"Cân não" trước lựa chọn làm sao cứu được cả mẹ và con trên thai phụ bị thoát vị hoành nghẹt bẩm sinh hiếm gặp

Trước đó, ngày 29/01/2024, bệnh nhân T. được chuyển đến bệnh viện Chợ Rẫy trong tình trạng đang mang thai 33 tuần, suy hô hấp, tụt huyết áp, có nguy cơ ảnh hưởng đến tính mạng cả mẹ và thai nhi. Trước tình trạng nguy cấp của thai phụ, Bệnh viện đã kích hoạt quy trình báo động đỏ, hội chẩn liên chuyên khoa ngay tại khoa Cấp cứu: Chẩn đoán hình ảnh, khoa Ngoại tiêu hóa, khoa Ngoại lồng ngực, khoa Gây mê hồi sức... Song song đó, bệnh viện Chợ Rẫy cũng tiến hành hội chẩn liên viện với chuyên khoa Sản của bệnh viện Hùng Vương nhằm tìm ra phương án tốt nhất để có thể kịp thời cứu sống cả mẹ và bé. 

 Với sự hội chẩn chuyên sâu, ekip xác định đây là trường hợp bị thoát vị hoành trái bẩm sinh nghẹt kiểu Bochdalek, thoát vị hoàn toàn dạ dày, toàn bộ ruột non và đại tràng ngang lách, tụy lên phổi trái trên bệnh nhân đang mang thai 33 tuần. 

 Theo ekip, thoát vị hoành nghẹt là một bệnh lý rất khó điều trị và phần lớn sẽ áp dụng phương pháp mổ mở để xử lý. Tuy nhiên, đối với trường hợp này, bệnh nhân là thai phụ đã mang thai được 33 tuần. Vì vậy, điều này lại càng gây khó khăn hơn cho đội ngũ ekip vì nếu áp dụng phương pháp phẫu thuật thông thường có thể sẽ không cứu được em bé. Do đó, Bệnh viện đã quyết định sử dụng phương pháp phẫu thuật nội soi để tăng khả năng cứu sống cả mẹ và bé. Tuy nhiên, cách này cũng gây thách thức đối với đội ngũ ekip. Do các tạng bị dính với phổi, trong quá trình phẫu thuật nếu không khéo sẽ gây ra rách tạng, rách ruột non, thủng ruột, thủng dạ dày,… và khi dịch tiêu hóa chảy vào phổi thì bệnh nhân có thể bị suy hô hấp. Ngoài ra, tuổi thai đã lớn chiếm gần hết ổ bụng lại càng khó cho các phẫu thuật viên để sao cho vừa có thể kéo ruột xuống đúng vị trí, không gây thủng lại càng không được làm tổn thương thai và quá trình khâu lại vị trí thoát vị cũng là một thách thức cho ekip khi áp dụng phương pháp phẫu thuật nội soi.  

ThS.BS Trần Vũ Đức - khoa Ngoại Tiêu hóa thăm khám cho bệnh nhân

 Cùng với sự tham gia hội chẩn của bệnh viện Hùng Vương, ekip của bệnh viện Chợ Rẫy đã quyết định sử dụng thuốc hỗ trợ não và hỗ trợ trưởng thành phổi để đảm bảo thai nhi có diễn biến tốt hơn về hô hấp cũng như giảm các di chứng về sau, đặt sonde giải áp dạ dày để cải thiện tình trạng căng cứng thiếu máu của khối thoát vị. Đồng thời, dùng kháng sinh mạnh liều cao để phòng tránh nhiễm trùng phổi cho thai phụ. 

 Bệnh nhân được phẫu thuật cấp cứu khẩn ngay trong đêm. Lần phẫu thuật đầu tiên diễn ra trong hơn 4 giờ đồng hồ bằng phương pháp nội soi nhằm hạn chế kích thích đến tử cung để bảo tồn thai nhi, giúp thuốc hỗ trợ trưởng thành phổi có đủ thời gian mang đến hiệu quả. Ekip đã thành công giải áp cho khối thoát vị hoành, toàn bộ dạ dày, toàn bộ ruột non, đại tràng lách và đuôi tụy, các tạng thoát vị chưa có dấu hiệu hoại tử, chỉ có một phần của mặt trước dạ dày bị bầm máu và được khâu tăng cường, khâu phục hồi lại cơ hoành trái cũng như đặt lưới chống dính 2 mặt ngăn sự tái phát, đặt dẫn lưu màng phổi hỗ trợ phổi trái. 

ThS BS Nguyễn Mạnh Tuấn - khoa Hồi sức cấp cứu đang thăm khám cho bệnh nhân

 Sau phẫu thuật, bệnh nhân được chuyển đến khoa Hồi sức cấp cứu trong trạng thái còn suy hô hấp nặng, thở máy và tiên lượng phải đặt ECMO. Đồng thời, thai nhi có dấu hiệu của suy thai sau 36 giờ. Đối diện với tình huống đã được dự đoán trước đó, bệnh viện Chợ Rẫy đã khẩn trương tiếp tục hội chẩn với bệnh viện Hùng Vương và quyết định tiến hành phẫu thuật lần 2 để bắt con. Quá trình phẫu thuật diễn ra trong vòng 40 phút, thành công cứu sống một bé gái nặng 2 ký. Em bé được đưa về tiếp tục theo dõi tại phòng dưỡng nhi của bệnh viện Hùng Vương và người mẹ tiếp tục được hồi sức tại khoa Hồi sức cấp cứu. Sau một ngày, tình trạng hô hấp của người mẹ cải thiện rõ, phổi nở tốt, có thể rút nội khí quản và các chỉ số sinh hiệu đã hồi phục tốt. 

