Giới thiệu tài liệu lưu trữ quốc gia về Chiến dịch Điện Biên Phủ và Hội nghị Giơ – ne - vơ

Trung tâm Lưu trữ quốc gia III (Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước, Bộ Nội vụ) là một trong các trung tâm lưu trữ lớn của Việt Nam và kho lưu trữ hiện đại vào bậc nhất của khu vực Đông Nam Á đang lưu giữ, bảo quản những tài liệu vô cùng quý giá của dân tộc. Hiện nay Trung tâm đang quản lý tài liệu thuộc các khối: tài liệu hành chính, tài liệu khoa học kỹ thuật, tài liệu nghe nhìn, tài liệu cá nhân, gia đình, dòng họ, phản ánh toàn diện về tình hình Việt Nam từ năm 1945 đến nay.

Trong số tài liệu bảo quản tại Trung tâm, khối tài liệu về chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ và Hội nghị Giơ-ne-vơ năm 1954 là một trong những khối tài liệu phản ánh một phần lát cắt của lịch sử dân tộc vẻ vang, hào hùng giữa thế kỷ XX.

Tài liệu về các sự kiện được hình thành trong quá trình của các cơ quan tổ chức nhà nước thuộc các phông: Phủ Thủ tướng, Quốc hội, Bộ Lao động, Bộ Nội vụ, Ủy ban Kháng chiến Hành chính Liên khu III, Ủy ban Hành chính Khu tự trị Tây Bắc, Ủy ban Kháng chiến Hành chính khu Tả Ngạn, Nha Giao thông, Tài liệu ảnh thời kỳ kháng chiến chống Pháp (1946-1954), tài liệu ảnh phông Bộ Ngoại giao…; tài liệu, tư liệu, sách, báo có nguồn gốc cá nhân thuộc các phông: Đặng Thai Mai; Đại tá Đại sứ Hà Văn Lâu…

Bên cạnh đó, tại Trung tâm còn tiếp nhận khối tài liệu từ Lưu trữ quốc gia Pháp, Lưu trữ Liên bang Nga…

Khối tài liệu lưu trữ về chiến dịch Điện Biên Phủ

Hiện nay, Trung tâm đang bảo quản một khối lượng lớn hồ sơ, tài liệu tái hiện về hoàn cảnh lịch sử, quá trình chỉ đạo, sự chuẩn bị chiến dịch; Diễn biến và kết quả, ý nghĩa của chiến dịch; quá trình quân dân cả nước phối hợp cùng chiến trường Điện Biên Phủ; dư luận và tình cảm bạn bè quốc tế về chiến dịch; công tác hậu cần chiến dịch; chính sách của Chính phủ Việt Nam Dân chủ cộng hòa với các thương bệnh binh và với các hàng binh; tài liệu về tinh thần lạc quan chiến đấu và phục vụ chiến đấu của quân và dân ta trong chiến dịch…phản ánh về sự lãnh đạo tài tình, những quyết sách, chiến lược nhạy bén của Đảng và của Chính phủ và Quân đội nhân dân Việt Nam, về sức mạnh đoàn kết, đồng lòng của toàn dân, toàn quân quyết tâm chiến thắng trong đấu tranh bảo vệ độc lập dân tộc; về vai trò của Đại tướng Võ Nguyên Giáp – Tổng Chỉ huy chiến dịch… 

Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng các đồng chí Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp họp bàn quyết định mở Chiến dịch Điện Biên Phủ, tháng 12/1953. Nguồn: Trung tâm Lưu trữ quốc gia III, Tài liệu ảnh giai đoạn 1945-1954, SLT 412. 

Tướng Na-va, Tướng Cô-nhi, Tướng Đờ Ca-xtơ-ri họp bàn kế hoạch  xây dựng trận địa phòng thủ tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, năm 1953. Nguồn Lưu trữ Bộ Quốc phòng Pháp. 

Hình ảnh quân Pháp nhảy dù xuống Điện Phủ ngày 20/11/1953. Nguồn: Lưu trữ Bộ Quốc phòng Pháp. 

- Tài liệu lưu trữ về Hội nghị Giơ-ne-vơ về lập lại hòa bình ở Đông Dương năm 1954, gồm những tài liệu, hình ảnh về hoàn cảnh lịch sử, diễn biến, kết quả Hội nghị Giơ-ne-vơ, tác động và quá trình thực thi hiệp định; dư luận thế giới đối với Hội nghị Giơ-ne-vơ… đặc biệt nhiều bản tuyên bố về lập trường, quan điểm của các bên tham gia Hội nghị, về sự ủng hộ của bạn bè quốc tế đối với Việt Nam…phản ánh một cách sinh động về diễn biến của Hội nghị Giơ-ne-vơ… 

Các thành viên Đoàn đại biểu Việt Nam DCCH tại Giơ-ne-vơ,  Thụy Sỹ, tháng 5/1954. Người quay phim: P. Ca-xát-kin, R. Kha-lu-sa-cốp, VLTPANNN. Số lưu trữ: 1-17113-4.  

Phiên họp toàn thể bế mạc Hội nghị Giơ-ne-vơ, tháng 7/1954. Nguồn: Viện Lưu trữ Phim ảnh Nhà nước Nga. 

Nhìn chung, tài liệu, tư liệu, hình ảnh về chiến dịch Điện Biên Phủ và về Hội nghị Giơ-ne-vơ bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III là minh chứng hết sức quan trọng góp phần phục vụ nghiên cứu khoa học về các sự kiện lịch sử, về quân sự, ngoại giao... và về lịch dân tộc Việt Nam, đồng thời có giá trị ý nghĩa to lớn góp phần thiết thực vào việc nghiên cứu, giáo dục truyền thống yêu nước, đoàn kết đấu tranh bảo vệ độc lập dân tộc của nhân dân ta.

Tài liệu, tư liệu, hình ảnh về chiến dịch Điện Biên Phủ và Hội nghị Giơ-ne-vơ được chỉnh lý, sắp xếp khoa học và được bảo quản an toàn và phục vụ các nhu cầu khai tháccủa đông đảo công chúng. Trong thời gian qua, những khối tài liệu này đã được Trung tâm Lưu trữ quốc gia III, Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước tổ chức phát huy giá trị dưới nhiều hình thức: viết bài, trưng bày, triển lãm, xuất bản sách, xây dựng phim...

Để thiết thực kỷ niệm Chiến thắng Điện Biên Phủ (07/5/1954-07/5/2024) và 70 năm ngày ký Hiệp định Giơ-ne-vơ, hiện nay, Trung tâm đang phối hợp với Bảo tàng Lịch sử Quân sự, Sở Nội vụ tỉnh Bắc Giang, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội tổ chức các hoạt động trưng bày, triển lãm, xuất bản sách. Đặc biệt, Trung tâm đang phối hợp Lưu trữ Quốc gia Pháp, Bộ Ngoại giao, Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam tổ chức Triển lãm “Quan hệ Việt Nam - Pháp: Từ Điện Biên Phủ đến đối tác chiến lược”từ nguồn tài liệu của nhiều cơ quan, tổ chức.

Trong thời gian tới, Trung tâm mong muốn tiếp tục được phối hợp với các cơ quan, tổ chức để quảng bá những khối tài liệu có giá trị, đồng thời được sưu tầm, bổ sung các tài liệu, hình ảnh về những sự kiện lịch sử quan trọng của đất nước, góp phần lưu giữ và giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ mai sau.

 PV