1. Đặt vấn đề
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đặc biệt quan tâm đến việc rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên. Trong hệ thống tư tưởng của Người, "cần, kiệm, liêm, chính" là những phẩm chất đạo đức cốt lõi, là nền tảng hình thành nên tư cách của người cán bộ cách mạng chân chính. Đây không chỉ là lời răn dạy mang tính đạo lý, mà còn là kim chỉ nam trong xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là trong các lực lượng vũ trang.
Trong bối cảnh hiện nay, khi nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới đặt ra yêu cầu ngày càng cao đối với công tác bảo đảm hậu cần, thì việc xây dựng đội ngũ cán bộ hậu cần Quân đội có phẩm chất chính trị vững vàng, đạo đức trong sáng, phong cách làm việc mẫu mực lại càng trở nên cấp thiết. Thực tiễn cho thấy, một cán bộ hậu cần không chỉ giỏi nghiệp vụ mà còn cần liêm chính, tiết kiệm, tận tụy và trung thực trong thực hiện nhiệm vụ mới có thể góp phần nâng cao hiệu quả công tác bảo đảm hậu cần cho Quân đội. Tuy nhiên, cùng với mặt tích cực, quá trình hội nhập, phát triển kinh tế thị trường và sự tác động mặt trái của cơ chế quản lý tài chính, vật chất cũng đặt ra không ít nguy cơ suy thoái đạo đức, lối sống đối với một bộ phận cán bộ. Vì vậy, việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về "cần, kiệm, liêm, chính" trong xây dựng đội ngũ cán bộ hậu cần hiện nay không chỉ là yêu cầu về mặt lý luận mà còn mang ý nghĩa thực tiễn sâu sắc.
2. Nội dung nghiên cứu
2.1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về "cần, kiệm liêm, chính" trong xây dựng đội ngũ cán bộ hậu cần Quân đội
Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh thường xuyên nhắc nhở cán bộ, đảng viên dù ở cương vị nào cũng phải tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng, nhất là phẩm chất "cần, kiệm, liêm, chính". Người coi bốn đức tính này là những phẩm chất cần có của con người, giống như quy luật của tự nhiên: "Trời có bốn mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông. Đất có bốn phương: Đông, Tây, Nam, Bắc. Người có bốn đức: Cần, Kiệm, Liêm, Chính. Thiếu một mùa, thì không thành trời. Thiếu một phương, thì không thành đất. Thiếu một đức, thì không thành người" [1].
Đối với đội ngũ cán bộ hậu cần, Người nhấn mạnh: "cán bộ cung cấp càng phải làm kiểu mẫu cần, kiệm, liêm, chính" [2]. Do tính chất công việc, nhiều người hiểu chưa đúng, cho rằng cán bộ hậu cần thường tham ô, hủ hóa. Người đã phê phán quan điểm trên: "Nói như vậy là lầm, lầm to. Những kẻ hủ hóa là vì thiếu đạo đức cách mạng, đồng thời vì các cơ quan thiếu kiểm tra, thiếu phê bình và tự phê bình. Thiếu những điều đó thì bất kỳ làm công tác gì cũng dễ hủ hóa" [3]. Trên cơ sở đó, Người yêu cầu cán bộ hậu cần phải thực hành cần, kiệm, liêm, chính. Người đã luận giải nội dung cũng như mối liên hệ của những phẩm chất này một cách giản dị, khúc chiết.
"Cần", theo Người, tức là siêng năng, chăm chỉ, cố gắng dẻo dai; biết làm việc có kế hoạch, có sự phân công, tính toán một cách khoa học; biết cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất nhằm tăng năng suất lao động. Đồng thời, cần và chuyên phải đi đôi với nhau. Ngoài ra, cần không phải là làm xổi, cần là phải luôn cố gắng, chăm chỉ cả năm, cả đời nhưng không làm quá trớn, phải biết nuôi dưỡng tinh thần và lực lượng của mình… Với cán bộ hậu cần, theo Người, cần là làm việc "Phải có kế hoạch đầy đủ, sổ sách rành mạch. Phải thấy trước, lo trước. Phải có sáng kiến và phải tháo vát" [4].
"Kiệm" tức là tiết kiệm, không xa xỉ, không hoang phí, không bừa bãi. Tuy nhiên, tiết kiệm không phải là bủn xỉn; "Khi có việc đáng làm, việc ích lợi cho đồng bào, cho Tổ quốc, thì dù bao nhiêu công, tốn bao nhiêu của, cũng vui lòng. Như thế mới đúng là kiệm" [5]. Cùng với đó, muốn tiết kiệm tốt thì phải kiên quyết không xa xỉ; phải khéo tổ chức, vì không biết tổ chức thì không biết tiết kiệm. Người căn dặn cán bộ hậu cần: "Lương thực, vũ khí là mồ hôi nước mắt của đồng bào, là xương máu của bộ đội. Vì vậy, phải quý trọng nó, phải tiết kiệm ngăn nắp, phải sử dụng hợp lý" [6]; "Mục đích tiết kiệm không phải là bớt ăn, mà là thêm ăn, làm cho bộ đội no" [7].
