1. Đánh giá sau đào tạo, bồi dưỡng
Việc tổ chức thực hiện đánh giá sau đào tạo, bồi dưỡng phụ thuộc trước hết vào hệ thống các văn bản quy định liên quan đến công tác đánh giá sau đào tạo, bồi dưỡng. Đây là cơ sở pháp lý và căn cứ khoa học quan trọng cho tổ chức hoạt động đánh giá. Năm 2015, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đã ban hành Hướng dẫn số: 09/HD-HVCTQG, ngày 23/01/2015 hướng dẫn việc lấy phiếu phản hồi từ người học. Đến năm 2017, Bộ Nội vụ ban hành Thông tư số 10/2017/TT-BNV ngày 29/12/2017 quy định về đánh giá chất lượng bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức.
Năm 2022, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh đã ban hành Quyết định số 8678-QĐ/HVCTQG ngày 08 tháng 4 năm 2022, Quy định đánh giá chất lượng đào tạo Trung cấp lý luận chính trị của trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Đồng thời, năm 2023, Bộ Nội vụ đã ban hành Thông tư số 03/2023/TT-BNV ngày 30/4/2023 hướng dẫn một số quy định của Nghị định số 101/2017/NĐ-CP về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức và Nghị định số 89/2021/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 101/2017/NĐ-CP. Đây là những văn bản hướng dẫn quan trọng để các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng thực hiện việc đánh giá chất lượng sau đào tạo, bồi dưỡng.
2. Về vai trò của đánh giá sau đào tạo, bồi dưỡng
Thứ nhất, đánh giá sau đào tạo, bồi dưỡng là yêu cầu khách quan. Đánh giá sau đào tạo, bồi dưỡng là việc làm rất cần thiết đối với cơ sở đào tạo, nó đưa ra nhận định khách quan về chất lượng, hiệu quả của hoạt động đào tạo, bồi dưỡng. Đây là việc đánh giá nhằm xác định mức độ đáp ứng mục tiêu đề ra, phân tích những điểm mạnh và điểm yếu trong thực hiện chương trình, đánh giá hiệu quả sử dụng kinh phí và các nguồn lực, cũng như nhìn nhận nguyên nhân thành công hay thất bại của cơ sở đào tạo. Đánh giá sau đào tạo, bồi dưỡng phát hiện cái hay để khuyến khích tiếp tục phát huy, nhận thấy cái chưa tốt để tìm cách khắc phục, sửa chữa. Kết quả đánh giá sau đào tạo, bồi dưỡng là thông tin cần thiết để cơ quan tham mưu về đào tạo, bồi dưỡng và cơ sở đào tạo, bồi dưỡng có những điều chỉnh nội dung chương trình và cách thức tổ chức sát với nhu cầu người học và cơ quan sử dụng cán bộ.
Thứ hai, đánh giá sau đào tạo, bồi dưỡng là yêu cầu bắt buộc của cơ sở đào tạo. Đánh giá sau đào tạo, bồi dưỡng là bước đi vô cùng quan trọng trong chuỗi quá trình đào tạo khép kín. Đánh giá sau đào tạo, bồi dưỡng là xem khóa học có đạt được mục tiêu đề ra hay không, sự phù hợp của nội dung, chương trình, đồng thời nắm bắt người học áp dụng được những gì sau đào tạo, bồi dưỡng để từ đó cơ sở đào tạo có hướng điều chỉnh cho phù hợp. Việc đánh giá sau đào tạo, bồi dưỡng cũng nhằm phát hiện sự bất hợp lý, chưa phù hợp thực tế của quá trình đào tạo; năm bắt việc đánh giá của người học về: nội dung, chương trình, giảng viên, cách tổ chức, quản lý lớp học, cơ sở vật phục vụ giảng dạy, học tập… để từ đó rút kinh nghiệm thực hiện tốt hơn nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng của cơ sở đào tạo. Từ sự đánh giá của người học giúp cho các cơ sở thực hiện đào tạo, bồi dưỡng và các cơ quan có thẩm quyền ban hành chương trình đào tạo, bồi dưỡng phù hợp với tình hình thực tế và đáp ứng yêu cầu đổi mới, phù hợp với mong muốn của người học.
