sĩ quan trong Quân đội, các tổ chức quần chúng, hội đồng quân nhân có vai trò rất quan trọng trong thực hiện nhiệm vụ CTĐ, CTCT và các mặt hoạt động khác. Học viên tuyệt đại bộ phận là đoàn viên, hội viên cùng sinh hoạt, học tập và công tác nên hiểu về điều kiện hoàn cảnh, đặc điểm, tâm lý, tính cách của nhau rất rõ. Học viên dễ nhìn thấy ở nhau mặt tốt cũng như mặt chưa tốt và sẵn sàng giúp nhau vượt qua những khó khăn trong cuộc sống, trong học tập, công tác và chấp hành kỷ luật. Thực tiễn cho thấy, nhiều vấn đề nảy sinh trong cuộc sống đội ngũ đoàn viên biết khá tường tận. Bởi vậy, biết khơi dậy và biết phát huy vai trò của tổ chức quần chúng và hội đồng quân nhân sẽ giúp cho lãnh đạo, chỉ huy nắm vững những tâm tư, tình cảm, tư tưởng, hành động của học viên, từ đó có biện pháp giáo dục và quản lý kỷ luật cho học viên phù hợp.
Cấp uỷ các cấp, người chỉ huy, cán bộ chính trị phải phát huy đầy đủ trách nhiệm của mình đối với việc chăm lo xây dựng tổ chức các tổ chức quần chúng, hội đồng quân nhân vững mạnh xuất sắc, gắn xây dựng tổ chức quần chúng trong đơn vị với xây dựng tổ chức Đảng trong sạch vững mạnh, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện "Mẫu mực, tiêu biểu". Cần thường xuyên quan tâm, củng cố và kiện toàn Ban Chấp hành các tổ chức quần chúng, Hội đồng quân nhân đủ về số lượng và có chất lượng cao. Tích cực bồi dưỡng đội ngũ cán bộ các tổ chức về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, năng lực và phương pháp tác phong, công tác, đặc biệt là những kiến thức về công tác Đoàn để họ có đủ năng lực lãnh đạo tổ chức Đoàn của mình. Kịp thời chỉ đạo nội dung hoạt động và tạo mọi điều kiện về thời gian, lực lượng, cơ sở vật chất cho Đoàn hoạt động, hướng mọi hoạt động xung kích của Đoàn vào nhiệm vụ giáo dục, đào tạo, rèn luyện kỷ luật, xây dựng nền nếp chính quy đơn vị.
Bốn là, thực hiện tốt nội dung, vận dụng linh hoạt các hình thức, biện pháp quản lý kỷ luật cho học viên hiện nay.
Các chủ thể quản lý, trước hết là cấp uỷ Đảng, người chỉ huy các cấp ở các học viện, trường sĩ quan trong Quân đội phải xác định nội dung quản lý kỷ luật cho học viên cho phù hợp; quản lý toàn diện cả số lượng, chất lượng; cả tư tưởng, nhận thức và mọi hoạt động của học viên; vận dụng linh hoạt các hình thức, biện pháp quản lý để có được hiệu quả cao, trong đó tập trung quản lý bằng kế hoạch và theo kế hoạch; duy trì nghiêm các chế độ, nền nếp của đơn vị; tổ chức cho học viên tham gia nhiều hoạt động thực tiễn; làm tốt công tác khen thưởng và xử phạt đối với cá nhân và đơn vị trong chấp hành kỷ luật. Đồng thời, làm tốt công tác sơ, tổng kết, rút kinh nghiệm đối với công tác quản lý kỷ luật cho học viên.
Cần phải tác động vào cả chủ thể quản lý và đối tượng quản lý kỷ luật cho học viên; thường xuyên bồi dưỡng nâng cao nhận thức và phát huy trách nhiệm của cấp uỷ, người chỉ huy về nội dung, hình thức, biện pháp quản lý kỷ luật cho học viên, đồng thời tích cực giáo dục ý thức tự giác chấp hành kỷ luật cho học viên trong mọi lúc, mọi nơi; xây dựng môi trường văn hoá trong đơn vị trong sạch lành mạnh, dân chủ, đoàn kết cao.
