Phát huy vai trò của đội ngũ sĩ quan trẻ trong quản lý tư tưởng quân nhân ở đơn vị cơ sở trong quân đội hiện nay

Từ khóa: Sĩ quan trẻ, quản lý tư tưởng quân nhân, đơn vị cơ sở.

Công tác quản lý tư tưởng quân nhân là một nội dung quan trọng của hoạt động công tác đảng, công tác chính trị nhằm bảo đảm sự ổn định về chính trị, tư tưởng, góp phần tích cực tạo nên sự thống nhất về ý chí và hành động cho mọi quân nhân ở đơn vị cơ sở. Trong các lực lượng tham gia quản lý tư tưởng quân nhân ở đơn vị cơ sở, đội ngũ sĩ quan trẻ có một vai trò quan trọng bởi đây là những cán bộ cùng ăn, cùng ở, cùng thực hiện chức trách, nhiệm vụ với cán bộ, chiến sĩ tại đơn vị. Chính vì vậy, phát huy vai trò của đội ngũ sĩ quan trẻ trong quản lý tư tưởng quân nhân ở đơn vị cơ sở trong quân đội cần phải được coi trọng hơn nữa.

Tư tưởng là quan điểm, thái độ, suy nghĩ của mỗi cá nhân, tập thể, phản ánh hoạt động xã hội, mang dấu ấn chủ thể; biểu hiện mức độ, trạng thái, xu hướng vận động, biến đổi về nhận thức, ý thức, quan điểm, lập trường tư tưởng, động cơ, thái độ, trách nhiệm, niềm tin, ý chí thông qua hành vi trong cuộc sống, công tác của mỗi cá nhân. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Lãnh đạo quan trọng nhất là lãnh đạo tư tưởng, phải hiểu tư tưởng của mỗi cán bộ để giúp đỡ thiết thực trong công tác; vì tư tưởng thông suốt thì làm tốt, tư tưởng nhùng nhằng thì không làm được việc”[1]. Trong bối cảnh tình hình mới, quản lý tư tưởng quân nhân là công việc rất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả thực hiện nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, “Mẫu mực, tiêu biểu” của các đơn vị cơ sở trong quân đội. Theo Quy chế công tác quản lý tư tưởng; nắm và định hướng dư luận trong Quân đội nhân dân Việt Nam, “Công tác quản lý tư tưởng quân nhân là tổng thể các chủ trương, nội dung, biện pháp của các chủ thể, lực lượng quản lý để tổ chức các hoạt động nắm, dự báo, phân tích, đánh giá, giải quyết, định hướng, đấu tranh, ổn định tư tưởng của quân nhân, phát huy những tư tưởng tích cực; ngăn chặn, đẩy lùi những tư tưởng tiêu cực, lạc hậu; đảm bảo sự thống nhất, đồng thuận về tư tưởng của quân nhân, tập thể quân nhân, góp phần giữ vững trận địa tư tưởng, xây dựng cơ quan, đơn vị và mọi quân nhân đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ được giao”[2].

Nội dung công tác quản lý tư tưởng quân nhân rất đa dạng, phong phú. Đối với tư tưởng chính trị, đó là quan điểm, thái độ, cử chỉ hành vi của quân nhân (nói, viết, hành động) đối với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, điều lệnh, điều lệ, kỷ luật của quân đội, chỉ thị, mệnh lệnh của cấp trên; nhiệm vụ của đơn vị. Đối với phẩm chất đạo đức, lối sống, đó là ý thức tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng, giữ gìn và phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”; lối sống cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; trách nhiệm nêu gương. Quan điểm, thái độ, cử chỉ, hành vi của quân nhân trong giao tiếp, ứng xử, giải quyết các mối quan hệ trong đơn vị, gia đình, xã hội; thái độ, trách nhiệm trong đấu tranh với những quân nhân sa vào chủ nghĩa cá nhân. Trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ, đó là tinh thần, thái độ, ý thức trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, học tập, rèn luyện nâng cao kiến thức trình độ chuyên môn được giao. Đối với ý thức tổ chức, kỷ luật, đó là ý thức tự giác, trách nhiệm nêu gương của quân nhân trong chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, điều lệnh, điều lệ, kỷ luật của Quân đội, chỉ thị, mệnh lệnh của cấp trên và quy tắc ứng xử, giao tiếp; phát huy dân chủ, tôn trọng và lắng nghe ý kiến đóng góp của tập thể... Như vậy, quản lý tư tưởng quân nhân là công tác rất khó khăn, phức tạp bởi đây là hoạt động nắm bắt những suy nghĩ, tâm tư, ý định trong tư tưởng của quân nhân, nhiều khi, những nội dung này khó bộc lộ trực tiếp ra bên ngoài thông qua lời nói, việc làm. Chính vì vậy, đội ngũ sĩ quan trẻ, lực lượng trực tiếp quản lý bộ đội ở đơn vị cơ sở phải có những biện pháp phù hợp, khoa học để công tác quản lý tư tưởng quân nhân đạt hiệu quả cao.

