Ảnh minh họa
Bảo đảm an sinh xã hội là mục tiêu hàng đầu
Nghị quyết số 28-NQ/TW đã đề ra nhiều giải pháp nhằm mở rộng diện bao phủ BHXH, hướng tới mục tiêu toàn dân tham gia và bảo đảm quyền lợi cho người lao động. Đặc biệt, nghị quyết lần này chú trọng đến nhóm lao động phi chính thức và nông dân – những đối tượng ít được quan tâm trong các chính sách trước đây. Mục tiêu đến năm 2025, khoảng 2,5% lực lượng lao động trong độ tuổi sẽ tham gia BHXH tự nguyện.
Ngay sau khi nghị quyết được ban hành, Chính phủ đã kịp thời triển khai Nghị quyết số 102/NQ-CP và 125/NQ-CP để cụ thể hóa các chỉ tiêu, khẳng định, việc bảo đảm ASXH là chủ trương nhất quán và xuyên suốt của Đảng, Nhà nước ta trong quá trình lãnh đạo, điều hành đất nước; chính sách BHXH tiếp tục là một trong những trụ cột chính trong hệ thống ASXH có vai trò quan trọng trong công tác chăm lo, bảo vệ và phát triển con người, vì sự tiến bộ và công bằng xã hội.
Hiện thực hoá Nghị quyết thông qua hành động
Từ khi Nghị quyết số 28 được ban hành, các địa phương và ngành BHXH Việt Nam đã tích cực vào cuộc, triển khai đồng bộ nhiều giải pháp cụ thể nhằm đưa chính sách vào cuộc sống. Chỉ trong vòng 3 năm, BHXH Việt Nam đã ban hành hàng loạt kế hoạch, chương trình hành động và văn bản hướng dẫn nhằm thúc đẩy việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH, như thành lập Ban Chỉ đạo, giao chỉ tiêu phát triển người tham gia BHXH, BHTN cho từng giai đoạn cụ thể.
Bên cạnh đó, công tác truyền thông cũng được đẩy mạnh thông qua việc phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan báo chí nhằm nâng cao nhận thức của người dân về BHXH tự nguyện. Hệ thống đại lý thu BHXH cũng được củng cố và mở rộng, đi kèm với việc ứng dụng công nghệ để đa dạng hóa các hình thức đóng và thụ hưởng.
Tại các địa phương, BHXH các tỉnh, thành phố đã tích cực tham mưu cho chính quyền ban hành văn bản chỉ đạo triển khai Nghị quyết, đồng thời lồng ghép chỉ tiêu phát triển người tham gia BHXH, BHYT vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Mở rộng diện bao phủ bảo hiểm xã hội (BHXH) toàn dân
Để thực hiện chủ trương phát triển BHXH cho mọi người lao động, BHXH Việt Nam đã triển khai các giải pháp đồng bộ và đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Hệ thống đại lý thu BHXH, BHYT và mạng lưới cộng tác viên đã được mở rộng, với hơn 12.400 đại lý thu và 52.200 nhân viên. Diện bao phủ BHXH đã lan rộng đến từng xã, phường, thị trấn, giúp người dân dễ dàng tiếp cận chính sách.
Sự phát triển của BHXH tự nguyện đã có bước nhảy vọt. Trong 10 năm từ 2008-2018, số người tham gia BHXH tự nguyện chỉ đạt gần 280 nghìn người. Tuy nhiên, năm 2019, sau khi Nghị quyết số 28 được triển khai, số người tham gia đã tăng mạnh, với hơn 300 nghìn người tham gia mới. Mặc dù đại dịch Covid-19 gây khó khăn, số người tham gia BHXH tự nguyện năm 2020 vẫn đạt 1,128 triệu người, gấp đôi so với năm 2019.
Công tác đảm bảo quyền lợi cho người tham gia BHXH luôn được chú trọng. Ngành BHXH Việt Nam đã áp dụng công nghệ quản lý hiện đại, thúc đẩy giao dịch điện tử và thanh toán trực tuyến. Trong bối cảnh thiên tai, dịch bệnh, BHXH đã chủ động triển khai các giải pháp linh hoạt như chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH và bảo hiểm y tế (BHYT) qua hình thức trực tuyến, giúp người dân nhanh chóng nhận quyền lợi.
Trong năm 2020, BHXH đã giải quyết các chế độ cho hơn 3 triệu người hưởng trợ cấp, với hơn 151 nghìn người nhận lương hưu và trợ cấp hàng tháng. Mặc dù dịch bệnh ảnh hưởng đến nền kinh tế, số người tham gia BHXH tự nguyện vẫn không ngừng tăng trưởng, chứng minh hiệu quả của chính sách bảo hiểm xã hội tại Việt Nam.
Trụ cột của hệ thống an sinh xã hội (ASXH)
Mặc dù đạt được những thành công ban đầu, việc xây dựng và triển khai chính sách BHXH vẫn gặp không ít khó khăn. Hệ thống chính sách, pháp luật BHXH hiện hành còn tồn tại một số vướng mắc chưa được điều chỉnh kịp thời. Một số nhóm đối tượng có khả năng và nhu cầu tham gia BHXH, như chủ hộ kinh doanh cá thể, người quản lý doanh nghiệp không hưởng lương, hay người lao động làm việc theo hình thức linh hoạt, chưa được quy định rõ ràng trong luật. Chính sách BHXH tự nguyện vẫn chưa hấp dẫn đủ người tham gia, trong khi số người nhận BHXH một lần vẫn gia tăng. Tình trạng trốn đóng, nợ đóng và lạm dụng quỹ BHXH, BHYT tiếp tục xảy ra ở nhiều địa phương.
Ngoài ra, tác động của đại dịch Covid-19 đã khiến nhiều doanh nghiệp phải đóng cửa và thu nhập của người lao động giảm, tạo ra nhiều khó khăn trong việc mở rộng diện bao phủ BHXH.
Để BHXH thực sự trở thành trụ cột vững chắc trong hệ thống an sinh xã hội, cần có những cải cách mạnh mẽ và linh hoạt trong cả chính sách và tổ chức thực hiện. Bên cạnh việc hoàn thiện khung pháp lý để bao phủ đầy đủ các nhóm lao động, nhất là những nhóm chưa được quy định trong luật, chính sách BHXH tự nguyện cần được điều chỉnh sao cho phù hợp và hấp dẫn hơn đối với người dân. Đồng thời, công tác giám sát, phòng chống gian lận và nợ đóng quỹ BHXH cũng cần được tăng cường để bảo vệ quyền lợi của người lao động.
Với những nỗ lực đồng bộ từ Chính phủ, cơ quan BHXH và cộng đồng, Việt Nam có thể đạt được mục tiêu bảo vệ quyền lợi của người lao động, giảm bớt gánh nặng cho gia đình và xã hội, góp phần ổn định nền kinh tế trong bối cảnh không ngừng thay đổi của xã hội hiện đại.