Nhận định về đề minh họa 3 môn Lý – Hóa – Sinh kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025

TNV - Năm 2025 sẽ là năm đầu tiên triển khai kì thi tốt nghiệp THPT (TN THPT) theo Chương trình Giáo dục phổ thông mới (CT GDPT mới). Như các thông tin đã đưa trước đó, năm 2025 kì thi TN THPT sẽ có một số những điều chỉnh so với kì thi TN THPT những năm trước, vẫn với mục đích chính là để xét công nhận tốt nghiệp THPT nhưng sẽ có những điều chỉnh về hình thức câu hỏi, dạng thức hỏi và bám sát tinh thần đánh giá năng lực.

Thời điểm hiện tại, khi CT GDPT mới đang triển khai đến lớp 11, sách giáo khoa lớp 12 chưa được công bố đầy đủ, nhằm hỗ trợ học sinh, giáo viên có sự chuẩn bị tốt nhất, Bộ GD&ĐT đã công bố đề minh họa 2025 nhưng sẽ sử dụng phạm vi kiến thức của lớp 10 để đưa vào đề. Việc này cũng đảm bảo tinh thần của đề thi đánh giá năng lực, giúp học sinh hình dung về một đề thi theo dạng  thức mới và có định hướng ôn tập, chuẩn bị sớm cho kì thi.

Môn Vật lý:

Cấu trúc và định dạng đề thi theo định hướng đánh giá năng lực, phù hợp với Chương trình Giáo dục phổ thông (CT GDPT) mới và được thể hiện thông qua đề minh họa, bảng năng lực - cấp độ tư duy kèm theo, cụ thể như sau:

 Đề thi gồm 40 lệnh hỏi (28 câu hỏi) thực hiện trong thời gian 50 phút, trong đó có 18 câu hỏi trắc nghiệm 4 đáp án; 4 câu Đúng/sai với 16 ý hỏi tương đương với 16 lệnh hỏi; 6 câu dạng trả lời ngắn. Các câu hỏi thuộc 3 cấp độ tư duy Biết-Hiểu-Vận dụng theo tỉ lệ 40%-30%-30%, tập trung đánh giá 3 thành phần của năng lực Vật lí: Nhận thức vật lí; Tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ vật lí; Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học theo tỉ lệ 42,5%-12,5%-45%.

Theo đó, đề thi sẽ bao gồm 3 dạng thức câu hỏi thi trắc nghiệm như sau:

• Dạng thức 1: Trắc nghiệm nhiều lựa chọn, (4 lựa chọn, 1 phương án đúng), là dạng câu hỏi phổ biến được áp dụng nhiều năm tại Việt Nam. Đề thi gồm 18 câu hỏi (chiếm 45% số lệnh hỏi trong đề thi), thuộc 3 cấp độ Biết, Hiểu, Vận dụng với tỉ lệ 23%-15%-8%. Mỗi câu trả lời đúng thí sinh được 0,25 điểm.

• Dạng thức 2: Câu hỏi trắc nghiệm dạng Đúng/Sai, mỗi câu hỏi có 4 ý, thí sinh phải trả lời Đúng/Sai đối với từng ý của câu hỏi. Dạng thức này đòi hỏi thí sinh phải có năng lực, kiến thức kỹ năng toàn diện mới đạt được điểm tối đa, hạn chế được việc dùng “mẹo mực” chọn đáp án từcác phương án nhiễu như của dạng trắc nghiệm nhiều lựa chọn. Xác suất đánh ngẫu nhiên đạt điểm tối đa là 1/16, nhỏ hơn 4 lần so với dạng thức trắc nghiệm nhiều lựa chọn hiện nay.

