Đây là giải thưởng thường niên do báo Thể thao và Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) phát động từ năm 2020, nhằm tìm kiếm và tôn vinh các sáng tác, trình diễn nghệ thuật - giải trí xuất sắc "của thiếu nhi", hoặc "vì thiếu nhi".
Năm nay, Giải thưởng đã thu hút 89 tác phẩm/chùm tác phẩm dự thi (tính đến hạn chót nhận tác phẩm là 24h ngày 5/5/2022), với 60 bản thảo và 29 tác phẩm đã công bố hoặc xuất bản trong thời gian từ quý II năm 2021 đến 5/2022. Trong đó, có 9 chùm thơ, tập thơ hoặc series thơ nhiều tập; 19 phim hoặc series phim hoạt hình; còn lại là các tập truyện ngắn, truyện dài, tiểu thuyết... So với mùa giải lần 1 năm 2020 và lần 2 năm 2021, số lượng các tác phẩm dự thi ít hơn, nhưng vẫn phong phú về thể loại, tạo nên một bức tranh chung về văn học nghệ thuật dành cho thiếu nhi, của thiếu nhi trong năm xét giải.
Họp Ban Tổ chức và Hội đồng giám khảo Giải Dế Mèn 2022
Bên cạnh những tác giả đã thành danh, ở mùa giải năm nay, đáng chú ý là một số tác phẩm do các em thiếu nhi chỉ mới 9-12 tuổi sáng tác. Không chỉ là thơ, truyện ngắn, có những em còn tham gia cùng người lớn trong vai trò là họa sĩ minh họa hoặc dịch thuật cho các cuốn sách tranh. Có em còn viết tiểu thuyết giả tưởng dài 3 tập, dày hàng trăm trang, dựng lên một thế giới nghệ thuật đồ sộ. Có em còn viết truyện dài trực tiếp bằng tiếng Anh sau đó tự dịch ra tiếng Việt để in sách song ngữ Việt - Anh, xác lập nên một kỷ lục đẹp trong đời sống văn học thiếu nhi vừa qua. Giải thưởng cũng thu hút các tác phẩm của tác giả Việt kiều, hoặc các tác giả, họa sĩ người nước ngoài có nhiều năm gắn bó với Việt Nam và sáng tác hướng tới đối tượng là thiếu nhi Việt Nam.
Vượt qua những khó khăn của dịch bệnh, Giải Dế Mèn vẫn thu hút được lực lượng người viết cho thiếu nhi không hề nhỏ, họ là nhà văn, giáo viên, bác sĩ, kiến trúc sư…, họ còn là những phụ huynh viết sách như là một cách để bồi dưỡng tâm hồn cho chính con em mình.
Sau 2 vòng chấm chọn (vòng loại và vòng chấm điểm), Ban sơ khảo gồm 9 thành viên đã chọn 11 tác phẩm lọt vào vòng chung khảo, trong đó có 5 truyện dài, 1 chùm truyện ngắn, 1 bộ thơ 5 tập, 1 truyện tranh và 3 sách tranh. Từ 11 tác phẩm này, Hội đồng chung khảo sẽ khởi động quá trình chấm qua 2 vòng độc lập trong thời gian từ nay đến 31/5/2022 để chọn Giải thưởng Lớn mang tên "Hiệp sĩ Dế Mèn" (Cricket Knight) và một số giải "Khát vọng Dế Mèn" (Cricket Desire).
Nhìn vào danh sách các tác phẩm lọt vào chung khảo, có thể thấy văn học, mà cụ thể là văn xuôi chiếm đa số. Chủ đề Covid-19 rất tự nhiên đi vào 2 tác phẩm lọt vòng chung khảo. Về thơ, lọt vào chung khảo chỉ có duy nhất bộ thơ 5 tập khá gọn gàng, trong trẻo, nhiều bài hay và có chiều sâu, gợi thông điệp về sự gắn kết, yêu thương, giáo dục trẻ thơ về tình yêu ông bà, cha mẹ, quê hương…
Dự kiến Lễ trao Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn lần 3 - 2022 sẽ diễn ra vào ngày 31/5 tới tại Hà Nội. Trong khuôn khổ của lễ trao giải, báo Thể thao và Văn hóa sẽ tiến hành đấu giá nghệ thuật “Vì mái trường cho em” nhằm hoàn thiện cơ sở vật chất cho một số trường/điểm trường ở vùng sâu, vùng xa./.
PV/VOV