Thứ ba, đánh giá sau đào tạo, bồi dưỡng góp phần đánh giá chất lượng của người học sau khi trở về cơ quan, địa phương, đơn vị công tác. Đánh giá những thay đổi trong công việc, việc áp dụng kiến thức, kỹ năng đã được tiếp thu vào công việc, những thay đổi đối với người học trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao, mức độ hoàn thành, chất lượng công việc như thế nào? đánh giá chất lượng người học là hoạt động rất quan trọng trong việc đánh giá hoạt động sau đào tạo, bồi dưỡng, qua đó, đánh giá được sự tác động của đào tạo, bồi dưỡng đối với cán bộ nó có ảnh hưởng đến kết quả hoạt động của cơ quan, tổ chức hay không. Đây cũng là một trong những nội dung đánh giá hiệu quả các khoá đào tạo, bồi dưỡng, hiệu quả công tác sau đào tạo, bồi dưỡng là tiêu chí để đánh giá thực chất về chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của các cơ sở đào tạo. Bởi vì, cán bộ là người đang làm việc trong hệ thống chính trị, do đó hoạt động đào tạo, bồi dưỡng chỉ có chất lượng nếu sau đào tạo, bồi dưỡng họ nâng cao hiệu quả giải quyết công việc. Vì vậy, đánh giá sau đào tạo, bồi dưỡng chính việc đánh giá năng lực của học viên đã được nâng cao ở mức độ nào sau khoá học.
Thứ tư, đánh giá sau đào tạo, bồi dưỡng góp phần giúp nâng cao năng lực, kỹ năng của nhà lãnh đạo quản lý. Việc đánh giá sau đào tạo, bồi dưỡng là công đoạn thường được đề cập cuối cùng, nhưng nếu nhìn tổng thể thì việc đánh giá này lại là điểm khởi đầu của một chu trình mới. Đây là quá trình thu thập thông tin một cách có hệ thống về các công đoạn của toàn bộ quá trình đào tạo, bồi dưỡng nhằm đưa ra những nhận định khách quan nhất về quá trình chuẩn bị, tổ chức thực hiện về kết quả và hiệu quả đạt được của các công đoạn đó cũng như kết quả toàn bộ hoạt động đào tạo, bồi dưỡng. Vì vậy, việc đánh giá sau đào tạo, bồi dưỡng đóng vai trò quan trọng góp phần nâng cao năng lực, kỹ năng của nhà lãnh đạo quản lý của cơ sở đào tạo. Qua việc đánh giá dưới góc độ quản lý là để kiểm tra lại công tác tổ chức và chương trình đào tạo, bồi dưỡng khóa học đó đã được tổ chức một cách phù hợp hay chưa, đồng thời có cần phải thay đổi, bổ sung nội dung gì với mục đích cải tiến công tác tổ chức khóa học và xây dựng chương trình đào tạo, bồi dưỡng.
Thứ năm, đánh giá sau đào tạo, bồi dưỡng góp phần giúp cơ quan, địa phương, đơn vị xây dựng kế hoạch phát triển đội ngũ cán bộ. Trước hết, đánh giá sau đào tạo, bồi dưỡng sẽ giúp cho cán bộ tự nhận thấy bản thân thiếu hụt về kiến thức, kỹ năng và những phẩm chất cần thiết để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao và phát triển trong công tác. Từ đó họ sẽ có nguyện vọng, mong muốn được học tập nâng cao về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, kiến thức bổ trợ, kỹ năng lãnh đạo, quản lý, v.v. để đáp ứng yêu cầu của công việc. Đồng thời, đánh giá sau đào tạo, bồi dưỡng sẽ giúp cho cơ quan, địa phương, đơn vị sử dụng kết quả đó tham khảo trong việc đánh giá nhân sự, thực hiện các chính sách cán bộ như: xây dựng tiêu chuẩn cán bộ theo vị trí việc làm, lập kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh, xem xét luân chuyển vị trí việc làm tạo cơ hội cho cán bộ nắm bắt được công việc ở các vị trí khác nhau, rèn luyện khả năng thích ứng công việc, xây dựng quy hoạch cán bộ, v.v, góp phần phát triển nguồn nhân lực.