Đề thi gồm 4 câu hỏi dạng thức 2, mỗi câu hỏi gồm 4 lệnh hỏi, tổng đề thi có 16 lệnh (chiếm 40% số lệnh hỏi trong đề thi), thuộc 3 cấp độ Biết, Hiểu, Vận dụng với tỉ lệ 15%-10%-15%. Cách tính điểm các câu hỏi thuộc dạng thức này như sau:

Điểm tối đa của 1 câu hỏi là 1 điểm

+ Thí sinh chỉ lựa chọn đúng 1 ý trong 1 câu được 0,1 điểm.

+ Thí sinh chỉ lựa chọn đúng 2 ý trong 1 câu được 0,25 điểm.

+ Thí sinh chỉ lựa chọn đúng 3 ý trong 1 câu được 0,5 điểm.

+ Thí sinh chỉ lựa chọn chính xác cả 4 ý trong 1 câu được 1 điểm.

• Dạng thức 3: Câu hỏi trắc nghiệm dạng trả lời ngắn. Dạng thức này gần với dạng câu hỏi tự luận, được đánh giá thông qua kết quả cuối cùng mà thí sinh phải tự điền vào phiếu trả lời. Thí sinh có thể đã gặp dạng câu hỏi này trong các đề thi ĐGNL của ĐHQG Hà Nội hay đề thi ĐGTD của ĐHBK Hà Nội. Dạng thức này đòi hỏi thí sinh phải có năng lực, kiến thức kĩ năng chắc chắn, hạn chế được việc dùng “mẹo mực” chọn đáp án từ các phương án nhiễu như của dạng trắc nghiệm nhiều lựa chọn.

Đề thi gồm 6 câu hỏi dạng trả lời ngắn (chiếm 15% số lệnh hỏi trong đề thi), thuộc 3 cấp độ Biết, Hiểu, Vận dụng với tỉ lệ 3%-5%-8%. Mỗi câu trả lời đúng thí sinh được 0,25 điểm.

Tại thời điểm này, CT GDPT mới thực hiện đến lớp 11, do vậy các nội dung kiến thức được sử dụng trong các đề minh họa chỉ thuộc chương trình lớp 10, nội dung câu hỏi gắn với các bối cảnh có ý nghĩa liên quan đến thực tiễn, ứng dụng của vật lí trong đời sống, khoa học và công nghệ. Các dạng thức trắc nghiệm mới phù hợp với việc thiết kế đề thi theo định hướng đánh giá năng lực, đồng thời nâng cao khả năng phân loại thí sinh.

 Môn Hóa học:

Cấu trúc và định dạng đề thi minh họa kỳ thi TN THPT 2025 môn Hóa theo định hướng đánh giá năng lực, phù hợp với CT GDPT mới và được thể hiện thông qua đề minh họa, bảng năng lực - cấp độ tư duy kèm theo, cụ thể như sau:

 Bảng so sánh cấu trúc định dạng đề thi TN THPT từ năm 2025 với đề thi TN THPT hiện nay

Đề thi TN THPT từ năm 2025 môn Hóa học có sự thay đổi về cấu trúc đề thi, dạng thức câu hỏi trong đề thi,... làm tăng khả năng phân loại học sinh của đề thi, các trường ĐH, CĐ hoàn toàn có thể sử dụng kết quả để xét tuyển vào trường.

 Môn Sinh học:

1. Về nội dung kiến thức

Đề thi mới bám sát chương trình lớp 10, chưa thấy các nội dung chương trình 11 hay 12. Có thể chương trình lớp 12 chưa được công bố nên việc ra đề thi trong thời điểm này mới dừng lại ở các kiến thức lớp 10.Mục tiêu của đề đưa ra các minh họa về dạng và kiểu câu hỏi. 

2. Về mức độ kiến thức

Đề thi yêu cầu thí sinh các kiến thức từ mức độ nhận biết, thông hiểu cho đến vận dụng.Nhiều câu hỏi áp dụng kiến thức vào cuộc sống.

 

3. Dạng câu hỏi

Các câu hỏi lồng ghép hình ảnh, bảng, biểu đồ, bảng số liệu đòi hỏi thí sinh có kĩ năng phân tích số liệu tốt.