"Liêm" là trong sạch, không tham lam, không tham tiền của, địa vị, danh lợi, không tham ăn ngon, mặc đẹp. Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: cán bộ các cơ quan, các đoàn thể, cấp cao thì quyền to, cấp thấp thì quyền nhỏ. Dù to hay nhỏ, có quyền mà thiếu lương tâm là có dịp đục khoét, có dịp ăn của đút. Vì vậy, cán bộ phải thực hành chữ liêm trước, để làm kiểu mẫu cho dân. Đồng thời, Người cũng chỉ rõ, ngược lại với chữ liêm là tham ô, là ăn cắp của công làm của tư, đục khoét nhân dân…; do đó, muốn liêm thật sự thì phải chống tham ô. Người nhắc nhở cán bộ hậu cần phải tự mình chống tham ô, lãng phí, gây thành một phong trào làm cho mọi người thấy tham ô, lãng phí là tội ác xấu xa, cần phải đấu tranh loại bỏ.
"Chính" nghĩa là không tà, ngay thẳng, đứng đắn. Người giữ được chữ "chính", dù làm bất cứ việc gì, ở địa vị nào đều phải giải quyết ba mối quan hệ: đối với mình, đối với người, đối với việc. Riêng với cán bộ hậu cần, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra: "Nhiệm vụ chính của cán bộ cung cấp là phụng sự đại đa số bộ đội tức là người binh nhì, phải thương yêu săn sóc người binh nhì. Cán bộ cung cấp như là người mẹ, người chị của người binh nhì" [8]. Người yêu cầu cán bộ hậu cần phải nhận thức rõ trách nhiệm nặng nề, vẻ vang của mình; "phải làm thế nào một bát gạo, một đồng tiền, một viên đạn, một viên thuốc, một tấc vải, phải đi thẳng đến chiến sĩ" [9].
2.2. Giải pháp tăng cường vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về "cần, kiệm liêm, chính" trong xây dựng đội ngũ cán bộ hậu cần Quân đội thời gian tới
Hiện nay, nhiệm vụ quân sự quốc phòng, nhiệm vụ công tác hậu cần hết sức nặng nề, khẩn trương, đặc biệt, trong điều kiện chiến tranh công nghệ cao, một số quân binh chủng, lực lượng tiến lên hiện đại, phương thức bảo đảm hậu cần có sự phát triển mới đã và đang đặt ra yêu cầu ngày càng cao đối với đội ngũ cán bộ hậu cần về phẩm chất, năng lực. Cùng với đó, mặt trái của kinh tế thị trường, sự chống phá của các thế lực thù địch cũng có ảnh hưởng không nhỏ đến phẩm chất đạo đức của đội ngũ cán bộ hậu cần Quân đội. Trước tình hình đó, cần tăng cường vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về "cần, kiệm liêm, chính" trong xây dựng đội ngũ cán bộ hậu cần Quân đội thời gian tới, với một số biện pháp cụ thể sau:
Một là, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng các cấp đối với tăng cường vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về "cần, kiệm liêm, chính" trong xây dựng đội ngũ cán bộ hậu cần Quân đội
Đây là biện pháp có ý nghĩa quan trọng hàng đầu. Bởi lẽ, nhận thức là cơ sở của hành động, chỉ đạo, định hướng cho hành động. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: "Tư tưởng đúng thì hành động mới khỏi sai lạc và mới làm trọn nhiệm vụ cách mạng được" [10]. Do đó, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng các cấp đối với tăng cường vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về "cần, kiệm liêm, chính" trong xây dựng đội ngũ cán bộ hậu cần Quân đội là việc làm cần thiết. Để làm được điều đó, trước hết, cấp ủy, chỉ huy các cấp hậu cần Quân đội cần quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc các chỉ thị, kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Thường vụ Quân ủy Trung ương, Tổng cục Chính trị về giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng. Điển hình như Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị (khóa XII) về "Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh"; Kết luận số 01-KL/TW ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW;… Trên cơ sở đó, xác định rõ vai trò, trách nhiệm của mình, cũng như sự cần thiết phải tăng cường vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về "cần, kiệm liêm, chính" trong xây dựng đội ngũ cán bộ hậu cần Quân đội.
