Thúc đẩy kinh tế Việt - Trung phát triển trong tình hình mới

Các đại biểu tham dự hội nghị.

Tham dự hội nghị, về phía Việt Nam có Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang; Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương, đại diện Văn phòng Chính phủ…

Về phía Trung Quốc có Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Cộng hòa nhân dân Trung Hoa tại Việt Nam Hùng Ba và Chủ tịch Chính hiệp tỉnh Vân Nam Lưu Hiểu Khải. Cùng các lãnh đạo của Thủ đô Hà Nội và các lãnh đạo các địa phương của Việt Nam tham gia mô hình hợp tác.

Hội nghị được diễn ra với chủ đề “Mở rộng các hình thức liên kết, hợp tác giữa các tỉnh, thành phố hàng lang kinh tế Việt - Trung nhằm phát triển kinh tế trong tình hình mới”. Đây là sự kiện đối ngoại lớn của thành phố Hà Nội trong bối cảnh Việt Nam và Trung Quốc đã và đang tích cực triển khai Tuyên bố chung Việt Nam - Trung Quốc sau chuyến thăm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và kỷ niệm 15 năm thiết lập quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện trong năm 2023.

Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh phát biểu khai mạc.

Phát biểu khai mạc, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh thông tin, hội nghị năm nay hướng tới mục tiêu tiếp tục phát huy hiệu quả và duy trì mối quan hệ tốt đẹp giữa các địa phương, đề ra các nội dung hợp tác thực chất, có tính khả thi cao, phù hợp với yêu cầu phát triển và tiềm năng, lợi thế của các bên.

Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội cho biết, việc có hàng trăm lượt đại biểu đăng ký tham dự phiên Hội thảo chuyên đề cho thấy, các chủ đề của hội nghị đã bám sát thực tiễn, đề cập đến những vấn đề có ý nghĩa cốt lõi, trọng tâm trong chính sách phát triển của các địa phương Việt Nam và Trung Quốc. Đồng thời tin tưởng Hội nghị lần này sẽ đạt được những kết quả quan trọng, làm nền tảng thúc đẩy các hoạt động hợp tác chặt chẽ hơn, hiệu quả hơn, toàn diện hơn giữa các địa phương trong Hành lang kinh tế nói riêng và giữa hai nước Việt Nam - Trung Quốc nói chung.

Kể từ Hội nghị lần thứ 9 diễn ra vào tháng 10 năm 2019, mặc dù chịu ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Covid-19, nhiều nội dung hợp tác chưa được triển khai như mong muốn; tuy nhiên các tỉnh, thành phố trên hành lang kinh tế vẫn duy trì sự kết nối thông qua các hoạt động gửi thư, chúc mừng nhân dịp các ngày lễ, Tết hay những sự kiện quan trọng khác; tiếp tục duy trì tốt mối quan hệ mật thiết giữa các địa phương, khẳng định sự coi trọng trong quan hệ hợp tác và đặc biệt là tình hữu nghị Việt - Trung. 

Trong thời gian qua, các tỉnh, thành phố đã tích cực phối hợp thúc đẩy triển khai các hạ tầng giao thông kết nối quan trọng trong hành lang kinh tế và cả nước như: cầu biên giới Bản Vược, kết nối đường sắt giữa ga Lào Cai và ga Hà Khẩu Bắc; đường sắt tiêu chuẩn Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh; tổ chức chạy thí điểm Tuyến vận tải hành khách, hàng hóa Côn Minh - Cửa khẩu Hà Khẩu - Cửa khẩu Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng; phê duyệt bổ sung Danh mục tuyến vận tải cố định liên tỉnh Lào Cai - Hà Nội... tiếp tục phát huy vai trò của cơ chế hội đàm vận tải đường bộ quốc tế giữa các tỉnh, thành phố của Việt Nam với tỉnh Vân Nam (Trung Quốc). 

 Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang phát biểu chỉ đạo tại hội nghị.

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Phó Thủ tưởng Trần Lưu Quang đánh giá cao việc tổ chức Hội nghị hợp tác hành lang kinh tế Việt - Trung 2023 lần thứ 10 - sau 3 năm bị gián đoạn do đại dịch Covid-19, thông qua đó, thể hiện sự nỗ lực rất cao và sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan, địa phương liên quan của hai nước nhằm tiếp tục thúc đẩy cơ chế hợp tác quan trọng này. 

Thời gian qua, với nỗ lực chung to lớn của cả hai bên, quan hệ Việt Nam - Trung Quốc tiếp tục phát triển tích cực và đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Hợp tác trên tất cả các lĩnh vực không ngừng được thúc đẩy và đi vào chiều sâu. Trao đổi đoàn các cấp, các ngành, các địa phương hai bên diễn ra thường xuyên với nhiều kết quả thiết thực. Đặc biệt, chuyến thăm Trung Quốc có ý nghĩa lịch sử của đồng chí Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng vào tháng 10 năm 2022 đã mở ra thời kỳ phát triển mới cho quan hệ giữa hai Đảng, hai nước. 