3. Những nội dung chủ yếu của đánh giá sau đào tạo, bồi dưỡng
Đánh giá về chương trình đào tạo, bồi dưỡng của người học rất quan trọng như: đánh giá mức độ chuẩn xác về tri thức khoa học của chương trình, cơ sở lý luận, lý thuyết có vững chắc hay không, tính phù hợp, cân đối của chương trình, mức độ phù hợp giữa nội dung chương trình với yêu cầu tiêu chuẩn ngạch, chức vụ lãnh đạo, quản lý và yêu cầu vị trí việc làm, v.v. Từ sự đánh giá của người học giúp cho các cơ sở thực hiện đào tạo, bồi dưỡng và các cơ quan có thẩm quyền ban hành chương trình đào tạo, bồi dưỡng phù hợp với tình hình thực tế và đáp ứng yêu cầu đổi mới, phù hợp với mong muốn của người học. Thông qua việc, nắm bắt thông tin từ ý kiến phản hồi của học viên đối với chương trình đào tạo, bồi dưỡng giúp cho cơ sở đào tạo biết được mức độ phù hợp giữa nội dung chương trình với yêu cầu tiêu chuẩn ngạch, chức vụ lãnh đạo, quản lý và yêu cầu vị trí việc làm đối với người học.
Cơ sở vật chất như: phòng học, bàn ghế, tài liệu, phương tiện dạy và học, nơi ăn ở của học viên, đây là những điều kiện cần thiết để có thể thực hiện được hoạt động đào tạo, bồi dưỡng. Cơ sở vật chất có ảnh hưởng một phần đến kết quả tạo, bồi dưỡng vì nếu thiếu các phương tiện kỹ thuật hỗ trợ cũng sẽ ảnh hưởng đến việc chuyển tải nội của chương trình. Kết quả đánh giá về thời gian học (gồm thời gian toàn khoá học và thời gian từng chuyên đề) cũng như về thời điểm tổ chức hoạt động đào tạo, bồi dưỡng sẽ đảm bảo cho nội dung chương trình được chuyển tải đầy đủ trong thời gian phù hợp nhất. Bên cạnh đó hoạt động phục vụ đóng vai trò quan trọng, giúp cho người dạy và người học hoàn thành các yêu cầu của chương trình đặt ra. Công tác phục vụ bao gồm sự phối hợp giữa các đơn vị và cá nhân liên quan, sự phối hợp này rất quan trọng, giúp cho hoạt động dạy và học diễn ra hiệu quả. Công tác phục vụ giúp cho người học tăng thêm tinh thần, nghị lực và sức khoẻ để đảm bảo hoàn thành tốt nhiệm vụ học tập. Từ những kết quả đánh giá giúp cho nhà quản lý các cơ sở đào tạo rút ra những kinh nghiệm quan trọng trong chỉ đạo các bộ phận liên quan tham mưu, phối hợp tổ chức trong quá trình thực hiện các hoạt động đào tạo, bồi dưỡng.
Việc đánh giá về công tác tổ chức các khoá học đào tạo, bồi dưỡng của người học là rất quan trọng, người học là đối tượng thụ hưởng chính của hoạt động đào tạo, bồi dưỡng do đó việc đánh giá của người học sẽ khách quan. Công tác tổ chức là một trong những yếu tố góp phần thành công của các khóa học, mức độ hài lòng, cảm tưởng và nguyện vọng của học viên là một trong những vấn đề giúp cho nhà quản lý rút kinh nghiệm tổ chức tốt hơn ở các khóa học sau, góp phần ngày càng hoàn thiện đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người học và nâng cao uy tín của cơ sở đào tạo.
Ba là, về mức độ hoàn thành nhiệm vụ của cán bộ, công chức, viên chức
Đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của cán bộ sau khi hoàn thành khoá đào tạo, bồi dưỡng là rất cần thiết. Bởi vì, sự đánh giá của lãnh đạo cơ quan, địa phương, đơn vị sử dụng cán bộ là học viên sau khi hoàn thành các khóa đào tạo, bồi dưỡng chính là đánh giá về mức độ tiếp thu kiến thức, kỹ năng của cán bộ và áp dụng vào việc thực hiện nhiệm vụ. Đối với việc đánh giá về mức độ hoàn thành nhiệm vụ của cán bộ được thể hiện trên các tiêu chí chung: chính trị tư tưởng; đạo đức, lối sống; tác phong, lề lối làm việc; ý thức tổ chức kỷ luật và kết quả thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao.
