Trong đó, tin giả, tin xấu, độc xuất hiện nhiều nhất là các sự kiện mang tính thời sự, hot, thu hút dư luận quan tâm. Những tin giả, tin xấu, độc thường truyền tải nội dung không phù hợp về chuẩn mực đạo đức, văn hóa, thuần phong mỹ tục, hoặc những thông tin sai trái về tính chất chính trị có tác động tiêu cực đến nền tảng tư tưởng Đảng. Thanh niên là lực lượng xã hội đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với sự phát triển của bất kỳ quốc gia nào trên thế giới. Chính vì vậy, thanh niên có vai trò, trách nhiệm lớn trong đấu tranh phòng chống tin giả, tin xấu, độc để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Đặt vấn đề
Thanh niên đóng vai trò quan trọng trong đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phòng chống tin giả, tin xấu, độc. Họ là lực lượng tiên phong, nắm bắt nhanh chóng các thông tin, xu thế mới và có khả năng vận dụng tư tưởng của Đảng vào thực tiễn cuộc sống. Thanh niên không chỉ là người tiếp nhận mà còn là người truyền bá, giải thích và bảo vệ những giá trị cốt lõi của tư tưởng Hồ Chí Minh và các chủ trương, chính sách của Đảng. Ngoài ra, thanh niên còn có trách nhiệm tham gia tích cực vào các phong trào xã hội, góp phần xây dựng và phát triển đất nước. Việc tham gia vào các hoạt động này giúp thanh niên rèn luyện bản lĩnh, nâng cao nhận thức về vai trò của mình trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc và phát triển xã hội. Bằng cách kết hợp giữa lý luận và thực tiễn, thanh niên có thể trở thành cầu nối giữa các thế hệ, đảm bảo rằng các giá trị tư tưởng của Đảng được duy trì và phát huy trong bối cảnh hiện đại.
Tuy nhiên, thế hệ thanh niên cũng có những hạn chế như: kiến thức xã hội, kiến thức lịch sử và lý luận chính trị còn non trẻ, chưa có nhiều kinh nghiệm nên rất dễ bị lôi kéo trước những cám dỗ; dễ bị kích động theo "tâm lý đám đông", dễ bị các tin giả, tin xấu, độc làm ảnh hưởng tới tư tưởng, lối sống… Đây là đặc điểm mà các thế lực thù địch luôn lợi dụng để tuyên truyền, lôi kéo, kích động thanh niên thông qua việc đẩy mạnh truyền bá lối sống thực dụng, hưởng thụ, chạy theo lợi ích vật chất, không quan tâm, thờ ơ đối với các vấn đề chính trị, xã hội, tạo ra khoảng trống về ý thức hệ, gây ra sự mơ hồ, làm phai nhạt lý tưởng, niềm tin cách mạng ở thế hệ trẻ.
Trong những năm qua, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị và Ban Bí thư, sự hướng dẫn của các cơ quan chức năng, sự quản lý, điều hành của các cấp ủy đảng, người đứng đầu các cơ quan, địa phương, đơn vị..., hầu hết cán bộ, đảng viên, lực lượng vũ trang, các tầng lớp nhân dân trong đó có thanh niên đều có nhận thức đúng đắn về chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, tin tưởng vào Cương lĩnh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước. Trận địa tư tưởng chính trị được giữ vững, khẳng định địa vị chủ đạo của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong đời sống chính trị - tinh thần ở Việt Nam. Trong giai đoạn hiện nay, trước những diễn biến phức tạp của tình hình trong và ngoài nước, là cánh tay đắc lực, đội hậu bị tin cậy của Đảng đòi hỏi lực lượng thanh niên phải phát huy vai trò, trách nhiệm tham gia bảo vệ an ninh Tổ quốc, đặc biệt là trong công tác phòng chống tin giả, tin xấu độc làm ảnh hưởng đến nền tảng tư tưởng của Đảng.
Nội dung
Trong thời đại thông tin bùng nổ hiện nay, thực trạng tin giả và tin xấu, độc đang trở thành một vấn đề nhức nhối. Tin giả thường được phát tán qua mạng xã hội và các trang web không chính thức, gây ra sự hoang mang và hiểu lầm trong cộng đồng. Những tin tức này không chỉ làm sai lệch thông tin mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý và hành vi của người dân.
Tin xấu độc, bao gồm các thông tin bịa đặt, thù địch hoặc kích động, thường nhắm đến các nhóm người hoặc sự kiện nhạy cảm. Chúng có thể làm tăng sự chia rẽ xã hội, dẫn đến các cuộc xung đột và bạo lực. Việc nhận diện và xử lý tin giả, tin xấu, độc đòi hỏi sự vào cuộc mạnh mẽ từ cả chính quyền, các tổ chức truyền thông và bản thân mỗi thanh niên, nhằm xây dựng một môi trường thông tin an toàn và lành mạnh.
Thực tế cho thấy, nhiều thông tin xấu, độc trong giai đoạn vừa qua đã góp phần tạo nên sự "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" của không ít người do họ thiếu cái nhìn khách quan, trung thực, sáng suốt trên chặng đường đóng góp xây dựng xã hội tốt đẹp. Chiêu thức của các tổ chức, cá nhân phát tán tin giả, tin xấu, độc là lấy hình ảnh hoạt động từ báo chí chính thống rồi cắt ghép, thêm thắt, xuyên tạc, bịa đặt, cài cắm thêm nhiều tin giả, tin xấu độc. Để phát tán nhanh chóng tin giả, tin xấu, độc những tổ chức, cá nhân thường thực hiện qua những hình thức như: dùng tài khoản mạo danh; lập các tài khoản lấy tên giống như cơ quan báo chí hoặc các tổ chức gây nhầm tưởng là cơ quan báo chí hoặc tổ chức yêu nước; dùng tài khoản ghi tên các tổ chức thường xuyên đăng tải những bài viết có nội dung xuyên tạc, bịa đặt, sai sự thật về tình hình chính trị, kinh tế, xã hội của đất nước, gây hoang mang dư luận trong nước, kích động, chia rẽ giữa người dân và chính quyền. Việc mạo danh này đạt được mục đích thu hút nhiều người quan tâm, lầm tưởng
Trong thời đại thông tin hiện nay, thanh niên đóng một vai trò quan trọng trong việc phòng chống tin giả, tin xấu, độc. Dưới đây là một số khía cạnh nổi bật của vai trò này:
1. Người tiêu dùng thông minh
Thanh niên có khả năng sử dụng công nghệ thông tin và mạng xã hội thành thạo. Họ cần được trang bị kỹ năng phân tích và đánh giá thông tin để nhận diện những nguồn tin đáng tin cậy, từ đó tránh xa tin giả, tin xấu, độc.
2. Người lan tỏa thông điệp tích cực
Thanh niên có thể sử dụng mạng xã hội để lan tỏa thông tin chính xác, tích cực và xây dựng cộng đồng. Việc chia sẻ những thông điệp đúng đắn giúp tạo ra một môi trường thông tin lành mạnh.
3. Tham gia các hoạt động tuyên truyền
Tham gia vào các chiến dịch tuyên truyền, giáo dục cộng đồng về tác hại của tin giả, tin xấu, độc là một cách hiệu quả để thanh niên thể hiện trách nhiệm của mình. Thanh niên có thể tổ chức các buổi hội thảo, tọa đàm, hoặc sử dụng nền tảng trực tuyến để nâng cao nhận thức.
4. Đối thoại và phản biện
Thanh niên cần mạnh dạn tham gia vào các cuộc thảo luận, tranh luận về thông tin, từ đó phản biện các quan điểm sai lệch và cung cấp bằng chứng rõ ràng để người khác thấy rõ sự thật.
5. Thúc đẩy sự sáng tạo
Thanh niên có thể sử dụng khả năng sáng tạo để sản xuất nội dung truyền thông, video, hình ảnh nhằm nâng cao nhận thức về tin giả, tin xấu, độc và cách phòng chống chúng. Các sản phẩm này có thể dễ dàng thu hút và lan tỏa đến nhiều người.