Dạng 1: Trắc nghiệm truyền thống, trắc nghiệm nhiều lựa chọn, dạng này xuất hiện với các câu hỏi nhận biết, thông hiểu và vận dụng. Các thí sinh cần phân tích các thông tin có trong câu hỏi, các thông tin có trong hình ảnh, bảng, biểu đồ và phối hợp với các kiến thức mình có để lựa chọn phương án trả lời phù hợp.

Dạng 2: Trắc nghiệm đúng sai

Đây là một dạng câu hỏi phát triển hơn so với truyền thống trước đây, trên thế giới đã áp dụng nhiều, ở Việt Nam nay mới bắt đầu áp dụng.Với dạng câu hỏi này, thí sinh phải nắm chắc bản chất và trả lời chính xác câu hỏi. Mỗi ý xác suất đúng/sai là 50% và do đó để đủ điểm cho câu hỏi với các thí sinh “đoán mò” chỉ còn lại (1/2)4 = 1/16 = 6,25% cơ hội có đủ điểm với mỗi câu hỏi.

Đề thi đòi hỏi thí sinh có kĩ năng đọc hiểu, tuy nhiên chưa thấy xuất hiện dạng đọc hiểu giống như kì thi đánh giá năng lực hay kì thi đánh giá tư duy.

Dạng 3: Dạng câu hỏi trả lời ngắn

Đây là các câu hỏi đòi hỏi thí sinh có đủ kiến thức, các kĩ năng tính toán và điền các giá trị phù hợp vào ô trống, dấu ba chấm…

Nhiều câu hỏi gắn chặt với phần thực hành trong sách giáo khoa của chương trình GDPT 2018, do vậy việc giảng dạy các nội dung thực hành này tại nhà trường phải tuân thủ nghiêm túc để học sinh có đủ kiến thức, kĩ năng giải quyêt các câu hỏi dạng này.

Yếu tố tính toán “rất khó”, “phi sinh học” đã dần được thay thế, bản chất môn Sinh học được đưa vào mỗi từng câu hỏi trong đề. Học sinh cần hiểu bản chất kiến thức môn Sinh để có thể đạt điểm cao trong đề này.

4. Tương lai nào cho xét tuyển Đại học

Như đã nói ở trên, thí sinh phải thực sự hiểu bản chất Sinh học mới giải quyết tốt đề này. Yếu tố may mắn cũng được hạn chế do cách tính điểm ở phần II.

Thí sinh phải lựa chọn đúng/sai đúng 4 ý mới được 1 điểm

Thí sinh lựa chọn đúng/sai đúng 3 ý chỉ được 0,5 điểm cho câu hỏi

Thí sinh lựa chọn đúng/sai đúng 2 ý được 0,25 điểm

Thí sinh lựa chọn đúng/sai đúng 1 ý được 0,1 điểm

Việc đưa câu hỏi điền phương án ngắn cũng là một giải pháp tránh “yếu tố may mắn” trong quá trình làm bài thi. Đòi hỏi thí sinh nắm chắc kiến thức để không rụng điểm. Tuy nhiên, vì câu trả lời ngắn, dễ quan sát nên quá trình coi thi cần cực kì nghiêm túc để tránh các gian lận trong quá trình thi cử giữa các thí sinh.

Với đề thi dạng này, để đạt điểm 10 không dễ nhưng thí sinh có đủ kiến thức vẫn có đủ tự tin làm bài đạt điểm cao.

Do kiến thức mới chỉ tập trung ở lớp 10 do vậy chưa có hình dung về câu hỏi ở chương trình 12, nơi kiến thức phần Di truyền được đưa vào sẽ có dạng như thế nào.

Đề thi này, phù hợp với mục tiêu xét tốt nghiệp, dùng kết quả xét tuyển vào một số trường đại học ở tốp giữa.Còn đối với các trường đại học ở tốp đầu có vẻ cần có sự phân hóa kiến thức hơn nữa.

Tổ Tự nhiên