Đánh giá từ phía lãnh đạo cơ quan, địa phương, đơn vị sử dụng cán bộ về mức độ hoàn thành nhiệm vụ của cán bộ, công chức, viên chức thông qua việc bình xét hằng năm được thể hiện trên 4 mức độ: Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ; hoàn thành tốt nhiệm vụ; hoàn thành nhiệm vụ và không hoàn thành nhiệm vụ.
Bốn là, sự thay đổi vị trí việc làm của cán bộ, công chức, viên chức
Thay đổi vị trí việc làm có nghĩa là người lao động không còn làm tại chức danh, chức vụ đó của công việc nữa mà sẽ chuyển sang một chức danh chức vụ khác, có thể vẫn ở trong công việc đó hoăc chuyển sang một công việc khác. Đánh giá về sự thay đổi vị trí việc làm của cán bộ sau khi hoàn thành các chương trình đào tạo, bồi dưỡng là việc làm cần thiết của các cơ sở đào tạo, đồng thời đánh giá về sự thay đổi vị trí việc làm của cán bộ có vai trò quan trọng góp phần cho các cơ quan, đơn vị đưa đúng người vào vị trí việc làm giúp cho bộ máy nhân lực được hoàn thiện hơn.
Vì vậy, đối với nội dung này yêu cầu cá nhân, nhóm nghiên cứu phải thực hiện đánh giá đối tượng là cán bộ hiện đang công tác và khảo sát ở 2 đối tượng: (1) cán bộ; (2) lãnh đạo, quản lý sử dụng đội ngũ cán bộ. Sự thay đổi vị trí việc làm cần được nghiên cứu trên 2 nội dung cơ bản sau: luân chuyển ngang, bổ nhiệm vị trí việc làm cao hơn.
Năm là, về mức độ hài lòng của người dân, doanh nghiệp
Việc đánh giá về mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp đối cán bộ, công chức, viên chức là học viên sau khi tham gia các khóa đào tạo, bồi dưỡng là rất cần thiết, mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp được coi là thước đo năng lực và phẩm chất của cán bộ. Đánh giá về mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp đối với cán bộ ở những vị trí tiếp xúc trực tiếp hoặc trực tiếp giải quyết công việc của người dân và doanh nghiệp được thực hiện qua một số hình thức như: qua sổ góp ý, hòm thư góp ý, tiếp xúc cử tri, họp thôn, tổ dân phố, qua hệ thống điện tử, v.v. Thông qua các hình thức này giúp cho nhà quản lý khảo sát mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp về cán bộ. Các nội dung đánh giá: thái độ giao tiếp của cán bộ; cách hướng dẫn thực hiện thủ tục hành chính; thái độ phục vụ của cán bộ...
Như vậy, đánh giá sau đào tạo, bồi dưỡng có vị trí, vai trò cũng như nội dung rất cụ thể. Việc tổ chức thực hiện hoạt động đánh giá đầy đủ sẽ là kênh thông tin phản ánh hữu hiệu, chân thực, đầy đủ về đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức sau khi hoàn thành các chương trình đào tạo, bồi dưỡng. Kết quả của hoạt động đánh giá sẽ là một trong những căn cứ quan trọng để các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng đưa ra những giải pháp để góp phần nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng./.
ThS. Nguyễn Trung Thành
Trường Chính trị Hoàng Văn Thụ tỉnh Lạng Sơn
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Nội vụ, Thông tư số: 10/2017/TT-BNV ngày 29/12/2017 quy định về đánh giá chất lượng bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức;
2. Bộ Nội vụ, Thông tư số 03/2023/TT-BNV ngày 30/4/2023 về hướng dẫn một số quy định của Nghị định số 101/2017/NĐ-CP về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức và Nghị định số 89/2021/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 101/2017/NĐ-CP;
3. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hướng dẫn số 09/HD-HVCT ngày 23 tháng 01 năm 2015, hướng dẫn việc lấy phiếu phản hồi từ người học
4. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Quyết định số 8678-QĐ/HVCTQG ngày 08 tháng 4 năm 2022 về việc ban hành Quy định đánh giá chất lượng đào tạo Trung cấp lý luận chính trị của trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.