Trong những năm qua, công tác quản lý tư tưởng quân nhân của đội ngũ sĩ quan trẻ ở đơn vị cơ sở đã được duy trì thường xuyên, nghiêm túc. Đội ngũ sĩ quan trẻ ở đơn vị cơ sở, lực lượng trực tiếp quản lý đồng thời cũng là chủ thể trực tiếp tiến hành các hoạt động quản lý tư tưởng quân nhân đã thường xuyên quán triệt chủ trương lãnh đạo của đảng uỷ cấp trên, chi bộ cấp mình, nắm chắc nhiệm vụ và tình hình tư tưởng của quân nhân trong đơn vị để có biện pháp quản lý và tiến hành quản lý tư tưởng đúng đắn, đặc biệt chú trọng nắm, phân tích chất lượng chính trị của cán bộ, chiến sĩ thuộc quyền, chủ động nắm bắt tư tưởng trong những giai đoạn nhạy cảm như huấn luyện dã ngoại, diễn tập, trong ngày nghỉ, giờ nghỉ, các dịp nghỉ lễ kéo dài; quan tâm kịp thời động viên và giúp đỡ những quân nhân có hoàn cảnh khó khăn để chủ động nắm bắt tư tưởng quân nhân, không để bất ngờ về tư tưởng và hành động. Do đó, chất lượng quản lý tư tưởng quân nhân của đội ngũ sĩ quan trẻ ở đơn vị cơ sở được nâng lên rõ rệt. Những ưu điểm này được thể hiện ở việc đại đa số cán bộ, chiến sĩ ở đơn vị cơ sở trong quân đội an tâm tư tưởng công tác, xác định tốt mọi nhiệm vụ được giao. Số vụ việc vi phạm pháp luật, kỷ luật ở đơn vị cơ sở ngày càng được kéo lùi. Tuy nhiên, vai trò của đội ngũ sĩ quan trẻ trong công tác quản lý tư tưởng quân nhân ở đơn vị cơ sở vẫn còn có những hạn chế nhất định: Một số sĩ quan trẻ nhận thức chưa đầy đủ vị trí, vai trò công tác quản lý tư tưởng, cho đó là việc chưa thật sự cần thiết; một số sĩ quan trẻ còn lúng túng về phương pháp tự rèn luyện để bổ sung kiến thức, phát triển kỹ năng, kỹ xảo trong quản lý tư tưởng bộ đội, chưa chủ động trong nắm bắt, giải quyết các vấn đề tư tưởng nảy sinh ở đơn vị; khả năng nắm bắt và giải quyết nhiệm vụ theo chức trách có mặt còn hạn chế. Những hạn chế trên đã ảnh hưởng đến công tác quản lý tư tưởng quân nhân ở đơn vị cơ sở, ảnh hưởng đến chất lượng hoàn thành nhiệm vụ của đội ngũ sĩ quan trẻ.

Trong thời gian tới, để phát huy hơn nữa vai trò của đội ngũ sĩ quan trẻ trong quản lý tư tưởng quân nhân ở đơn vị cơ sở, cần tiến hành một số nội dung, biện pháp sau:

Một là, thường xuyên tuyên truyền, giáo dục về vị trí, vai trò của công tác quản lý tư tưởng quân nhân cho đội ngũ sĩ quan trẻ

Để thực hiện tốt biện pháp này, cấp ủy, cán bộ chủ trì, cơ quan chính trị các cấp phải thường xuyên tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các chỉ thị, nghị quyết, quy định của Đảng về vị trí, vai trò của công tác quản lý tư tưởng quân nhân cho đội ngũ sĩ quan trẻ. Các chủ thể cần tiếp tục quán triệt, thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XI, Quy chế công tác quản lý tư tưởng; nắm và định hướng dư luận trong Quân đội nhân dân Việt Nam và các chỉ thị, nghị quyết, quy định, hướng dẫn của các cấp về tiến hành công tác tư tưởng và quản lý tư tưởng. Trên cơ sở đó, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trách nhiệm cho đội ngũ sĩ quan trẻ, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động quản lý tư tưởng quân nhân ở đơn vị sơ sở trong quân đội hiện nay. Cùng với đó, cần thường xuyên giáo dục cho đội ngũ sĩ quan trẻ nhận thức rõ những thuận lợi, khó khăn và yếu tố tác động trong quản lý tư tưởng quân nhân để có những biện pháp tiến hành cho phù hợp, đạt hiệu quả cao.