Hai là, tiếp tục đẩy mạnh cuộc vận động học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với các phong trào thi đua của ngành Hậu cần Quân đội
Cấp ủy, chỉ huy các cấp cần tiếp tục tuyên truyền, giáo dục về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Trong đó, làm rõ ý nghĩa, tầm quan trọng, những nội dung cơ bản và giá trị to lớn của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, nhất là các phẩm chất "cần, kiệm, liêm, chính". Đa dạng hóa hơn nữa các hình thức tuyên truyền, như: thông qua các buổi sinh hoạt, hoạt động giao lưu văn hóa, văn nghệ, xem phim tư liệu; tổ chức tọa đàm, hội thi kể chuyện, các cuộc thi tìm hiểu về phẩm chất "cần, kiệm, liêm, chính" trong tư tưởng Hồ Chí Minh…; phát huy vai trò của các tổ chức quần chúng; tổ chức học tập "Mỗi ngày một lời Bác Hồ dạy" bằng pano, áp phích, bảng điện tử… Đặc biệt, kết hợp việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh với các cuộc vận động, các phong trào thi đua, nhất là Cuộc vận động Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh "Bộ đội Cụ Hồ" thời kỳ mới và phong trào thi đua "Ngành Hậu cần Quân đội làm theo lời Bác Hồ dạy". Ngoài ra, kết hợp với phong trào thi đua của từng ngành, như: "Xây dựng đơn vị nuôi quân giỏi, quản lý quân nhu tốt"; "Xây dựng và quản lý doanh trại chính quy, xanh, sạch, đẹp"; "Xây dựng đơn vị quân y 5 tốt"; "Quản lý, sử dụng xăng dầu an toàn, tiết kiệm, hiệu quả"; "Xây dựng đơn vị vận tải chính quy, an toàn, hiệu quả"…; đồng thời, làm tốt công tác kiểm tra, sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm thực hiện.
Ba là, phát huy vai trò tự tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất "cần, kiệm, liêm, chính" của đội ngũ cán bộ hậu cần Quân đội
Đây là biện pháp quan trọng, quyết định trực tiếp đến tăng cường vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về "cần, kiệm liêm, chính" trong xây dựng đội ngũ cán bộ hậu cần Quân đội. Để phát huy nỗ lực chủ quan, mỗi cán bộ hậu cần phải nhận thức được vị trí, vai trò cũng như những khó khăn, phức tạp của việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng. Xây dựng cho bản thân động cơ, thái độ, trách nhiệm đúng đắn, ý chí kiên cường, khắc phục khó khăn, biến quá trình giáo dục, rèn luyện thành hoạt động tự giác, thường xuyên trong sinh hoạt hàng ngày và thực hiện nhiệm vụ. Đồng thời, có kế hoạch tu dưỡng, rèn luyện một cách cụ thể, tỉ mỉ, tập trung vào những hạn chế, khuyết điểm. Tích cực đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong đội ngũ cán bộ hậu cần Quân đội.
Bốn là, tích cực đấu tranh phòng, chống tham ô, lãng phí, quan liêu trong đội ngũ cán bộ hậu cần quân đội Quân đội
Tích cực tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Quân đội về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; xây dựng kế hoạch thực hành tiết kiệm, chống lãng phí cụ thể, rõ ràng để cán bộ đăng ký quyết tâm thực hiện. Đặc biệt, đẩy mạnh tự phê bình và phê bình, coi tự phê bình và phê bình là "vũ khí" hữu hiệu trong giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng, nhất là phẩm chất "cần, kiệm, liêm, chính" cho đội ngũ cán bộ hậu cần. Kết hợp thanh tra, kiểm tra, giám sát của cấp ủy, chỉ huy, cơ quan chức năng các cấp với tự bồi dưỡng của cán bộ hậu cần. Chủ động rà soát, bổ sung, hoàn thiện những quy định, quy chế về phòng, chống lãng phí, thực hành tiết kiệm; thực hiện nghiêm quy chế làm việc, nhất là quy chế, quy định trong quản lý, sử dụng, bảo quản, cấp phát vật chất, tài chính, phương tiện hậu cần. Biểu dương, khen thưởng kịp thời các tập thể, cá nhân tiêu biểu trong phát hiện, đấu tranh với hành vi tham ô, lãng phí; đồng thời, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.
3. Kết luận
Tư tưởng Hồ Chí Minh về "cần, kiệm, liêm, chính" là di sản tư tưởng quý báu, mang giá trị bền vững đối với sự nghiệp cách mạng, đặc biệt trong công tác xây dựng đội ngũ cán bộ. Đối với ngành hậu cần Quân đội việc vận dụng tư tưởng của Người chính là điều kiện tiên quyết để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác, đồng thời giữ gìn phẩm chất người quân nhân cách mạng trong điều kiện mới. Trước những thách thức của thời kỳ hội nhập và cơ chế thị trường, hơn bao giờ hết cần tăng cường vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về "cần, kiệm liêm, chính" trong xây dựng đội ngũ cán bộ hậu cần Quân đội. Việc vận dụng tư tưởng này không chỉ dừng lại ở tuyên truyền, học tập mà phải gắn liền với các hành động cụ thể, thiết thực trong công tác chuyên môn, quản lý tài chính, vật chất và trong lối sống hàng ngày./.
Đặng Đình Thái - Học viện Chính trị
[1], [5], [10]. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Tập 6, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, tr.117, tr.123, tr. 360.
[2], [3], [4], [6], [7], [8], [9]. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập. Tập 7, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, tr.180, 180, 180, 482, 432, 180, 433.