Quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lê Nin, tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của thanh niên trong tham gia phát triển kinh tế

1. Vị trí vai trò của thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Trong mọi thời kỳ, với mỗi quốc gia, thế hệ trẻ bao giờ cũng có vai trò hết sức to lớn, họ là sức sống hiện tại và tương lai của dân tộc. Vấn đề thanh niên phải đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lược phát huy nhân tố và nguồn lực con người. Thế hệ trẻ là một bộ phận rất quan trọng của xã hội, tiêu biểu cho sức mạnh của dân tộc. thế hệ trẻ có mạnh dân tộc mới mạnh; trong sức mạnh của dân tộc có sức mạnh của thế hệ trẻ. 

Hiện nay cả nước có khoảng hơn 25 triệu thanh niên, chiếm gần 30% dân số, đây là lực lượng rất sung mãn về thể lực, sáng tạo, nhạy bén với cái mới, tiếp thu tri thức, khoa học công nghệ nhanh, dám nghĩ, dám làm, mạnh dạn, có hoãi bão lớn. Có thể nói Việt Nam hiện nay đang ở trong thời điểm cơ cấu dân số vàng. 

Trong lịch sử dân tộc ta đã từng có nhiều lãnh tụ thiên tài, anh hùng lỗi lạc, nhà lãnh đạo trẻ lập nhiều chiến công xuất sắc lúc đang còn trẻ tuổi. Tiêu biểu như Trưng Trắc, Trưng Nhị, Triệu Thị Trinh, Đinh Bộ Lĩnh, Lê Hoàn, Trần Quốc Tuấn, Lê Lợi, Nguyễn Huệ... Năm 1930, Đảng ta ra đời và thành lập từ tổ chức Hội Việt Nam cách mạng thanh niên. Điều đó có nghĩa là đã có một giai đoạn trong đó thanh niên nắm vai trò là những người châm ngòi lửa đầu tiên cho phong trào cách mạng ở nước ta. Đồng chí Trần Phú giữ chức tổng bí thư đầu tiên của Đảng ta khi mới tròn 24 tuổi. Đồng chí Nguyễn Văn Cừ cũng giữ chức tổng bí thư của Đảng khi mới 26 tuổi. Các đồng chí Lê Hồng Phong, Hà Huy Tập, Ngô Gia Tự, Nguyễn Thị Minh Khai, Hoàng Văn Thụ... và nhiều cán bộ lãnh đạo xuất sắc khác của Đảng ta cũng là những đồng chí còn đang tuổi thanh niên… Tương lai đất nước là vận mệnh, là số phận của đất nước mà mỗi công dân sẽ góp phần xây dựng, phát triển, trong đó quan trọng nhất là thế hệ trẻ. 

Thế kỉ 21, thế kỉ của sự phát triển, không ngừng nâng cao trình độ văn hoá kinh tế, đất nước. Để có thể bắt kịp đà phát triển của những nước lớn mạnh thì đòi hỏi sự chung sức đồng lòng của tất cả mọi người mà lực lượng chủ yếu là tuổi trẻ. Sự nghiệp đổi mới có thành công hay không, đất nước ta có vị trí xứng đáng trong cộng đồng thế giới hay không, phần lớn tuỳ thuộc vào lực lượng thanh niên, vào việc bồi dưỡng và rèn luyện thế hệ thanh niên. Bởi đó là lực lượng nồng cốt, là chủ nhân tương lai, là nhân vật chính góp phần tạo nên cái thế, cái dáng đứng cho non sông Tổ quốc. 

2. Quan điểm chủ nghĩa Mác – Lê nin về thanh niên tham gia phát triển kinh tế

Lênin coi thanh niên là nguồn sinh lực chiến đấu của cách mạng. Ông khẳng định: “Nhiệm vụ thực sự sáng tạo ra xã hội cộng sản chủ nghĩa chính là của thanh niên”. Năm 1920, người chỉ rõ: “Tất cả nam, nữ thanh niên đều phải là những người xây dựng Xã hội cộng sản chủ nghĩa mà các đồng chí là những người đầu tiên trong số hàng triệu người xây dựng đó. Nếu các đồng chí không lôi cuốn được toàn thể quần chúng thanh niên công nông vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa Cộng sản đó thì các đồng chí sẽ không thể xây dựng xã hội cộng sản chủ nghĩa được”. Suy cho cùng nhiệm vụ xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội cũng là vì lợi ích kinh tế. 