Sau 6 ngày điều trị dưới sự phối hợp của khoa Hồi sức Cấp cứu và khoa Ngoại Tiêu hóa, bệnh nhân đã được xuất viện. 

Bệnh nhân gửi lời cảm ơn đến đội ngũ ekip đã phẫu thuật thành công cho cả 2 mẹ con

 Đối với thành công của ca bệnh này, PGS TS BS Lâm Việt Trung - Phó Giám đốc bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, điều làm nên sự đặc biệt của ca phẫu thuật này chính là sự hội chẩn đa chuyên khoa và liên viện với bệnh viện Hùng Vương. Kỹ năng chuyên môn và sự phối hợp linh hoạt của đội ngũ ekip đã tạo nên sức mạnh toàn diện, giúp chẩn đoán và đưa ra phương pháp xử lý tình huống khó kịp thời, từ đó tạo nên sự thành công cho ca phẫu thuật, cứu sống cả mẹ và con.  

 Trực tiếp phẫu thuật cho bệnh nhân, ThS.BS Trần Vũ Đức chia sẻ, bệnh nhân là thai phụ con so 33 tuần, bị thoát vị hoành bẩm sinh kiểu Bochdalek nghẹt hiếm gặp và cũng trường hợp đầu tiên tại bệnh viện Chợ Rẫy. Chính vì vậy, trong quá trình hội chẩn, ekip đã rất đắn đo vì các khối thoát vị này nếu để lâu thì khả năng hoại tử rất cao, gây ảnh hưởng và rất khó để cứu được người mẹ, ngược lại nếu phẫu thuật ngay để cứu sống người mẹ thì sẽ khó giữ được thai nhi. Vì vậy, ekip đã tiến hành hội chẩn khẩn đa chuyên khoa và liên viện để lựa chọn phương án tốt nhất đồng thời dự phòng các tình huống có thể xảy ra. Có thể nói, việc cứu sống được cả mẹ lẫn con là một hành trình của sự may mắn và nỗ lực của ekip đến từ 2 bệnh viện. 

PGS TS BS Lâm Việt Trung - Phó Giám đốc bệnh viện Chợ Rẫy chủ trì buổi chia sẻ thông tin

 Đánh giá tình trạng của bệnh nhân khi đến tái khám sau 1 tháng, ThS.BS Trần Vũ Đức – khoa Ngoại tiêu hóa bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, bệnh nhân đã ăn uống tốt, đi tiêu tốt, không đau bụng, các vết mổ đã cắt chỉ và lành tốt. Kết quả CT Scan ngực - bụng kiểm tra cho thấy 2 phổi nở tốt, vòm hoành trái tròn đều, các tạng trong ổ bụng nằm đúng vị trí, nội soi dạ dày không viêm, loét. Riêng em bé cũng khỏe mạnh, bú sữa bình tốt và lên cân đều. 

 Tham gia trong ekip điều trị và theo dõi cho bệnh nhân sau 2 lần mổ, BS CKII Trần Thanh Linh – Trưởng khoa Hồi sức cấp cứu bệnh viện Chợ Rẫy chia sẻ, khó khăn lớn nhất giai đoạn đầu sau mổ là ngoài việc hồi sức tối ưu để đảm bảo tính mạng thai phụ thì ekip còn phải bảo vệ thai nhi không bị ảnh hưởng bởi tình trạng suy hô hấp của người mẹ. Đồng thời, cần theo dõi sát, phát hiện sớm tình trạng suy thai để quyết định thời điểm chấm dứt thai kỳ kịp lúc, cứu được con. Và sau khi bé được cứu sống thì chúng ta cũng phải đảm bảo thai phụ có thể được rút nội khí quản sớm và động viên làm sao để người mẹ thấy rằng con mình đã được cứu sống thành công. Bởi đó chính là điều khích lệ tinh thần lớn lao giúp bệnh nhân vượt qua giai đoạn khó khăn đó.  

BS Lê Thị Lục Hà - bệnh viện Hùng Vương tham gia buổi chia sẻ thông tin

 Qua đó, BS CKII Trần Thanh Linh cũng đưa ra lời khuyên đến nhóm phụ nữ đang mang thai: khi có những dấu hiệu bất thường như khó thở, ăn uống kém, nôn ói hay các triệu chứng liên quan đến bệnh lý về dạ dày, ruột thì chúng ta nên đến cơ sở y tế chuyên khoa để được kiểm tra sức khỏe thai sản, kịp thời phát hiện sớm và điều trị.

Tấn Tài