Ca bệnh hy hữu: 95 phút ngưng tim vẫn được hồi sinh
Khoảng 6h sáng ngày 11/7/2025, ông W.C.N (74 tuổi, quốc tịch Malaysia và Singapore) đột ngột ngưng tim khi đang chơi tennis tại phường Hạnh Thông, TP.HCM. Ngay lập tức, một nhân viên y tế gần đó đã thực hiện ép tim ngoài lồng ngực (CPR – hồi sinh tim phổi) và gọi cấp cứu 115. Trong suốt quá trình vận chuyển đến bệnh viện, CPR được duy trì liên tục, giữ máu lưu thông đến não và các cơ quan quan trọng.
Bệnh nhân W.C.N 74 tuổi, quốc tịch Malaysia và Singapore ngưng tim 95 phút vừa được điều trị thành công, khỏe mạnh xuất viện tại Bệnh viện Quân y 175.
Đến 7h20, bệnh nhân nhập Khoa Cấp cứu (C1.3) Bệnh viện Quân y 175 trong tình trạng ngưng tim – ngưng thở hoàn toàn. Báo động đỏ nội viện được kích hoạt, huy động cùng lúc nhiều chuyên khoa: Cấp cứu, Hồi sức tích cực, Can thiệp Tim mạch và Gây mê Hồi sức.
Sau 45 phút hồi sinh tim phổi và sốc điện, nhịp tim của bệnh nhân đã trở lại. Kết quả chụp mạch vành cho thấy tắc hoàn toàn động mạch vành trái và tổn thương nặng hai nhánh còn lại, bệnh nhân được can thiệp đặt stent khẩn cấp. Tiếp đó, ê-kíp hồi sức đa cơ quan đã tiến hành kiểm soát thân nhiệt, lọc máu, bảo vệ não, tập vật lý trị liệu. Sau quá trình điều trị toàn diện, ông W.C.N hồi phục hoàn toàn và xuất viện trong tình trạng khỏe mạnh.
Trung tá, Ths.BSCK1 Diệp Hồng Kháng – Phó Chủ nhiệm Khoa Hồi sức tích cực và chống độc chia sẻ:
"Đây là một trong những trường hợp hiếm hoi ngưng tim ngoài viện kéo dài nhưng vẫn được cứu sống. Yếu tố quyết định chính là sự phối hợp liên chuyên khoa chặt chẽ từ cấp cứu, can thiệp, hồi sức đến phục hồi chức năng. Mô hình điều trị toàn diện đã giúp bệnh nhân không chỉ sống sót mà còn hồi phục gần như nguyên vẹn."
"Tôi đã được sinh ra lần thứ hai"
Trong buổi xuất viện, ông W.C.N xúc động chia sẻ với các bác sĩ:
"Khi tỉnh lại, tôi không nghĩ mình đã ngưng tim lâu đến vậy. Tôi cảm thấy như vừa được sinh ra lần thứ hai. Gia đình tôi và tôi vô cùng biết ơn đội ngũ y bác sĩ Bệnh viện Quân y 175. Các bạn đã cho tôi thêm cơ hội để sống, để trở về với con cháu.".
Người con trai của ông, anh R.C.N, cũng không giấu được sự xúc động:
"Chúng tôi đã chuẩn bị tinh thần cho tình huống xấu nhất. Nhưng kỳ tích đã xảy ra. Bố tôi đã có thể nói chuyện, đi lại bình thường. Đây thực sự là món quà lớn nhất mà gia đình tôi từng nhận được. Chúng tôi sẽ mang ơn các bác sĩ Việt Nam suốt đời."
Đáng chú ý, ca bệnh này gắn liền với hiệu quả của mô hình cấp cứu trước bệnh viện đang được thí điểm tại phường Hạnh Thông. Nhờ mạng lưới cấp cứu tại chỗ được huấn luyện kỹ năng CPR và phối hợp nhịp nhàng với 115 cùng Bệnh viện Quân y 175, "thời gian vàng" đã được tận dụng tối đa.
CPR – kỹ năng sinh tồn quyết định sự sống
Ngoài ông W.C.N, trong 4 tháng qua, Bệnh viện Quân y 175 đã cứu sống 5 bệnh nhân khác ngưng tim từ 10 đến 35 phút. Nguyên nhân chủ yếu là rối loạn nhịp thất và nhồi máu cơ tim cấp – tình trạng mà nếu không xử trí kịp, não sẽ tổn thương không hồi phục chỉ sau 4–6 phút.
- Trường hợp bệnh nhân P.V.L (sinh năm 1945) bị nhồi máu cơ tim khi đi bộ, được người dân gần đó ép tim chỉ sau 2 phút. Vào viện, bệnh nhân có mạch trở lại sau 8 phút hồi sức, được can thiệp mạch vành khẩn và xuất viện không di chứng thần kinh.
- Ngược lại, bệnh nhân P.T.B (sinh năm 2005) ngưng tim khi đá bóng nhưng không được CPR tại chỗ. Dù được hồi sức tích cực khi vào viện, tình trạng thiếu oxy kéo dài khiến nguy cơ tổn thương não rất cao.
- Một ca đặc biệt khác, bệnh nhân Đ.T.Q (sinh năm 2005) treo cổ tự tử, được phát hiện sớm và ép tim ngay sau 4 phút. Nhờ can thiệp kịp thời, bệnh nhân chỉ phải thở máy ngắn hạn và phục hồi hoàn toàn sau 2 tuần.