Lê nin đã xác định: “Nhiệm vụ đặt ra cho các đồng chí là kiến thiết nền kinh tế cả nước, tổ chức lại và khôi phục cả nông nghiệp lẫn công nghiệp trên cơ sở kỹ thuật hiện đại dựa trên khoa học, kỹ thuật hiện đại và điện lực”….

Trong tác phẩm “nhiệm vụ của đoàn thanh niên” được Người viết vào cuối năm 1920 trong Đại hội III toàn Nga của đoàn thanh niên cộng sản Nga đã khẳng định vai trò, vị trí của thanh niên trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước Nga. Lênin đã khẳng định rằng: Nhiệm vụ xây dựng chủ nghĩa xã hội là một công việc khó khăn, lâu dài, phức tạp, tương lai của chủ nghĩa cộng sản là thuộc về thanh niên, thanh niên là lực lượng xung kích, đi đầu trong công cuộc kiến thiết nước Nga trở thành nước xã hội chủ nghĩa mạnh nhất trên thế giới. Người cho rằng: “Thế hệ những người lao động được đào tạo trong xã hội tư bản chủ nghĩa thì giỏi lắm chỉ có thể giải quyết được nhiệm vụ phá hủy nền móng của chế độ tư bản già cỗi và đặt được nền móng vững chắc, trên đó chỉ có thế hệ khởi công trong những điều kiện mới, mới có thể xây dựng được.

Chính vì vậy, mà thanh niên đã trở thành lực lượng chủ yếu không thể thiếu được của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, nếu không lôi kéo được thanh niên về phía mình thì công cuộc kiến thiết đất nước coi như đã thất bại. Để hoàn thành sự nghiệp cách mạng vẻ vang đó, Người đã chỉ ra những cách thức, con đường, biện pháp và nhiệm vụ của thanh niên là phải học tập suốt đời và chỉ có thông qua học tập thì mới có kiến thức, có trình độ để biến những cái chưa biết thành những cái đã biết. Lênin đã khẳng định: Người ta chỉ có thể trở thành người cộng sản bằng cách không ngừng biến những kiến thức của nhân loại thành tài sản, vốn riêng cho mình và tài sản đó là một trong những của cải quý nhất của con người mà không gì có thể mua được. Là dân tộc vừa mới trải qua một cuộc nội chiến với biết bao đau thương và sự hy sinh của quần chúng nhân dân lao động, kinh tế đất nước thì kiệt quệ, cho nên rất cần những người có tri thức, trong đó thanh niên phải là những người xung phong đi đầu để cải tạo xã hội cũ, xây dựng nên lâu đài của những người cộng sản ở trên đó.

Trong tác phẩm “Nhiệm vụ của Thanh niên” Lênin đã khẳng định: Tất cả các đồng chí đều biết rằng sau nhiệm vụ quân sự, nhiệm vụ bảo vệ nước cộng hoà, thì nhiệm vụ được đặt ra cho chúng ta là nhiệm vụ kinh tế. Chúng ta biết rằng không thể xây dựng xã hội cộng sản chủ nghĩa nếu không khôi phục công nghiệp và nông nghiệp, nhưng không phải là khôi phục nguyên như cũ. Phải khôi phục công nghiệp và nông nghiệp trên một cơ sở hiện đại, phù hợp với nền khoa học tối tân nhất. Các đồng chí đều biết rằng cơ sở đó là điện lực, và chỉ khi nào ở khắp đất nước, tất cả các ngành công nghiệp và nông nghiệp đã được điện khí hoá, chỉ khi nào các đồng chí hoàn thành được nhiệm vụ đó thì các đồng chí mới có thể xây dựng cho bản thân mình xã hội hội cộng sản chủ nghĩa, mà thế hệ trước không thể xây dựng nổi. Nhiệm vụ đặt ra cho các đồng chí là kiến thiết nền kinh tế cả nước, tổ chức lại và khôi phục cả nông nghiệp lẫn công nghiệp trên một cơ sở kỹ thuật hiện đại dựa trên khoa học, kỹ thuật hiện đại và trên điện lực.

3. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định vai trò quan trọng của thanh niên trong phát triển kinh tế

Thanh niên không chỉ là lực lượng xung phong, xung kích trong việc thực hiện những nhiệm vụ chiến lược của cách mạng mà họ còn là lực lượng xung phong xung kích trong mọi lĩnh vực của đời sống. Mọi nơi, mọi lúc, mọi công việc đều có thanh niên và thanh niên đã tỏ rõ vai trò của mình trong các hoạt động: “Vì thanh niên là người xung phong trong công cuộc phát triển kinh tế và văn hoá, trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội... Vì thanh niên là lực lượng cơ bản trong bộ đội, công an và dân quân tự vệ... Vì trong mọi công việc, thanh niên thi đua thực hiện khẩu hiệu: “Đâu cần thanh niên có; việc gì khó thanh niên làm”. 

Trên các lĩnh vực kinh tế cơ bản của xã hội, Hồ Chí Minh rất lưu ý đến vai trò của thanh niên: “Về nông nghiệp) thanh niên đã góp phần khá lớn trong việc chống hạn, làm phân, cải tiến nông cụ, xây dựng tổ đổi công và hợp tác xã v.v... Về công nghiệp, thanh niên ta đã hăng hái tham gia quản lý xí nghiệp, đẩy mạnh sản xuất, cải tiến kỹ thuật, sáng chế, phát minh v.v... Như vậy, theo quan điểm của Hồ Chí Minh, vai trò của thanh niên được khẳng định trên tất cả mọi lĩnh vực của đời sống xã hội: kinh tế, chính trị, văn hoá, quân sự, an ninh quốc phòng; trên mặt trận công nghiệp, mặt trận nông nghiệp... nhằm tạo ra sức mạnh tổng hợp cho cách mạng. 

Bác đề ra các nhiệm vụ trong “Thư gửi thanh niên”: Phải luôn luôn nâng cao chí khí cách mạng “trung với nước, hiếu với dân, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”. Không sợ gian khổ hy sinh, hăng hái thi đua tăng gia sản xuất và anh dũng chiến đấu, xung phong đi đầu trong sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước.

4. Quan điểm của Đảng ta về vai trò của thanh niên trong tham gia phát triển kinh tế

Nghị quyết Trung ương 4, khóa VII, Đảng ta đã khẳng định:Hình thành một lớp thanh niên nam, nữ ưu tú, vững vàng về chính trị, kiên định con đường xã hội chủ nghĩa, tiêu biểu cho thế hệ trẻ, trở thành những nhà lãnh đạo, quản lý, kinh doanh giỏi, những chuyên gia xuất sắc trên mọi mặt hoạt động của xã hội.....Khuyến khích thanh niên hăng say lập nghiệp, tự tạo việc làm và giúp nhau tạo việc làm. Nhà nước tổ chức và huy động thanh niên tham gia xây dựng các công trình, các lĩnh vực, các vùng kinh tế quan trọng....Như vậy, ngay từ những năm đầu thời kỳ đổi mới, Đảng ta đã nhấn mạnh vai trò và tầm quan trọng của thanh niên trong tham gia phát triển kinh tế đất nước.

Trong chỉ thị 66/TW năm 1996, Đảng ta đã nhấn mạnh: Tiếp tục động viên, tạo điều kiện và có cơ chế thích hợp cho thanh niên thực hiện các chương trình, dự án phát triển kinh tế- xã hội, nhất là các chương trình làm giao thông, trồng rừng lấn biển, phủ xanh đất trống, đồi trọc, khai hoang, xây dựng các vùng kinh tế mới, các dự án nhỏ, giải quyết việc làm, phát triển lực lượng thanh niên xung phong, các đội trí thức trẻ tình nguyện..., trong đó có việc đầu tư cho Đoàn thanh niên cả về ngân sách và năng lực quản  lý để tổ chức và huy động được đông đảo  thanh niên tham gia các chương trình, dự án đó. Như vậy, Đảng ta rất quan tâm và tạo cơ chế thích hợp để thanh niên tham gia vào thực hiện các chương trình dự án phát triển kinh tế, và tin tưởng thanh niên có thể thực hiện thắng lợi các chương trình kinh tế.