Để làm tốt vai trò của các khía cạnh trên, thanh niên cần trang bị cho mình kiến thức về nhận diện nguồn tin đáng tin cậy, biết cách phân tích và đánh giá thông tin một cách khách quan. Ngoài ra, thanh niên cũng có thể sử dụng mạng xã hội như một công cụ để lan tỏa thông tin tích cực, khuyến khích bạn bè và cộng đồng cùng tham gia vào việc phát hiện và phản bác những tin tức sai lệch. Việc nâng cao ý thức trách nhiệm khi chia sẻ thông tin, cũng như tham gia các hoạt động truyền thông giáo dục về tin giả, tin xấu, độc sẽ góp phần tạo nên một môi trường trong sạch và an toàn hơn. Hơn bao giờ hết, sự chủ động và sáng tạo của thanh niên sẽ là sức mạnh lớn trong cuộc chiến chống lại tin giả và tin xấu, độc.
Trong thời gian tới, để phát huy vai trò của thanh niên trong phòng chống tin giả và tin xấu độc, cần triển khai một số giải pháp thiết thực. Trước hết, tăng cường giáo dục truyền thông cho thanh niên thông qua các chương trình, hội thảo và khóa học về nhận diện thông tin sai lệch. Điều này giúp họ có kiến thức và kỹ năng để phân tích và đánh giá nguồn tin một cách chính xác.
Thứ hai, khuyến khích thanh niên tham gia vào các hoạt động tình nguyện, chiến dịch tuyên truyền trên mạng xã hội nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về tác hại của tin giả. Họ có thể trở thành những "đại sứ chống tin giả", lan tỏa thông điệp và cung cấp thông tin chính xác đến bạn bè và gia đình.
Thứ ba, thanh niên cần trang bị cho bản thân có hiểu biết và kỹ năng công nghệ - thông tin nhất định để chặn các nick ảo, lọc, xóa, báo xấu... các thông tin giả, tin xấu, độc không để cho các thông tin đó lan truyền dễ dàng. Cần cẩn thận cân nhắc xem nên comment (bình luận), like (thích), share (chia sẻ), dẫn link hay không nên một vấn đề nào đó, để tránh việc vô tình trở thành cầu nối giúp lan tỏa thông tin xấu, độc. Với những thông tin giả, tin xấu độc và trang đăng tin xấu, độc thanh niên cần chủ động phản ánh, báo cáo các cơ quan chức năng nhằm ngăn chặn sự lan truyền của thông tin tới nhiều người.
Cuối cùng, xây dựng các nền tảng trực tuyến an toàn, nơi thanh niên có thể chia sẻ thông tin, thảo luận và xác thực nguồn tin một cách dễ dàng. Sự kết hợp giữa giáo dục, hoạt động cộng đồng và công nghệ sẽ tạo ra một lực lượng thanh niên mạnh mẽ trong cuộc chiến chống lại tin giả và tin xấu độc.
Kết luận
Thanh niên không chỉ là người tiêu dùng thông tin mà còn là những người tạo ra và định hình thông tin. Với sự nhạy bén, sáng tạo và trách nhiệm, họ có thể đóng góp lớn vào việc xây dựng một môi trường thông tin an toàn, lành mạnh, chống lại tin giả, tin xấu, độc. Thanh niên thường sử dụng mạng xã hội để lan tỏa thông tin chính xác và kịp thời, đồng thời phát hiện và phản bác các thông tin sai lệch. Thanh niên có vai trò quan trọng trong đấu tranh phòng chống tin giả, tin xấu, độc, các hoạt động của họ góp phần xây dựng một môi trường thông tin minh bạch hơn. Sự nhạy bén và tinh thần trách nhiệm của thanh niên chính là chìa khóa để tạo ra một xã hội thông tin vững mạnh và bền vững.
ThS. Nguyễn Thị Thùy Linh - Viện nghiên cứu Thanh niên