Những năm tới, trước những tác động ngày càng phức tạp của quốc tế, trong nước và yêu cầu thực hiện tốt giáo dục đào tạo của các học viện, trường sĩ quan, quá trình thực hiện tốt CTĐ, CTCT trong quản lý kỷ luật cho học viên ở các học viện, trường sĩ quan những thuận lợi và khó khăn mới. Thực tiễn luôn vận động và phát triển, cho nên cần nắm bắt và phân tích sâu sắc tình hình để kịp thời bổ sung nội dung, biện pháp CTĐ, CTCT trong quản lý kỷ luật cho học viên ở các học viện, trường sĩ quan trong Quân đội hiện nay góp phần xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam theo hướng "phấn đấu đến năm 2030 xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại"[vii] theo tinh thần Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã đề ra.
Trung tá, ThS Phạm Đức Dũng
Học viện Kỹ thuật quân sự/ Bộ Quốc phòng
Thượng tá, ThS Hoàng Anh Tuấn
Học viện Phòng không - không quân
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Vân Anh (2018), "Ý thức chấp hành kỷ luật - nét văn hóa người lính", Báo Long An online, ngày 29/8/2019.
2. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, t.I, Nxb Chính trị quốc gia-Sự thật, Hà Nội, tr.157-158.
3. Phan Văn Giang (2019), "Tăng cường kỷ luật, kỷ cương nâng cao sức mạnh Quân đội đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ", Báo Biên phòng điện tử, ngày 28/9/2019.
4. Phạm Hồng Hương (2017), "Tăng cường công tác giáo dục, quản lý kỷ luật cho học viên trong Quân đội", Tạp chí Quốc phòng toàn dân, tháng 11/2017, tr.17-20.
5. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, t.7, Nxb Chính trị quốc gia-Sự thật, Hà Nội, tr.483
6. Hồ Chí Minh, Toàn tập, t.5, Nxb Chính trị quốc gia- Sự thật, Hà Nội, 2011, tr. 309.
7. Nguyễn Văn Quang (2015), "Tư tưởng Hồ Chí Minh về dân chủ và kỷ luật trong Quân đội", Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, ngày 28/8/2019.
8. Đỗ Hồng Quảng (2016), "Giáo dục kỷ luật ở đơn vị cơ sở trong Quân đội", Tạp chí Văn học nghệ thuật, số (390), tr.12-14.
9. Đỗ Hồng Quảng (2018), "Tăng cường giáo dục và rèn luyện kỷ luật cho quân nhân trong Quân đội", Tạp chí Tổ chức nhà nước điện tử, ngày 29/8/2019.
10. Nguyễn Vĩnh Thắng, Dương Quang Hiển (2016), Kết hợp giáo dục, rèn luyện đạo đức và kỷ luật trong Quân đội nhân dân Việt Nam, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội.
11. Nguyễn Khắc Tùng (2017), "Giáo dục pháp luật và kỷ luật Quân đội cho quân nhân theo tư tưởng Hồ Chí Minh", Trang tin điện tử Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, ngày 28/9/2019.
[i] Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, t.7, Nxb Chính trị quốc gia-Sự thật, Hà Nội, tr.483
[ii] Sđd, t.10, tr.489
[iii] Sđd, t.8, tr.537
[iv] Sđd, t.11, tr.686
[v] Viết Lam, Hội thảo "Chất lượng đào tạo của nhà trường là khả năng sẵn sàng chiến đấu của đơn vị", Trang Thông tin điện tử Biên phòng, ngày 13/01/2022
[vi] Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 5, Nxb Chính trị quốc gia- Sự thật, Hà Nội, 2011, tr. 309.
[vii] Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập 1, Nxb Chính trị quốc gia-Sự thật, Hà Nội, tr. 157-158.