Một vụ hỏa hoạn kinh hoàng bùng phát tại khu chung cư Wang Fuk Court ở quận Tai Po, vùng ngoại ô phía Bắc Hong Kong
Nhiều tòa nhà trong khu, đã hơn 40 năm tuổi, đang được sửa chữa mặt ngoài và được bao quanh bằng giàn giáo tre cùng lớp lưới bảo hộ. Vụ cháy đã thiêu rụi 7 trong 8 block, cướp đi sinh mạng của ít nhất 146 người, khiến 79 người bị thương, trong đó có cả lính cứu hỏa, và tình trạng của khoảng 150 cư dân khác vẫn chưa được xác định.
Điều tra ban đầu cho thấy đám cháy bắt nguồn từ lớp lưới bảo vệ quanh giàn giáo tại Wang Cheong House và bùng phát dữ dội hơn do xốp cách nhiệt (styrofoam). Toàn bộ hệ thống báo cháy tại cả 8 block đều không hoạt động.
Kết quả thử nghiệm sơ bộ cho thấy lưới bảo vệ tại Wang Fuk Court đáp ứng yêu cầu chống cháy, nhưng các tấm xốp ở Wang Chi House, tòa nhà duy nhất không bị ảnh hưởng, lại được xác định là dễ cháy. Trước đó, Sở Lao động đã nhận được phản ánh về độ an toàn của các tấm lưới và từng tiến hành kiểm tra.
Theo chỉ đạo của Trưởng đặc khu John Lee Ka-chiu, Hong Kong đã tiến hành kiểm tra toàn thành phố các tòa nhà đang sửa chữa mặt ngoài có sử dụng lưới bảo vệ. Kết quả cho thấy 2 trong 127 tòa nhà sử dụng xốp dễ cháy và chính quyền đã yêu cầu tháo dỡ ngay lập tức. Đây là báo cáo tính đến 17h chiều thứ Sáu, ngày 28/11. Nhà chức trách cũng đang xem xét khả năng khởi tố liên quan đến hai công trình này.
Siết chặt tiêu chuẩn vật liệu và cơ chế giám sát
Theo Taipei Times, trọng tâm điều tra vụ cháy tại Wang Fuk Court, Tai Po, Hong Kong, cần hướng vào lý do khiến đám cháy lan nhanh, đặc biệt là việc rà soát toàn diện cơ chế quản lý vật liệu xây dựng và bảo trì.
Hiện nay, các tiêu chuẩn an toàn chủ yếu tập trung vào ngăn ngừa tai nạn lao động hoặc đảm bảo kết cấu công trình, trong khi yếu tố chống cháy của các vật liệu tạm thời như lưới bao che hay bạt phủ lại bị xem nhẹ.
Vì vậy, các quy định và luật pháp cần được điều chỉnh để yêu cầu giàn giáo tre, lưới che và bạt phủ bụi dùng trong sửa chữa mặt ngoài các tòa nhà cao tầng phải đạt tiêu chuẩn chống cháy được công nhận quốc tế.
Kiểm soát từ nguồn và chế tài nghiêm
Theo Taipei Times, các cơ quan quản lý cần áp dụng kiểm soát từ nguồn: tất cả vật liệu vào công trường phải có báo cáo thử nghiệm khả năng chịu lửa từ phòng thí nghiệm độc lập, đồng thời tiến hành kiểm tra ngẫu nhiên ở nhiều giai đoạn thi công.
Với logic “tiết kiệm chi phí” của nhiều nhà thầu, nếu chỉ dựa vào cam kết tự giác hay văn bản đảm bảo, rất khó ngăn việc sử dụng vật liệu rẻ, dễ cháy. Vì vậy, theo Taipei Times, để quy định an toàn thực sự hiệu quả, cần áp dụng chế tài hình sự với các nhà thầu vi phạm gây hậu quả nghiêm trọng.
Ngăn hiệu ứng “ống khói” và bảo đảm lối thoát hiểm
Công trình sửa chữa nhà cao tầng cần thiết kế ngăn cháy theo chiều đứng. Trường hợp Wang Fuk Court cho thấy: giàn giáo bao quanh liên tục tạo “ống khói” khổng lồ, khiến cửa chống cháy bên trong và hệ thống phun nước gần như vô hiệu.
Quy định xây dựng nên yêu cầu lắp đặt vách ngăn lửa hoặc rèm nước khi dựng giàn giáo, nhằm chặn ngọn lửa lan theo phương thẳng đứng. Với các dự án bao bọc toàn bộ tòa nhà, lối thoát hiểm phải được khảo sát, bố trí và đánh giá kỹ lưỡng trước khi thi công. Nếu cư dân vẫn sống trong tòa nhà, cần bảo đảm rằng họ luôn có đường thoát hiểm an toàn và các khe thông gió đủ để lưới bảo vệ không biến thành “bẫy khói”.
Cảnh báo cho các đô thị đông dân cư
Vụ cháy Wang Fuk Court là lời cảnh tỉnh cho các thành phố châu Á đông đúc, đặc biệt trong bối cảnh tái thiết đô thị quy mô lớn. Khi các tòa nhà xuống cấp, nhu cầu sửa chữa mặt ngoài tăng, nhưng nếu tiêu chuẩn an toàn không theo kịp, nguy cơ thảm họa sẽ luôn hiện hữu.
Theo Taipei Times, khi dựng giàn giáo, cần lắp vách ngăn lửa hoặc rèm nước để ngăn ngọn lửa lan theo phương thẳng đứng. Với các dự án bao bọc toàn bộ tòa nhà, lối thoát hiểm phải được khảo sát, bố trí và đánh giá kỹ lưỡng, đảm bảo cư dân vẫn có đường thoát hiểm an toàn và các khe thông gió đủ để lưới bảo vệ không trở thành “bẫy khói”.
Anh Mai/Taipei Times/SCMP