Hai là, đội ngũ sĩ quan trẻ cần thường xuyên đổi mới các hình thức và phương pháp quản lý tư tưởng quân nhân

Thực tiễn hoạt động của quân nhân ở đơn vị cơ sở luôn diễn ra liên tục, với cường độ cao, thường xuyên đối mặt với những khó khăn, phức tạp, đặc điểm tâm, sinh lý cũng có sự khác biệt nên rất dễ nảy sinh các vấn đề tư tưởng dẫn đến vi phạm kỷ luật quân đội và các quy định của đơn vị. Vì vậy, để thực hiện có hiệu quả công tác quản lý tư tưởng quân nhân đòi hỏi đội ngũ sĩ quan trẻ phải thường xuyên đổi mới các hình thức và phương pháp quản lý tư tưởng quân nhân. Mỗi sĩ quan trẻ phải quan tâm, gần gũi và nắm bắt tình hình mọi mặt, kịp thời giáo dục, động viên tư tưởng cho bộ đội yên tâm công tác, hoàn thành tốt nhiệm vụ. Trong phương pháp tiến hành, cần kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục, quản lý với nắm bắt qua các kênh khác như sinh hoạt tổ ba người, chiến sĩ bảo vệ... để kịp thời nắm bắt những khó khăn, vướng mắc trong tư tưởng bộ đội. Đồng thời cần thông qua hình thức giao ban, sinh hoạt hàng ngày, hàng tuần, đối thoại dân chủ với cán bộ, chiến sĩ để nắm chắc tình hình tư tưởng bộ đội. Để thực hiện có hiệu quả các  pháp này, đội ngũ sĩ quan trẻ cần thường xuyên gần gũi, trao đổi thân tình “như người anh, người chị” với bộ đội, kịp thời giải đáp và tháo gỡ những tâm tư, nguyện vọng mà quân nhân muốn đề đạt.

Ba là, xây dựng môi trường văn hóa quân sự lành mạnh góp phần quản lý tư tưởng quân nhân ở đơn vị cơ sở

Các đơn vị cơ sở trong toàn quân cần tiếp tục củng cố, hoàn thiện và nâng cao hiệu quả hoạt động các thiết chế văn hóa; bám sát nội dung Cuộc vận động “Xây dựng môi trường văn hóa tốt đẹp, lành mạnh, phong phú trong quân đội” và tiêu chí mô hình “Đơn vị văn hóa”. Thường xuyên đổi mới nội dung, nâng cao chất lượng hoạt động của đội văn nghệ, nhà truyền thống, thư viện, tủ sách pháp luật, hệ thống truyền thanh, panô, áp phích, nơi sinh hoạt, học tập, thể thao… vừa bảo đảm tốt tiêu chuẩn đời sống văn hóa, tinh thần của bộ đội theo Thông tư số 138/2020/TT-BQP ngày 10/112020, vừa đáp ứng nhu cầu thưởng thức văn hóa của cán bộ, chiến sĩ ở đơn vị cơ sở. Cần kết hợp chặt chẽ hơn nữa các cuộc vận động “Xây dựng môi trường văn hóa tốt đẹp, lành mạnh, phong phú trong quân đội” với đẩy mạnh phong trào thi đua quyết thắng, xây dựng điển hình tiên tiến, gương “người tốt, việc tốt”; giữa bồi dưỡng, rèn luyện bản lĩnh chính trị với xây dựng đời sống văn hóa, tinh thần, cảnh quan môi trường, nếp sống chính quy, rèn luyện kỷ luật ở đơn vị, làm cho các nhân tố chính trị, tư tưởng bắt rễ sâu hơn, vững chắc hơn trong mọi hoạt động của bộ đội.

Bốn là, phát huy tính tích cực của đội ngũ sĩ quan trẻ trong quản lý tư tưởng quân nhân ở đơn vị cơ sở

Trong công tác, đội ngũ sĩ quan trẻ ở đơn vị cơ sở cần phát huy tính tích cực, tự giác trong nắm, dự báo tình hình tư tưởng của quân nhân thuộc quyền. Mỗi sĩ quan trẻ cần chủ động nắm tình hình tư tưởng một cách toàn diện trong đó tập trung vào động cơ phấn đấu, ý thức trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ, ý thức tổ chức kỷ luật, trình độ năng lực, phẩm chất đạo đức lối sống, kết quả hoàn thành nhiệm vụ trên từng mặt công tác của quân nhân. Đối với cán bộ, chiến sĩ có hoàn cảnh khó khăn, quân nhân cá biệt thì phải có phương pháp nắm hoàn cảnh gia đình, điều kiện kinh tế, các mối quan hệ xã hội cả ở trong và ngoài đơn vị của từng quân nhân. Ngoài các nội dung trên đội ngũ sĩ quan trẻ ở đơn vị cơ sở cần chủ động nắm chắc đặc điểm, tâm lý, sở trường, sở thích, vùng miền, trình độ văn hóa, tính cách, khả năng nhạy bén về các lĩnh vực của đời sống xã hội của từng quân nhân để hiểu rõ tình hình tư tưởng và hành động của họ trong quá trình thực hiện nhiệm vụ tại đơn vị, tránh để bị động, bất ngờ.

Trong thời gian tới, tình hình thế giới và khu vực dự báo còn có những diễn biến phức tạp, những mặt trái của kinh tế thị trường tiếp tục ảnh hưởng, tác động tới một bộ phận quân nhân ở đơn vị cơ sở. Do đó, cần phát huy hơn nữa vai trò của sĩ quan trẻ trong quản lý tư tưởng quân nhân ở đơn vị cơ sở, góp phần xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao.