TNV - Hiện nay, đái tháo đường đã trở thành đại dịch trên toàn thế giới với tỷ lệ mới mắc và tần suất lưu hành ngàycàng gia tăng. Theo Liên đoàn Đái Tháo Đường Thế giới (IDF), dân số ĐTĐ sẽ tăng từ 463 triệu người vào năm 2019 lênkhoảng 700 triệu người vào năm 2045, trong đó gần 80% những người ĐTĐ sống ở các nước thu nhập trung bình - thấp.
Trong đại dịch ĐTĐ của thế giới, Châu Á chiếm đến 60% người mắc bệnh. Việt Nam cũng không ngoại lệ, với tỉ lệ hiện mắc bệnh ĐTĐ ngàycàng cao. Năm 2019, Việt Nam có tỷ lệ hiện mắc ĐTĐ týp 2 khoảng 5,7% dân số, tức khoảng 3,8 triệu người. Dự kiến đến năm 2045, tỷ lệ này ước tính sẽ tăng lên đến 7,7%; đồng nghĩa số người mắc ĐTĐ tăng lên gần gấp đôilà 6,1 triệu người. Tại TP.HCM, tỷ lệ hiện mắc ĐTĐ týp 2 ước tính khoảng 11%.
BSCKII Võ Đức Chiến - Giám đốc BV Nguyễn Tri Phương
BSCKII Võ Đức Chiến cho biết, tại Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, phòng khám Nội Tiết khám và điều trị cho khoảng gần 6000 bệnh nhân bị Đái tháo đường mỗi tháng, trong đó số người có bệnh đồng mắc như tăng huyết ápkhoảng 70 - 80%, bệnh rối loạn mỡ máu khoảng 80% và khoảng 30% có tình trạng thừa cân, béophì.
“Bộ Y tế Việt Nam cũng ban hành Hướng dẫn Chẩn đoán và Điều trị Bệnh Béo phì vào tháng 1/2022. Được sự ủng hộ của Sở Y tế TP.HCM, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương đã triển khai phòng khám tư vấn và điều trị giảm cân - Healthy Weight Clinic. Đây là một trong những phòng khám đầu tiên tại Việt Nam có đầy đủ phương tiện, đội ngũ bác sĩ đa chuyên khoa với sự dẫn dắt của khoa Nội tiết, cam kết sẽ luôn đồng hành và hỗ trợ bệnh nhân béo phì. Phòng khám sẽ chính thức hoạt động vào ngày 2/3/2023 nhân kỉ niệm ngày Béo phì Thế giới,” BSCKII Võ Đức Chiến - Giám đốc BV.
Béo phì gây ra 200 bệnh lý khác nhau
BSCKII Võ Đức Chiến nhấn mạnh, béo phì có tác động bất lợi lên tất cả các vấn đề sức khỏe, làm giảm thời gian sống còn, gây ra 200 bệnh khác nhau như: đái tháo đường, bệnh lý tim mạch, đột quỵ, tăng lipid máu, hội chứng ngưng thở lúc ngủ, đái tháo đường, thoái hóa khớp, gan nhiễm mỡ và nhiều bệnh lý khác…
Béo phì là một căn bệnh làm tăng gánh nặng về kinh tế xã hội do tăng nguy cơ mắc các bệnh đi kèm liên quan đến béo phì, đặc biệt là đái tháo đường. Trong khi đó, tình trạng tự diều trị béo phì không có hiệu quả cũng sẽ dẫn đến nhiều biến cố nặng và tốn kém.
“Đặc biệt, nhiều bệnh nhân Việt Nam hiện nay đang tìm kiếm và sử dụng các phương pháp giảm cân chưa chính thống, nhiều loại thực phẩm chức năng, thuốc không rõ nguồn gốc, ảnh hưởng kéo dài đến sức khỏe và đời sống người dân. Không ít bệnh nhân nhập cấp cứu tại các cơ sở y tế trong đó có Bệnh viện Nguyễn Tri Phương với tình trạng chân, tay sưng phù, xuất huyết tiêu hóa, tràn dịch màng phổi, suy gan cấp, suy chức năng thận kèm theo tình trạng rối loạn điện giải, đe dọa tính mạng hoặc có trường hợp bị mệt mỏi, da mẩn đỏ, người lả đi, được chẩn đoán suy nhược cơ thể do lạm dụng các sản phẩm hay viên uống giảm cân không rõ nguồn gốc, mua được trên các trang mạng xã hội,” BSCKII Thái Văn Hùng cảnh báo.
