Việc Việt Nam trở thành thành viên thứ bảy của gia đình ASEAN vào ngày 28/7/1995 là sự kiện quan trọng, có ý nghĩa lịch sử trong quan hệ giữa Việt Nam với các nước ASEAN, một mốc mới đánh dấu sự thay đổi cục diện ở Đông Nam Á, góp phần đẩy mạnh hợp tác ở khu vực, vì sự phồn vinh của mỗi nước và cả khu vực.
Việt Nam tham gia tích cực, chủ động và có trách nhiệm trong các hoạt động chung của ASEAN
28 năm đồng hành cùng ASEAN, với tinh thần chủ động, tích cực và có trách nhiệm, Việt Nam không chỉ nghiêm túc hoàn thành các cam kết và nghĩa vụ của một nước thành viên, mà còn có nhiều đóng góp quan trọng cho sự phát triển và lớn mạnh của ASEAN.
Tổng thư ký ASEAN Kao Kim Hourn nhấn mạnh những đóng góp của Việt Nam trong 28 năm qua: "Kể từ khi là thành viên chính thức của ASEAN, tôi nghĩ Việt Nam luôn một thành viên tích cực, có nhiều đóng góp quan trọng cho ASEAN. Dù giữ vai trò nước chủ tịch ASEAN, thực hiện nhiệm vụ trong Ban Thư ký ASEAN hay là nước điều phối với các đối tác đối thoại, Việt Nam luôn là thành viên tích cực và tại các diễn đàn quốc tế, Việt Nam cũng luôn thúc đẩy lợi ích của các quốc gia ASEAN. Có thể nói Việt Nam luôn là một thành viên tích cực, chủ động, đóng góp lớn cho ASEAN".
Về mặt kinh tế, là một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất khu vực,Việt Nam đang có những đóng góp quan trọng vào kinh tế nội khối. Kim ngạch thương mại giữa Việt Nam và ASEAN tăng hơn 80 tỷ USD vào năm 2022. Việt Nam cũng được đánh giá có những bước chuyển lớn với tốc độ tăng trưởng nhanh và mạnh mẽ, thu hút được nhiều đầu tư, các chỉ số phát triển xã hội tăng nhanh.
Ông Arsjad Rasjid, Chủ tịch Phòng thương mại và Công nghiệp Indonesia (KADIN), đồng thời cũng là Chủ tịch Hội đồng tư vấn kinh doanh ASEAN 2023 (ASEAN-BAC 2023) nhận định, tăng trưởng kinh tế tốt của Việt Nam góp phần không nhỏ vào thực hiện hóa các mục tiêu kinh tế của ASEAN: "Với tốc độ tăng trưởng cao thời gian qua, Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế khu vực. Dân số Việt Nam khá đông, với tầng lớp trung lưu ngày càng tăng, giúp thúc đẩy tiêu dùng và thu hút đầu tư nước ngoài. Việt Nam cũng đang có nhiều bước tiến trong lĩnh vực khoa học, công nghệ…. Rõ ràng Việt Nam là một đối tác quan trọng của ASEAN và mỗi quốc gia đang theo những cách khác nhau đóng góp vào sự phát triển khu vực".
Trong 28 năm qua, Việt Nam đã cùng các thành viên xây dựng ASEAN thành khu vực thân thiện, hợp tác và hòa bình, hỗ trợ xử lý những khác biệt nảy sinh giữa các quốc gia thành viên và thúc đẩy lập trường, tiếng nói chung trong các vấn đề khu vực. Việt Nam cũng góp phần mở rộng quan hệ, thúc đẩy hợp tác giữa ASEAN với các đối tác, nâng cao vai trò quốc tế của ASEAN, nhất là vai trò trung tâm, quyết định tại các diễn đàn khu vực. Cùng với đó, Việt Nam cũng đã thiết lập quan hệ đối tác chiến lược, đối tác toàn diện với các nước láng giềng, các nước lớn và nhiều đối tác quan trọng khác, nhằm tranh thủ sự ủng hộ rộng rãi của quốc tế cho các lợi ích an ninh và phát triển của ASEAN.
Nghiên cứu viên cấp cao của Trung tâm nghiên cứu Đông Nam Á (CSEAS) Veeramalla Anjaiah đánh giá: "Việt Nam đang hợp tác hiệu quả với các nước thành viên để ứng phó với các mối đe dọa đối với hòa bình, an ninh và ổn định khu vực, đồng thời thúc đẩy đối thoại và hợp tác. Việt Nam đã đóng một vai trò quan trọng trong Tầm nhìn ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (AOIP) năm 2019, Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông năm 2002. Hiện Việt Nam cùng với quốc gia ASEAN đang tiến hành đàm phán với Trung Quốc xây dựng Bộ quy tắc ứng xử (COC) ở Biển Đông. Việt Nam đoàn kết với ASEAN trong mọi cơ hội, đóng góp vào thành công của khối, đang nỗ lực hợp tác vì lợi ích của hòa bình, phát triển và thịnh vượng của toàn khu vực".
Tổng thư ký ASEAN Kao Kim Hourn đánh giá cao những đóng góp của Việt Nam trong ASEAN kể từ khi là thành viên chính thức năm 1995
Trong bối cảnh ASEAN đang phải đối mặt với những thách thức lớn cả trong và ngoài khu vực, vai trò và vị thế của Việt Nam ngày càng được coi trọng và đánh giá cao. Nhiều nước kỳ vọng Việt Nam đóng vai trò lớn hơn trong ASEAN, trở thành cầu nối giữa ASEAN với các quốc gia đối tác đối thoại.
Đại sứ Igor Driesmans - Trưởng Phái đoàn Liên minh châu Âu (EU) tại ASEAN nhận định: "Tôi nghĩ Việt Nam là một quốc gia mà Liên minh châu Âu có mối quan hệ chặt chẽ trong khu vực. Liên minh châu Âu đã có một thỏa thuận thương mại tự do với Việt Nam. Hai bên có các thỏa thuận hợp tác chính trị, quốc phòng.... Do đó đã có những nền tảng và thể chế rất vững chắc cho mối quan hệ song phương. Và rõ ràng đối với Liên minh châu Âu, Việt Nam không chỉ là một đối tác song phương quan trọng mà còn là một thành viên quan trọng trong ASEAN".
Có thể nói những đóng góp nổi bật của Việt Nam trong ASEAN cùng với các thành tựu của đất nước hiện nay là động lực giúp Việt Nam tự tin triển khai chính sách đối ngoại hướng tới vai trò ngày càng quan trọng đối với ASEAN trong giai đoạn tới.
