Đông Triều – Huyện đạt chuẩn nông thôn mới đầu tiên ở miền Bắc

TNV - Ngày 24/4/2015 vừa qua, Đông Triều – Vùng đất địa linh nhân kiệt ở cửa ngõ phía tây tỉnh Quảng Ninh, diện tích tự nhiên 397,2 km², dân số trên 17 vạn người, gồm 11 dân tộc anh em cùng sinh sống trên địa bàn 21 đơn vị hành chính cấp xã, …đã vui mừng tổ chức Lễ đón nhận danh hiệu huyện nông thôn mới năm 2014 và công bố Nghị quyết của Ủy Ban Thường vụ Quốc hội thành lập Thị xã Đông Triều và 6 phường thuộc thị xã Đông Triều. Cùng với Thị xã Long Khánh, huyện Xuân Lộc (Đồng Nai), huyện Củ Chi (Thành phố Hồ Chí Minh), Đông Triều đã trở thành một trong bốn huyện, thị đầu tiên trong cả nước và là đơn vị cấp huyện đầu tiên ở miền Bắc đạt chuẩn nông thôn mới năm 2014.

Vùng đất gắn với các lăng, tẩm, am, tháp Nhà Trần

Đông Triều là vùng đất cổ, thời Tượng quận có tên là An Sinh, đến đời vua Trần Dụ Tông được đổi tên thành Đông Triều (có nghĩa là triều đình ở phía đông). Một vùng đất có nguồn tài nguyên khoáng sản rất phong phú như than đá, đất sét, cát, đá vôi, tài nguyên rừng, đất đai,… là một trong những địa phương có tiềm năng lớn để phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn của tỉnh Quảng Ninh. Cách đây gần 200 năm, vua Minh Mạng đã ban hành chỉ dụ khai thác than đầu tiên tại núi Yên Lãng - Yên Thọ, mở đầu cho ngành công nghiệp khai thác than của cả nước; nơi đây gắn liền với sự ra đời của giai cấp công nhân vùng mỏ, một số các đồng chí lãnh đạo tiền bối của Đảng đã về hoạt động cách mạng trong thời kỳ “vô sản hóa”, dẫn đến sự ra đời của chi bộ Đảng Cộng Sản đầu tiên của khu mỏ ngày 23/02/1930. Đông Triều là nơi thành lập Đệ tứ chiến khu (một trong 7 Chiến khu của cả nước); nơi diễn ra cuộc khởi nghĩa giành chính quyền sớm nhất trong cả nước (08/6/1945).

Nơi đây, một vùng địa linh nhân kiệt, có rất nhiều di tích lịch sử văn hóa, di tích lịch sử cách mạng. Nổi tiếng là di tích lịch sử văn hóa đền An Sinh (nơi thờ bát vị hoàng đế triều Trần) được xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia ngay từ đợt đầu năm 1962 cùng với vịnh Hạ Long và chùa Một Cột; cùng với hệ thống đền chùa, am, tháp, lăng tẩm các đức vua Trần gắn với nơi quê gốc Nhà Trần, nằm trong quần thể Di tích lịch sử văn hóa Nhà Trần - Di tích Quốc gia đặc biệt.

Huyện về đích nông thôn mới đầu tiên ở miền Bắc

Tuy nông nghiệp đóng góp không lớn trong cơ cấu kinh tế của huyện, nhưng có vai trò hết sức quan trọng đến sự ổn định và phát triển, vì trên 70% dân số của huyện sống ở khu vực nông thôn. Cho nên trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo phát triển kinh tế xã hội, Đông Triều hết sức chú trọng đến phát triển nông nghiệp, nông thôn và xác định xây dựng nông thôn mới là bước tiến quan trọng để mở ra định hướng phát triển toàn diện đối với nông nghiệp, nông dân, nông thôn; từng bước đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa tại địa phương. Vì vậy, ngay từ năm 2011, Đông Triều đã đăng ký về đích xây dựng nông thôn mới vào năm 2014 (trước tỉnh 01 năm, trước cả nước 06 năm).

Với phương châm chỉ đạo bám sát thực tiễn, kế hoạch, quy hoạch; quan tâm đầu tư phát triển sản xuất, phát triển công nghiệp trong nông thôn; xây dựng các cơ sở hạ tầng thiết yếu phục vụ sản xuất, đời sống nhân dân. Huyện Đông Triều đã triển khai thực hiện kiên trì, bền bỉ, quyết liệt và có cách làm sáng tạo để đi đến thành công, khắc phục tư tưởng còn trông chờ, ỷ lại vào nhà nước của người dân, ưu tiên các xã làm tốt, các xã đăng ký về đích sớm, vận động các doanh nghiệp ủng hộ kinh phí, tạm ứng vật tư thanh toán trả chậm để hỗ trợ vật tư cùng với sự đóng góp của nhân dân xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông, kênh mương...

Hệ thống chính trị trong huyện đã vào cuộc bằng những việc làm, đăng ký từng phần việc cụ thể: Ủy ban MTTQ với phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá" gắn với phong trào "an ninh tự quản"; Hội Cựu chiến binh với phong trào "Thắp sáng đường quê", "cảm hoá, giáo dục, giúp đỡ người lầm lỗi"; Hội Liên hiệp phụ nữ với mô hình "Tổ phụ nữ thu gom rác thải" gắn với phong trào "5 không, 3 sạch"; Hội Nông dân với phong trào "Nông dân thi đua sản xuất kinh doanh giỏi"; Đoàn Thanh niên với phong trào "Ngày thứ bảy tình nguyện, ngày Chủ nhật xanh", "Xây dựng bể chứa rác thải ngoài đồng ruộng"…Đây là cách vận động quần chúng rất hiệu quả, gắn với phương châm "rõ người, rõ việc, rõ địa chỉ".

Đến hết năm 2014 đã có 15/19 xã đạt xã Nông thôn mới đạt 78,9%. Trong đó 11 xã được Thủ tướng Chỉnh phủ tặng bằng khen và tặng thưởng công trình phúc lợi 1 tỷ  đồng cho xã Hưng Đạo; 2 xã cơ bản đạt tiêu chí xã nông thôn mới, cùng với 2 xã còn lại phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới vào năm 2015.

Diện mạo nông thôn được thay đổi nhanh chóng, đời sống nhân dân ngày càng được cải thiện và nâng lên, thu nhập bình quân đầu người của khu vực nông thôn tăng từ 14,5 triệu đồng/năm 2010 lên 27,9 triệu đồng/năm 2014 (thu nhập bình quân đầu người toàn huyện năm 2014 là 39,5 triệu đồng). Nhiều năm nay không có hộ đói; tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 4,63% năm 2010 xuống còn 0,74% năm 2014; là địa phương có tỷ lệ hộ nghèo thấp trong tỉnh và cả nước, hộ khá và giàu tăng lên.

Đông Triều giờ đây đã hình thành các vùng sản xuất tập trung gắn với xây dựng thương hiệu sản phẩm nông nghiệp bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế. Các giống cây trồng, vật nuôi có năng suất, chất lượng cao được đưa vào sản xuất, cơ giới hóa và tiến bộ kỹ thuật được áp dụng rộng rãi trong sản xuất nông nghiệp.

Trong 3 năm đã đưa giống lúa chất lượng cao vào sản xuất đạt trên 80%, gắn với quy hoạch 115 vùng sản xuất lúa tập trung; phát triển vùng trồng lúa nếp cái hoa vàng gần 500ha, vùng trồng na 920ha; vùng trồng thông nhựa gần 3.000ha; phát triển các mô hình trang trại, gia trại chăn nuôi gia súc, gia cầm, thủy sản, kết hợp trồng cây ăn quả cho thu nhập cao. Khoanh nuôi 1.500 ha thủy sản. Toàn huyện có 3.310 mô hình đạt mức thu nhập từ 100 triệu trở lên/năm, cá biệt có mô hình đạt mức thu nhập 5 - 6 tỷ đồng. Năm 2014 có 9.798 hộ sản xuất kinh doanh giỏi các cấp. Nhiều sản phẩm hàng hóa đã được đăng ký chất lượng sản xuất an toàn và xây dựng thương hiệu sản phẩm trong chương trình "mỗi xã, phường 1 sản phẩm" như: Gạo nếp cái hoa vàng, na dai Đông Triều, nhựa thông Quảng Ninh, sữa bò Đông Triều, trứng gà, rau an toàn... Đặc biệt Đông Triều đã quy hoạch và đầu tư hạ tầng Khu Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tại xã Hồng Thái Tây với diện tích 100ha, đang lập quy hoạch mở rộng gần 200ha. Vừa qua tập đoàn VinGRoup đã báo cáo đăng ký với UBND tỉnh xin đầu tư vào khu vực này và phát triển hệ thống "vệ tinh" ở khu vực  phía Bắc với diện tích 20.000ha.

Nhiều hình thức tổ chức sản xuất và dịch vụ có hiệu quả ở nông thôn được hình thành và phát triển: Du lịch làng quê tại Yên Đức phục vụ khách du lịch trong nước và khách Châu Âu; Nhà đầu tư Hàn Quốc đầu tư Nhà máy chế biến nông sản và nông trại quản lý trực tiếp, với tổng mức đầu tư 163 tỷ đồng; Hợp tác xã Hoa Phong thuê 13 ha đất của nông dân để sản xuất rau an toàn cung cấp theo hợp đồng vào các doanh nghiệp cùng với lương thực, thực phẩm thu mua của nông dân; liên kết với công ty Orion của Hàn Quốc trồng khoai tây tiêu thụ theo hợp đồng với công ty; liên kết sản xuất giống lúa với Công ty Cổ phần Giống cây trồng Quảng Ninh...

Bên cạnh đó lao động nông thôn được quan tâm đào tạo nghề, tạo nhiều việc làm mới trong sản xuất công nghiệp than, nhiệt điện và sản xuất vật liệu xây dựng đất sét nung để chuyển dịch cơ cấu lao động. Trong 4 năm đã có 10.654 người được đào tạo, tỷ lệ lao động qua đào tạo của huyện đạt 65%.

Hệ thống hạ tầng nông thôn được thay đổi nhanh chóng. Trong 4 năm, đã cứng hóa được 250,46 km đường giao thông xã, thôn và trục chính nội đồng; 30 hồ đập với dung tích 43 triệu m3 đều được duy tu nâng cấp cùng hệ thống kênh mương thủy lợi được cứng hóa 260,5km/400,25km (đạt 65,1%) đảm bảo nước tưới cho sản suất và sinh hoạt; đã xây dựng mới và cải tạo 200 trạm biến áp, 722,6 km đường điện, 100% hộ dân được sử dụng điện an toàn từ lưới điện quốc gia; xây dựng mới và nâng cấp 29 trường học (trong đó 27 trường mầm non) đưa tổng số trường đạt chuẩn quốc gia lên 73/87 trường, xây dựng và đưa vào sử dụng 50 phòng học thông minh; xây mới các công trình văn hóa gần 1.000 tỷ đồng (công trình Cổng tỉnh, gắn với khu dịch vụ và điểm dừng chân du lịch; Trung tâm văn hóa thể thao huyện, Khu công viên vui chơi giải trí của Công ty Hà Lan, trùng tu và tôn tạo các di tích lịch sử văn hóa, di tích lịch sử cách mạng), xây  mới 76 nhà và sửa chữa, nâng cấp 48 nhà văn hóa thôn. Nhân dân đã đầu tư xây dựng mới 1.578 nhà ở, sửa chữa nâng cấp 1.076 nhà, 100% các hộ có nhà ở kiên cố và bán kiên cố. Cơ sở vật chất y tế được bổ sung trang thiết bị đáp ứng yêu cầu khám, chữa bệnh cho nhân dân. Các thôn đều có nhà văn hóa, thành lập Câu lạc bộ nhà văn hóa thôn đảm bảo cho nhân dân sinh hoạt, hội họp, tổ chức các hoạt động văn hóa - văn nghệ - thể dục thể thao. Đông Triều còn là địa phương dẫn đầu cả nước về ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy, học tập. Hoàn thành phổ cập giáo dục Mầm non cho trẻ em 5 tuổi từ năm 2012, giữ vững phổ cập giáo dục Tiểu học mức độ 2 và phổ cập giáo dục Trung học cơ sở, đang từng bước thực hiện phổ cập giáo dục Trung học phổ thông.

Thời gian qua, Huyện Hội Phụ nữ đã vận động hội viên thành lập 3 hợp tác xã vệ sinh môi trường và 166 tổ thu gom rác thải ở khu vực dân cư, thu gom trên 70% rác thải trong khu dân cư; Đoàn Thanh niên huyện hỗ trợ xây dựng bể chứa rác thải ngoài cánh đồng, gần 1.000 hầm Bioga để xử lý chất thải chăn nuôi làm chất đốt trong khu dân cư. Các khu vực nghĩa trang được quy hoạch sắp xếp lại hợp lý. Tích cực phát triển hệ thống cây xanh trong các khu đô thị, trường học, nơi công cộng; mở rộng hệ thống cấp nước sạch, hỗ trợ xây dựng các công trình cấp nước hợp vệ sinh cho nhân dân. Tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch và nước hợp vệ sinh đạt trên 90%. Ngành Than đã đầu tư gần 1.000 tỷ đồng triển khai các dự án cải tạo, khắc phục ô nhiễm môi trường các hồ nước, xử lý nước thải mỏ, đầu tư tuyến băng tải ống vận chuyển than để chấm dứt vận tải than bằng đường bộ, khắc phục đáng kể tình trạng ô nhiễm môi trường trên toàn huyện.

Nhờ phong trào toàn dân bảo vệ an ninh tổ quốc tiếp tục được phát triển rộng khắp; MTTQ vận động thành lập 925 Tổ liên gia đoàn kết và Tổ an ninh tự quản trong các thôn, khu dân cư với 28.462 hộ dân liền kề tham gia; Hội Cựu Chiến binh đã vận động cảm hóa, giúp đỡ 734 người lầm lỗi, vận động nhân dân lắp đặt gần 10.000 cụm bóng đèn tại 172/173 thôn, khu dân cư để chiếu sáng trên 300 km đường thôn, khu phố vào ban đêm; …nên tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững, không hình thành các "điểm nóng" và các vụ việc phức tạp ảnh hưởng đến an ninh địa phương.

Từ thành công của phong trào xây dựng nông thôn mới, hệ thống chính trị từ huyện đến cơ sở tiếp tục được củng cố, kiện toàn, với 3.001 lượt cán bộ từ huyện đến cơ sở được tham gia các lớp đào tạo, tập huấn xây dựng nông thôn mới; 21.686 lượt người dân được tham gia các lớp tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật trong sản xuất. Lòng dân đồng thuận, tin tưởng, tự giác hưởng ứng phong trào xây dựng nông thôn mới ở địa phương, bởi nông thôn mới là để phục vụ trực tiếp cho nhân dân hưởng thụ. Cho nên, trong 4 năm xây dựng nông thôn mới đã có 3.450 hộ dân hiến 310.557m² đất, tháo dỡ 26.097m² tường bao, 1.500m² công trình phụ trợ, chặt 12.598 cây ăn quả các loại để mở rộng đường giao thông, xây dựng các công trình phúc lợi công cộng; huy động được 60.590 ngày công của nhân dân và lực lượng vũ trang, các tổ chức đoàn thể giúp dân, vận động các doanh nghiệp hỗ trợ vật liệu, xi măng làm đường giao thông, lát vỉa hè, xây dựng các công trình hạ tầng.

Tiếp tục xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu – nông thôn tiên tiến

Được công nhận huyện nông thôn mới và thành lập thị xã Đông Triều, Đảng bộ và chính quyền địa phương đã xác định càng phải quan tâm hơn đến khu vực nông thôn, tiếp tục nâng cao tiêu chí xây dựng nông thôn mới ở các xã để xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, nông thôn tiên tiến, đô thị văn minh, lấy việc cải thiện, nâng cao chất lượng đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân làm mục tiêu.

Năm 2015, thị xã Đông Triều phấn đấu 4 xã còn lại đạt tiêu chí xã nông thôn mới, 30% số thôn đạt nông thôn mới kiểu mẫu, 80% số khu phố đạt đô thị văn minh, tập trung thực hiện tiêu chí: "Sáng - xanh - sạch - đẹp". Đồng thời, lập Đề án và quy hoạch xây dựng "nông thôn tiến tiến" tại 3 xã Bình Khê, An Sinh, Việt Dân để triển khai thực hiện, mà trọng tâm là thay đổi phương thức sản xuất trong nông nghiệp, thay đổi cơ cấu kinh tế nông thôn, giải quyết tốt các vấn đề về môi trường để cải thiện, nâng cao chất lượng cuộc sống cho nhân dân, xây dựng nông thôn mới phát triển bền vững.

  Mở rộng quy hoạch Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao đủ tiêu chuẩn quốc gia, tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp đầu tư vào Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, làm đòn bẩy để chuyển đổi sản xuất nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá, phát triển các vùng sản xuất tập trung, ứng dụng khoa học công nghệ nâng cao chất lượng sản phẩm, cải thiện điều kiện làm việc cho người dân nông thôn.

Thực hiện tốt các chính sách hỗ trợ đầu tư phát triển nông nghiệp, tạo điều kiện phát triển các mô hình liên doanh, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, xây dựng thương hiệu sản phẩm hàng hoá trong nông nghiệp để phục vụ công nghiệp và dịch vụ, du lịch. Kết hợp với phát huy giá trị Khu di tích lịch sử Nhà trần - Di tích Quốc gia đặc biệt để tri ân công đức các bậc tiền nhân, giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ và phục vụ chuyển đổi cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động, tạo nhiều việc làm mới cho nhân dân – là tiền đề để diện mạo nông thôn Đông Triều khởi khắc và phát triển bền vững./.

Ông Nguyễn Văn Mẫn – Chủ tịch Hội sản xuất và kinh doanh na dai Đông Triều chỉ những đồi na xã Việt Dân đang chuẩn bị bước vào mùa thu hoạch.

Những ngôi nhà khang trang mọc lên giữa những vườn na xanh tốt.

Công nhân HTX Hoa Phong thu hoạch nông sản ở cánh đồng mẫu lớn.

Dự án Nhà máy chế biến nông sản và nông trại quản lý trực tiếp của nhà đầu tư Hàn Quốc, làm đòn bẩy để chuyển đổi sản xuất nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá, phát triển các vùng sản xuất tập trung, ứng dụng khoa học công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm đã được giao mặt bằng sạch tại phường Đức Chính.