Nguyên tắc của chế độ ăn quản lý cân nặng
Những người có chỉ số cơ thể BMI từ 23 trở lên cần gặp chuyên gia tư vấn sớm để có chiến lược can thiệp thích hợp. Việc quản lý thừa cân béo phì cần kết hợp đa yếu tố, các phương pháp điều trị béo phì gồm các can thiệp toàn diện về lối sống như hoạt động thể chất, liệu pháp tâm lý và sử dụng thuốc, đặc biệt là liệu pháp dinh dưỡng.
Dù người béo phì cần giảm lượng thức ăn, nhưng cần đảm bảo nguyên tắc đủ lượng protein cần thiết cho cơ thể. Do đó, BSCKII Thái Văn Hùng hướng dẫn một chế độ ăn phù hợp, trong đó cần lựa chọn các thực phẩm giàu protein và ít lipid như: thịt ít mỡ, tôm, cua, cá, giò nạc, sữa đậu nành, pho mai gầy, trứng, đậu đỗ; nên ăn cá nhiều hơn thịt; ưu tiên ăn các món luộc, hấp, nướng ít dầu mỡ. Nếu muốn uống sữa, nên uống sữa dành cho người thừa cân, béo phì hoặc sữa tách béo không đường, sữa giàu canxi, sữa chua ít hoặc không đường...
Sử dụng những thực phẩm nhóm tinh bột còn nhiều chất xơ như: bánh mì đen, ngũ cốc nguyên hạt, khoai củ. Ăn chậm, nhai kỹ, không ăn quá no, không bỏ bữa, cũng không để quá đói (vì sẽ ăn nhiều vào các bữa sau). Buổi tối không ăn sau 20 giờ.
Ăn rau xanh và quả chín khoảng 500g/ngày, nên chế biến ở dạng luộc, nấu canh, làm nộm, rau trộn salad. Tăng cường ăn rau, củ, trái cây ít ngọt như táo, dưa hấu, mận, ổi, thanh long... Nên ăn ít tinh bột, nếu cảm thấy đói, có thể ăn tăng nhóm rau củ quả, hoặc các loại thực phẩm ít năng lượng nhưng giúp bạn no như cuốn bánh tráng với cá hấp nhiều rau, gỏi cuốn...
Cần cung cấp đủ vitamin và muối khoáng, do những khẩu phần ăn dưới 1.200Kcal thường thiếu hụt vitamin và khoáng chất cần thiết như canxi, sắt, vitamin E...
Uống đủ từ 2-2,5 lít nước mỗi ngày.
Hạn chế ăn muối, chỉ dưới 6g/ngày, nếu có tăng huyết áp thì chỉ 2-4g/ngày.
Những thực phẩm không nên dùng: Thực phẩm nhiều chất béo (thịt mỡ, nước dùng thịt, bơ, thịt chân giò...; thực phẩm nhiều cholesterol (não, tim, gan, thận, lòng lợn...); những món ăn chứa nhiều chất béo (bánh mì bơ, bơ trộn rau, các món xào, rán...); thức ăn giàu năng lượng như (đường mật, mứt, kẹo, bánh ngọt, socôla, nước ngọt...); những đồ uống có chất kích thích (rượu, bia, cà phê...).
Ngoài việc áp dụng một chế độ ăn phù hợp, chúng ta nên duy trì việc luyện tập thể thao ít nhất 30 phút/ngày với các loại hình như đi bộ, bơi, thể dục nhịp điệu, đạp xe đạp...
Cần đảm bảo ngủ đủ từ 7-8 giờ mỗi ngày. Nên ngủ sớm, hạn chế thức khuya. Ngoài ra, cần theo dõi cân nặng hàng tuần và khám sức khỏe định kỳ mỗi 3-6 tháng/lần
Tấn Tài
