Mọi công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc thì đều có thể tham gia BHXH tự nguyện. Theo đó, mức đóng năm 2019 bằng 22% mức thu nhập do người lao động lựa chọn. Mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn (700.000 đồng) và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở (27.800.000 đồng). Như vậy, hiện mức đóng BHXH tự nguyện thấp nhất là 154.000 đồng/tháng và mức đóng cao nhất là 6.116.000 đồng/tháng.
Tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện lợi đủ đường
Theo quy định, trong vòng 20 năm, khi nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi thì được nhận lương hưu, nếu người lao động đóng 22% trên mức thấp nhất là chuẩn hộ nghèo hằng tháng thì khi về hưu sẽ được nhận lương hưu mỗi tháng khoảng 400.000 đồng. Tiền lương hưu này cũng được điều chỉnh tăng theo quy định về chính sách tiền lương của Nhà nước.
Thống kê của BHXH Việt Nam, 8 tháng đầu năm 2019, số người tham gia BHXH tự nguyện là 437 nghìn người. Kết quả này được đánh giá là tăng vượt bậc, bởi số người tăng mới gần bằng cả 10 năm thực hiện chính sách này. Tuy nhiên, số người tham gia BHXH tự nguyện này vẫn còn rất nhỏ nếu so với khoảng 18 triệu lao động trong khu vực phi chính thức hiện nay.
Ngoài lương hưu, người lao động khi tham gia BHXH tự nguyện còn được hưởng một chính sách thiết thực hiện nay là chính sách bảo hiểm y tế. Người dân được quỹ bảo hiểm xã hội đóng phần phí bảo hiểm y tế để người lao động khi về hưu được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí, được quỹ khám chữa bệnh bảo hiểm y tế thực hiện chế độ theo Luật Khám, chữa bệnh theo chế độ bảo hiểm y tế. Ngoài ra, khi người hưởng lương hưu đóng BHXH tự nguyện qua đời, còn được hưởng chế độ mai táng và tử tuất.
Tại Khoản 2, Điều 4, Luật BHXH 2014, người tham gia BHXH tự nguyện 2019 được hưởng 2 chế độ là hưu trí và tử tuất. Theo đó, khi tham gia, người dân có thể bảo đảm cuộc sống cho mình khi không thể tiếp tục làm việc. Song trên thực tế, hiện chính sách này vẫn còn nhiều điểm chưa thật sự hấp dẫn, khiến người lao động tự do chưa thật sự mặn mà. Trong đó, so với chế độ BHXH bắt buộc có tới 5 chế độ, người tham gia BHXH tự nguyện 2019 được hưởng ít quyền lợi hơn, như chỉ có chế độ ốm đau, thai sản, bệnh nghề nghiệp, tai nạn lao động.
Phương Thanh