Phó Thủ tưởng Trần Lưu Quang nhấn mạnh, Việt Nam nhất quán xác định hợp tác hữu nghị giữa các địa phương hai nước là bộ phận cấu thành quan trọng của quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Trung Quốc. Với đặc trưng gần gũi về địa lý, hợp tác giữa các địa phương Việt Nam với tỉnh Vân Nam đã hình thành và phát triển một cách tự nhiên trên nền tảng tình hữu nghị truyền thống, gắn bó lâu đời giữa nhân dân hai bên và không ngừng được củng cố, vun đắp bởi các thế hệ tiền bối cách mạng và lãnh đạo hai nước. Thời gian qua, các cơ chế hợp tác giữa các địa phương của Việt Nam với tỉnh Vân Nam đã đóng góp tích cực vào việc thúc đẩy phát triển các chuỗi cung ứng, chuỗi sản xuất, tăng cường kết nối hạ tầng, mạng lưới giao thông, logistics; đẩy mạnh hợp tác văn hóa, giáo dục, du lịch, góp phần nâng cao đời sống nhân dân, củng cố đường biên giới hòa bình, hữu nghị.  

Nhằm khai thác tối đa tiềm năng, thế mạnh và không gian hợp tác giữa hai bên, Phó Thủ tưởng Trần Lưu Quang đưa ra một số ý kiến gợi mở để trao đổi tại hội nghị:

Một là, các địa phương cần quyết tâm cao hơn nữa, chủ động và sáng tạo hơn nữa để góp phần thực hiện tốt các thỏa thuận và nhận thức chung cấp cao, nỗ lực không ngừng để củng cố, vun đắp quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Trung Quốc phát triển ngày càng bền vững.

Hai là, cần hết sức chú trọng nâng cao hiệu quả các cơ chế hợp tác hiện có, đi đôi với việc cùng nghiên cứu, trao đổi để thiết lập các khuôn khổ, mô hình hợp tác mới phù hợp với tiềm năng, lợi thế, điều kiện và ưu tiên phát triển của các địa phương hai bên, nhằm tạo ra những bước đột phá trong hợp tác kinh tế - thương mại, đầu tư; đẩy nhanh kết nối hạ tầng giao thông, nhất là đường bộ và đường sắt khu vực biên giới; mở rộng hợp tác văn hóa - du lịch; đẩy mạnh giao lưu Nhân dân giữa các địa phương, đặc biệt là cho thế hệ trẻ.

Ba là, tăng cường hợp tác để quản lý tốt và sử dụng an toàn, hiệu quả, bền vững nguồn nước; góp phần bảo đảm an ninh năng lượng, an ninh lương thực; bảo đảm sinh kế, xóa đói giảm nghèo, cải thiện đời sống cho người dân hai bên.

Bốn là, tiếp tục phối hợp chặt chẽ để củng cố vững chắc đường biên giới hòa bình, hữu nghị; đẩy nhanh việc mở mới, nâng cấp một số cửa khẩu phù hợp với quy hoạch, kế hoạch phát triển cho từng thời kỳ; tạo thuận lợi hơn nữa cho nhân dân khu vực biên giới an cư, lạc nghiệp và tăng cường giao thương.

Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Cộng hòa nhân dân Trung Hoa tại Việt Nam Hùng Ba.

Nhìn nhận về hợp tác giữa hai bên, Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Cộng hòa nhân dân Trung Hoa tại Việt Nam Hùng Ba khẳng định, Trung Quốc sẵn sàng cùng với Việt Nam, tuân theo nhận thức chung chiến lược của lãnh đạo cấp cao nhất hai Đảng, trên cơ sở tình hữu nghị truyền thống, cùng nhau đi trên con đường chủ nghĩa xã hội, tiếp tục làm sâu sắc hóa hợp tác chiến lược toàn diện, qua đó thúc đẩy quan hệ hai Đảng, hai nước không ngừng phát triển.

Việc hợp tác địa phương có vai trò mang tính nền móng cho quan hệ Trung - Việt. Theo đó, những năm gần đây, tỉnh Vân Nam đã phát huy tối đa lợi thế tự nhiên, về địa lý và con người, nền công nghiệp bổ sung lẫn nhau, đã đưa hợp tác hành lang kinh tế 5 tỉnh, thành phố, cùng với Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Lào Cai và Yên Bái ngày càng thực chất trên các lĩnh vực như thương mại, đầu tư, kết nối hạ tầng, đào tạo và giao lưu cán bộ, văn hóa - du lịch..., đem lại lợi ích thiết thực cho các bên.

Trung Quốc đang nỗ lực xây dựng bố cục phát triển mới, thúc đẩy phát triển chất lượng cao, trong khi Việt Nam đang đẩy nhanh tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Trên cơ sở đó, Đại sứ cho rằng, sự hợp tác giữa hai bên sẽ có tính bổ sung lẫn nhau nổi bật và tiềm năng to lớn, trong đó, hợp tác giữa tỉnh Vân Nam và các địa phương Việt Nam “tràn đầy triển vọng”. 

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương.

Chia sẻ tại Hội nghị Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cho biết, trong nhiều năm qua, Trung Quốc luôn duy trì là đối tác kinh tế hàng đầu của Việt Nam. Năm 2022, tổng kim ngạch xuất nhật khẩu của Việt Nam với Trung Quốc đạt 175,6 tỷ USD. 10 tháng đầu năm 2023, kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam với Trung Quốc đạt 138,9 tỷ USD, giảm 5,88% so với cùng kỳ năm 2022. Tính đến nay các nhà đầu tư Trung Quốc đã đầu tư vào Việt Nam 4.032 dự án, tổng vốn đăng ký trên 26 tỷ USD, đứng thứ 6 trong tổng số 144 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam.

Trong chuyến thăm chính thức Trung Quốc của Tổng Bí thư Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng từ ngày 30/10 đến ngày 01/11/2022, hai bên đã ra “Tuyên bố chung Việt Nam - Trung Quốc về tiếp tục đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Trung Quốc”. Trong đó, Lãnh đạo cấp cao nhất của hai nước đã xác định phương hướng phát triển quan hệ hai nước trên tất cả các lĩnh vực trong thời gian tới, trong đó hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư là một trong những trụ cột quan trọng trong quan hệ hai nước.

"Tôi cho rằng, nhiệm vụ của chúng ta là tăng cường giao lưu, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, trao đổi, thảo luận để cụ thể hoá và triển khai có hiệu quả những nhận thức chung mà Lãnh đạo cấp cao hai nước đã thống nhất" - Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương thông tin.

Hiện nay, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Uỷ ban Cải cách và Phát triển nhà nước Trung Quốc đang trao đổi về “Kế hoạch hợp tác cùng nhau thúc đẩy kết nối giữa khuôn khổ Hai hành lang một vành đai với Sáng kiến Vành đai và con đường” để triển khai trong thời gian tới. Đây sẽ là cơ sở quan trọng để các địa phương hai nước, nhất là các địa phương trong tuyến hành lang kinh tế thúc đẩy hợp tác.

- Thúc đẩy nâng cấp và kết nối hạ tầng giao thông giữa hai nước, nhất là là hạ tầng khu vực biên giới, cửa khẩu; nhằm tạo thuận lợi cho giao thương, du lịch và đi lại của người dân hai nước.

-  Tăng cường thuận lợi hoá thương mại, nhất là đối với hàng hoá nông, lâm, thuỷ sản; tăng cường ứng dụng công nghệ số, áp dụng số hoá trong quá trình thông quan tại cửa khẩu biên giới hai nước.

- Nghiên cứu mở rộng pham vi hợp tác theo hướng kết nối với các trung tâm kinh tế lớn của hai nước.

- Các địa phương trong tuyến hành lang kinh tế cần tăng tổ chức các chương trình xúc tiến đầu tư, thương mại, du lịch tại mỗi bên để doanh nghiệp hai bên hiểu biết hơn về môi trường, chính sách đầu tư kinh doanh của mỗi nước.

- Tăng cường giao lưu, hợp tác giữa chính quyền các địa phương, các tổ chức xã hội và Nhân dân hai nước. 

Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ.

Từ góc độ Bộ ngoại giao Việt Nam, Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ chia sẻ: chúng tôi sẵn sàng phát huy vai trò đồng hành, thúc đẩy tích cực giao lưu, hợp tác giữa các địa phương hai bên trên tất cả các lĩnh vực bao gồm: (i) Duy trì giao lưu, trao đổi đoàn các cấp; (ii) Thúc đẩy thương mại phát triển bền vững, mở rộng nhập khẩu các sản phẩm có thế mạnh của nhau, nhất là nông, lâm, thủy hai sản; (iii) Thúc đẩy kết nối giao thông, nhất là đường bộ và đường sắt; thúc đẩy hợp tác logistic để tạo điều kiện hơn nữa cho giao lưu nhân dân, hợp tác thương mại và du lịch; (iv) Tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực như phát triển xanh, kinh tế số, sử dụng bền vững nguồn nước sông Mê Công, ứng phó biến đổi khí hậu... 

Ngay sau lễ khai mạc, các đại biểu Việt Nam và Trung Quốc đã bước vào phiên toàn thể và các phiên thảo luận với các chuyên đề: đầu tư, thương mại; văn hóa, y tế, giáo dục, du lịch; giao thông vận tải, logistic...

Nguyên Khánh