Những giá trị lịch sử văn hóa đặc sắc của Lễ hội Đền Trần ở tỉnh Thái Bình

Toàn cảnh sân Lễ hội đền Trần Thái Bình, xã Tiến Đức, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình

Giá trị đặc sắc về văn hóa, lịch sử không dễ tìm thấy ở bất kỳ địa phương nào

Mấy thập niên qua, kể từ khi di tích đền Trần được tôn tạo thì lễ hội đền Trần Thái Bình luôn được duy trì và tổ chức từ ngày 13 đến ngày 18 tháng Giêng âm lịchhàng năm, với nhiều nội dung phong phú và có nhiều nét khác biệt so với địa phương khác, thu hút đông đảo nhân dân và du khách thập phương. Lễ hội nhằm khẳng định và tôn vinh công lao dựng nước, giữ nước của nhà Trần, là dịp để nhân dân thể hiện đạo lý “ Uống nước nhớ nguồn”, lòng tri ân với các bậc liệt tổ, các vị vua, tướng sĩ, hoàng thân quốc thích nhà Trần. Qua đó giáo dục thế hệ trẻ truyền thống yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc.

Lễ hội bao gồm phần lễ được cử hành trang trọng, uy nghi và tôn kính như: lễ tế mở cửa đền, lễ rước nước thiêng từ ngã 3 sông Hồng về đền Trần, lễ tế mộ, đặc biệt có lễ bái yết được tổ chức nhằm khôi phục lại nghi lễ xa xưa các vua Trần thường làm lễ bái yết tổ tiên mỗi khi có sự kiện trọng đại… Bên cạnh đó, phần hội cũng được tổ chức sôi nổi với những trò chơi mang đậm tính dân gian như: thi cỗ cá, thi nấu cơm cần, thi vật cầu, kéo co, pháo đất, cờ tướng… 

Thi cỗ cá – nét văn hóa đặc sắc không dễ tìm thấy ở bất cứ địa phương nào trong cả nước

Đến với Lễ hội nhân dân và du khách thập phương không chỉ được biết đến một vương triều nhà Trần với võ công oanh liệt, giỏi đánh giặc, mà nhà Trần còn để lại cho hậu thế những nét sinh hoạt văn hóa rất riêng biệt, đặc sắc, đó là: lễ giao chạ (kết nghĩa chị em) giữa 2 làng Vân Đài (xã Chí Hòa) và làng Tam Đường (xã Tiến Đức) đã tồn tại hơn 7 thế kỷ; lễ rước nước và thi cỗ cá độc đáo thể hiện đậm nét phương thức sống của cư dân vùng sông nước và mang tính nhân văn sâu sắc nhằm giáo dục, nhắc nhở thế hệ sau tưởng nhớ tới thuở hàn vi của tổ tiên nhà Trần sống chủ yếu bằng nghề đánh cá. Đây thực sự là những nét sinh hoạt mang giá trị đặc sắc về văn hóa, lịch sử không dễ tìm thấy ở bất kỳ địa phương nàotrên cả nước.

Bồi đắp lòng yêu nước và niềm tự hào dân tộc

Song song với các hoạt động lễ hội, công tác quản lý cũng được quan tâm và từng bước đi vào nề nếp. Công tác tuyên truyền được chú trọng, nhấn mạnh đến giá trị văn hóa truyền thống của lễ hội là nhằm phát huy tinh thần thượng võ của nhà Trần cùng công lao to lớn của triều đại nhà Trần đối với sự phát triển của quốc gia, dân tộc Việt Nam và văn hóa Việt Nam trong lịch sử. 

Đặc biệt, việc thực hiện tổ chức lễ hội với phương châm tiết kiệm, an toàn, mang đậm màu sắc văn hóa, không để xảy ra các hoạt động mang tính chất thương mại hóa; không tổ chức phát ấn nhằm tránh sự lộn xộn, phản văn hóa và những hiểu biết sai lệch của nhân dân về ý nghĩa của nghi thức khai ấn truyền thống của nhà Trần; chuẩn bị tốt các phương án về an ninh trật tự, an toàn giao thông để đảm bảo an toàn cho du khách. 

Định lệ hàng năm vào ngày 13 tháng giêng, UBND tỉnh Thái Bình tổ chức Khai mạc lễ hội Đền Trần Thái Bình. Đây là dịp để các tầng lớp nhân dân Thái Bình, đồng bào, du khách thập phương trong và ngoài nước và nhân dân địa phương tới chiêm bái và tưởng nhớ, tri ân công lao vĩ đại của các vị vua triều Trần và các danh thần nhà Trần. 

Tạo không khí vui tươi, phấn khởi dịp đầu xuân mới cho nhân dân và du khách thập phương về trẩy hội

Đáng chú ý, Lễ hội đền Trần Thái Bình luôn kết hợp hài hòa giữa tính truyền thống và hiện đại, thể hiện nét văn hóa đặc sắc của mảnh đất, con người Thái Bình và vùng đất Long Hưng - Hưng Hà nói riêng; đồng thời tạo không khí vui tươi, phấn khởi dịp đầu xuân mới cho nhân dân và du khách thập phương về trẩy hội.

Hàng năm, Lễ hội đền Trần luôn được duy trì với quy mô lớn. Hàng vạn lượt du khách từ nhiều tỉnh, thành phố đã về tham dự, năm sau đông hơn năm trước, với  tấm lòng thành kính tri ân sâu sắc công lao to lớn của các vua Trần và các bậc tiền nhân đã có công giữ nước; đặc biệt đối với các bạn trẻ, đây còn là dịp để các bạn bồi đắp thêm tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc và noi gương, tiếp bước các bậc tiền nhân làm rạng danh cho đất nước.

Phạm Quỳnh