Cơn "sốt" nguyện vọng
Tâm lý căng thẳng với kỳ thi tuyển sinh lớp 10 không phải là câu chuyện mới. Năm học 2025 - 2026, TP.HCM có 76.435 học sinh đăng ký thi vào lớp 10, trong khi tổng chỉ tiêu vào các trường THPT công lập chỉ là 70.070. Như vậy, khoảng 6.000 học sinh sẽ không trúng tuyển, tạo nên áp lực không nhỏ với những gia đình chưa có phương án dự phòng.
Theo PGS.TS Huỳnh Văn Chẩn, Phó Chủ tịch Hội Tâm lý học Việt Nam, giai đoạn chờ điểm chuẩn không chỉ là thời gian căng thẳng vì kết quả chung cuộc, mà còn là thời điểm then chốt về mặt tâm lý.
Ở tuổi 15, học sinh vừa chịu ảnh hưởng của gia đình và nhà trường, vừa bắt đầu định hình tư duy cá nhân, mong muốn chọn lối đi riêng. Nếu cha mẹ chỉ quan tâm đến điểm số và vô tình truyền đi thông điệp thất bại khi con không đậu trường công, trẻ rất dễ hình thành tâm lý tự ti, mặc cảm hoặc mất định hướng.
Một nghiên cứu quốc tế do tiến sĩ A. Shaji George (Ấn Độ) công bố năm 2024 với tiêu đề Exam Season Stress and Student Mental Health: An International Epidemic đã cảnh báo rằng áp lực từ các kỳ thi đã trở thành một "đại dịch toàn cầu". Đặc biệt ở nhóm tuổi thiếu niên, nghiên cứu ghi nhận tỷ lệ tự tử tăng rõ rệt trong mùa thi tại nhiều quốc gia phát triển. Điều này cho thấy mối liên hệ nghiêm trọng giữa thi cử căng thẳng và sức khỏe tâm thần của học sinh.
Trong bối cảnh đó, nhiều chuyên gia giáo dục cho rằng cần thay đổi góc nhìn về tuyển sinh và chọn trường. Thay vì để một kỳ thi làm thước đo duy nhất, học sinh nên được đánh giá toàn diện, dựa trên năng lực học tập, sở thích cá nhân, thái độ và tiềm năng phát triển.
Môi trường học tập thúc đẩy sự phát triển toàn diện tại Nam Úc Scotch AGS
Cần những mô hình chọn lọc đa chiều - không chỉ dựa vào điểm thi
Chương trình Tú tài Úc SACE tại Nam Úc Scotch AGS đang được nhiều phụ huynh, học sinh cân nhắc. Quá trình tuyển chọn những học sinh lớp 10 tài năng nơi không quá phụ thuộc vào điểm số, mà nhìn vào năng lực, đam mê và định hướng học tập của từng học sinh. Đây là cách tiếp cận đang phổ biến ở nhiều nền giáo dục tiên tiến như Úc, Canada, Hà Lan.
Ông Christopher Poole-Johnson, Phó Hiệu trưởng Nam Úc Scotch AGS, cho biết: "Mỗi học sinh là một hành trình riêng. Thay vì chạy đua điểm số, chúng tôi muốn các em được học tập trong môi trường nuôi dưỡng sự tò mò, sáng tạo và năng lực giải quyết vấn đề. Những điều đó mới là hành trang vào đại học và cuộc sống".
Tại Nam Úc Scotch AGS, học sinh theo học chương trình Tú tài Úc SACE từ lớp 10 đến lớp 12. Ngay từ năm đầu, các em đã bắt đầu với môn Thực hành Nghiên cứu, nơi các em tự tìm đề tài, thiết kế phương pháp, thu thập dữ liệu và trình bày kết quả. Từ lớp 11-12, học sinh đi sâu vào các nhóm môn học theo định hướng nghề nghiệp như Kỹ thuật, Kinh doanh, Y khoa hay Nghệ thuật, được đánh giá bằng cả quá trình học tập và làm dự án, thay vì chỉ dựa vào thi cử cuối kỳ.
Chương trình này cũng tích hợp kỹ năng mềm như thuyết trình, làm việc nhóm, quản lý thời gian, phân tích và tư duy phản biện, giúp học sinh có năng lực học tập thực chất, thay vì chỉ giỏi giải đề. Đây cũng là điểm giúp học sinh tốt nghiệp Tú tài Úc SACE luôn được chào đón bởi các đại học toàn cầu, bao gồm các đại học top 1% thế giới.
"Cha mẹ cần giúp con vượt qua tâm lý ngắn hạn xoay quanh một kỳ thi. Hành trình học tập là câu chuyện ba năm, năm năm, không phải chỉ vài tháng luyện thi. Quan trọng hơn, đó là hành trình để con hiểu mình, biết mình học gì, vì sao học, và học để làm gì", một chuyên gia giáo dục tại TP.HCM nhấn mạnh.
Hiện tại, Nam Úc Scotch AGS đang chào đón những thế hệ học sinh tài năng tiếp theo tham gia vào chương trình AGS Talent - Tú tài Úc dành cho học sinh giỏi với những suất học bổng hấp dẫn lên đến 70% dành riêng cho học sinh lớp 10 có hồ sơ nổi bật và vượt qua vòng phỏng vấn.
Tìm hiểu thêm về chương trình AGS Talent của trường Nam Úc Scotch AGS.
Ánh Dương