Hình ảnh X-quang không thấy liềm hơi dưới hoành, kèm theo viêm phổi hai bên; siêu âm ghi nhận ít dịch quanh gan và hạ vị. Xét nghiệm bạch cầu tăng 11,3 K/µL (Neu 81%), Hb 7,6 g/dL, Hct 24,2%. Hình ảnh CT bụng cho thấy hơi tự do ổ bụng. Tổng hợp các triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng gợi ý viêm phúc mạc toàn thể nghi do thủng ổ loét tiền môn vị dạ dày, xuất huyết tiêu hóa trên mức độ nặng , tăng huyết áp, bệnh tim thiếu máu cục bộ, viêm phổi tổn thương thận cấp.
Bệnh nhân ngay lập tức được hồi sức nội khoa: truyền dịch, truyền dịch, 1 đơn vị hồng cầu lắng và kháng sinh. Sau hội chẩn chuyên môn và xin ý kiến PGS.TS.BS Trần Vĩnh Hưng – Giám đốc Bệnh viện Bình Dân, ê-kíp quyết định phẫu thuật cấp cứu.
Bác sĩ đang nội soi thám sát ổ bụng của người bệnh P.M.Q.
Trong mổ, tổn thương xác định là thủng ổ loét tá tràng gây viêm phúc mạc toàn thể. Ê-kíp thực hiện nội soi ổ bụng thám sát, chuyển mổ mở, mở tá tràng ra da để giải áp và kiểm soát nhiễm khuẩn, mở hỗng tràng nuôi ăn, rửa sạch ổ bụng và đặt dẫn lưu dưới gan – túi cùng Douglas.
Sau mổ 1 ngày, bệnh nhân tỉnh táo, đau vết mổ mức độ trung bình; mạch 90 lần/phút, huyết áp 100/60 mmHg, không sốt. Bụng chướng nhẹ, ấn đau vừa. Lượng dịch qua mở tá tràng ra da khoảng 200 ml màu xanh nhạt, dẫn lưu dưới gan khoảng 200 ml hồng nhạt, dẫn lưu Douglas khoảng 300 ml hồng nhạt; nước tiểu 1.600 ml/12 giờ. Bệnh nhân tiếp tục được dùng kháng sinh, thuốc ức chế bơm proton, giảm đau, dịch truyền và theo dõi sát công thức máu, chức năng gan thận.
BS.CK2. Lý Bảo Duy, phẫu thuật chính cho người bệnh cho biết: "Đây là tình huống 'chạy đua với thời gian'. Hồi sức song hành với mổ sớm giúp khống chế tình trạng nhiễm trùng và cứu sống người bệnh. Hội chẩn chuyên gia Bệnh viện Bình Dân giúp chúng tôi thống nhất chỉ định mổ và kỹ thuật phù hợp trong bối cảnh người bệnh có nhiều bệnh kèm. Chẩn đoán sau mổ của người bệnh là viêm phúc mạc toàn thể do thủng ổ loét tá tràng kèm xuất huyết tiêu hoá trên, viêm phổi, tổn thương thận cấp trên nền bệnh tim mạch.".
Đây là một trường hợp đặc biệt nguy hiểm, nếu không cấp cứu kịp thời có nguy cơ tử vong vì có: (1) viêm phúc mạc toàn thể do thủng loét, nguy cơ nhiễm trùng – nhiễm độc nặng, dễ dẫn đến sốc nhiễm trùng và suy đa cơ quan; (2) Xuất huyết tiêu hoá trên nặng, tiêu phân đen có thể rơi vào sốc giảm thể tích, rối loạn đông máu; (3) Bệnh phối hợp làm nặng tiên lượng bao gồm tăng huyết áp, bệnh tim mạch, viêm phổi khiến hồi sức – gây mê – phẫu thuật rủi ro cao.
Qua trường hợp cụ thể này, bác sĩ cho biết đáng ra người bệnh cần đi viện ngay nếu có đau bụng dữ dội đột ngột, đi tiêu phân đen hoặc ói ra máu, choáng váng, tụt huyết áp. Người bệnh tuyệt đối không tự ý uống điều trị thuốc giảm đau, nhất là có tiền căn xuất huyết tiêu hóa. Sau phẫu thuật, người bệnh cần tránh dùng thuốc giảm đau chống viêm kéo dài, tuân thủ tái khám, kiêng rượu bia, hút thuốc; ăn uống điều độ và giảm stress.
Tóm lại, nhờ phát hiện nhanh, hồi sức kịp thời và phẫu thuật đúng chỉ định, Trung tâm Y tế Quan dân Y Côn Đảo đã giúp người bệnh vượt qua giai đoạn nguy kịch của thủng loét tá tràng kèm xuất huyết tiêu hoá và viêm phúc mạc toàn thể. Nhờ có bác sĩ tại chỗ đã giúp người bệnh được điều trị ngay tức thời, không phải di chuyển vào đất liền, nhất là trong điều kiện cao điểm mưa bão, thời tiết khó lường do ảnh hưởng của bão Bualoi.
Phan Anh