Nghị quyết 25-NQ/TW của Ban chấp hành Trung ương (khóa X) “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa” tiếp tục khẳng định vai trò của thanh niên và trách nhiệm của Đảng đối với thanh niên. Nghị quyết nêu rõ: “Thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội... Đảng ta khẳng định nhiệm vụ tổng quát của thời kỳ đổi mới: Phát triển kinh tế là trung tâm, xây dựng Đảng là then chốt...như vậy, trong thời kỳ này thì nhiệm vụ trung tâm của thanh niên cũng là xung kích, đi đầu trên mặt trận kinh tế, để xóa đói giảm nghèo, xây dựng đất nước hùng cường.

 Bên cạnh đó, Nghị quyết 25/TW cũng nhấn mạnh:Tạo môi trường thuận lơi để các thành phần kinh tế đầu tư phát triển sản xuầt tạo việc làm mới và tăng thu nhập cho thanh niên, cải thiện đời sống. Phát triển thị trường lao động lành mạnh, năng động. Khuyến khích thanh niên làm giàu chính đáng. Nhà nước hỗ trợ để chuyển giao tiến bộ khoa học - kỹ thuật, tổ chức sản xuất kinh doanh cho thanh niên nông thôn; biểu dương, tôn vinh thanh niên làm kinh tế giỏi. Phát huy thế mạnh lao động nông nghiệp để đưa đi lao động ở mộ số quốc gia có địa bàn phù hợp. Đến đây, chúng ta thấy Đảng đã nhấn mạnh vai trò rất to lớn của thanh niên trong phát triển kinh tế, tạo cơ hội, cơ chế và khuyến khích cho thanh niên làm giàu chính đáng, xung kích trong phát triển kinh tế...

Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII cũng nhấn mạnh vai trò của thanh niên trong phát triển kinh tế:Khuyến khích, cổ vũ thanh niên nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão lớn, xung kích, sáng tạo, làm chủ khoa học, công nghệ hiện đại. Hình thành lớp thanh niên ưu tú trên mọi lĩnh vực, kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc, góp phần quan trọng vào sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

5. Ý nghĩa đối với thế hệ thanh niên hiện nay trong đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp

Vận dụng phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của thanh niên trong tham gia phát triển kinh tế, thế hệ trẻ Việt Nam hiện nay đang ra sức thi đua và tích cực tham gia phong trào sáng tạo khởi nghiệp và lập nghiệp. Hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo được coi là một trong những yếu tố then chốt thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam. Khởi nghiệp không chỉ là con đường chinh phục ước mơ của thanh niên Việt Nam mà còn góp phần hiện thực hóa khát vọng lớn hơn của toàn dân tộc. Thế hệ trẻ ngày nay đang kế thừa, bộc lộ rất rõ những phẩm chất cần mẫn, thông minh, sáng tạo, cùng với lợi thế về khả năng thích ứng nhanh trước sự năng động trong môi trường kinh doanh, tiến bộ công nghệ. Các bạn trẻ đã nhìn nhận được trách nhiệm của mình trước những thách thức trong việc tạo lập lợi thế cạnh tranh mới mà đất nước đang còn nhiều hạn chế như chất lượng nguồn nhân lực, năng suất lao động, năng lực đổi mới... Những phẩm chất này của thanh niên Việt Nam chính là thế mạnh, tiềm năng và nguồn lực quan trọng góp phần đưa đất nước tiến bộ, tự tin vững bước vào kỷ nguyên phát triển mới. Ngày càng nhiều thanh niên đã mạnh dạn ứng dụng khoa học công nghệ để làm giàu chính đáng ngay trên chính quê hương mình. Trong những năm gần đây, số lượng các công ty,doanh nghiệp của người trẻ lập ra ngày càng nhiều và đang đóng góp tích cực vào sự phát triển lớn mạnh của kinh tế Việt Nam. 

Th.S Đỗ Văn Đại - Công ty Cổ phần đầu tư  HCM Việt Nam