Bác sĩ Diệp Hồng Kháng nhấn mạnh:
"Những ca được CPR sớm tại hiện trường luôn hồi phục nhanh và ít di chứng hơn, bất kể thời gian ngưng tim dài. Ngược lại, nếu không được cấp cứu tại chỗ, khả năng hồi phục thần kinh giảm đáng kể."
Mô hình cấp cứu trước bệnh viện: từ nghiên cứu đến thực tiễn
Tại Việt Nam, ngưng tim, đuối nước và tai nạn cộng đồng vẫn là nguyên nhân tử vong hàng đầu. Một phần do kiến thức sơ cứu còn hạn chế, dẫn đến việc xử trí chậm trễ hoặc sai cách, làm giảm đáng kể cơ hội sống sót.
Đại tá, BSCKII Vũ Đình Ân – Chủ nhiệm Khoa Hồi sức tích cực và chống độc cho biết:
"Sơ cứu kịp thời tại hiện trường là điều kiện cần, còn điều trị chuyên sâu trong bệnh viện là điều kiện đủ. Khi hai yếu tố này gắn kết thành chuỗi cấp cứu hoàn chỉnh, cơ hội sống sót và hồi phục toàn diện của bệnh nhân sẽ cao hơn rất nhiều."
Nhận thấy tầm quan trọng này, Bệnh viện Quân y 175 đã chủ trì đề tài cấp Quốc gia:
"Nghiên cứu xây dựng và đánh giá hiệu quả mô hình cấp cứu trước bệnh viện".
- Thời gian triển khai: 48 tháng (10/2021 – 9/2025).
- Quy mô khảo sát: 6 tỉnh/thành, hơn 10.800 người dân và 1.200 nhân viên y tế.
- Kết quả bước đầu: hình thành 3 mô hình cấp cứu phù hợp với đặc điểm từng địa bàn: thành phố, thị xã – thị trấn và nông thôn.
Mô hình hiện đang được thí điểm tại quận Gò Vấp cũ(TP.HCM) và tỉnh Tiền Giang cũ nay tỉnh Đồng Tháp. Bệnh viện đồng thời tổ chức nhiều khóa huấn luyện quốc tế (ITLS – International Trauma Life Support, HHA – Huấn luyện Hồi sức nâng cao) cho y tế cơ sở, lực lượng tại chỗ và cộng đồng.
Nội dung huấn luyện bao gồm:
- Nhận biết sớm dấu hiệu ngưng tim.
- Thực hành CPR chuẩn quốc tế.
- Sử dụng máy khử rung tim tự động (AED).
- Kỹ năng sơ cứu khẩn cấp trong tai nạn cộng đồng.
Hiệu quả được chứng minh từ thực tiễn
Thực tiễn đã chứng minh giá trị của mô hình này: chỉ trong 4 tháng qua, Bệnh viện Quân y 175 đã cứu sống 6 ca ngưng tim ngoại viện – con số hiếm thấy ngay cả tại các trung tâm tim mạch lớn.
Trường hợp điển hình là bệnh nhân W.C.N ngưng tim tới 95 phút nhưng vẫn hồi phục ngoạn mục, nhờ sự phối hợp nhịp nhàng giữa cấp cứu tại chỗ – 115 – bệnh viện. Đây là minh chứng thuyết phục cho hiệu quả của mô hình cấp cứu trước bệnh viện mà đề tài đang xây dựng.
CPR – kỹ năng sinh tồn của cộng đồng
Thành công tại Bệnh viện Quân y 175 cho thấy: CPR không chỉ là kỹ năng y tế mà là kỹ năng sinh tồn. Khi mỗi người dân được huấn luyện, cộng đồng sẽ trở thành "tuyến phòng thủ đầu tiên" trong các tình huống khẩn cấp như ngưng tim, đuối nước hay tai nạn.
Nếu CPR được phổ biến rộng rãi, tỷ lệ tử vong do ngưng tim ngoài viện có thể giảm mạnh. Đây cũng là mục tiêu lâu dài mà Bệnh viện Quân y 175 cùng đề tài cấp Quốc gia đang hướng đến: xây dựng hệ thống cấp cứu đồng bộ từ cộng đồng đến bệnh viện, bảo đảm không bệnh nhân nào bỏ lỡ cơ hội sống sót chỉ vì thiếu kỹ năng sơ cứu cơ bản.
Trong 4 tháng ngắn ngủi, 6 ca ngưng tim ngoại viện đã được cứu sống tại Bệnh viện Quân y 175, trong đó có ca hy hữu ngưng tim 95 phút vẫn hồi phục hoàn toàn. Đây là thành quả của chuyên môn cao, sự phối hợp liên chuyên khoa và đặc biệt là mô hình cấp cứu trước bệnh viện đang được triển khai.
Lời chia sẻ từ chính bệnh nhân W.C.N và gia đình ông là minh chứng rõ nhất: CPR kịp thời và mô hình cấp cứu toàn diện không chỉ cứu sống mà còn mang lại cơ hội hồi phục trọn vẹn.
Thành công này một lần nữa khẳng định:
- CPR là kỹ năng sống còn mà mỗi người cần biết.
- Mô hình cấp cứu trước viện là hướng đi đúng đắn để giảm tử vong và di chứng.
- Sự phối hợp chặt chẽ giữa cộng đồng – y tế cơ sở – bệnh viện chính là chìa khóa để bảo vệ sự sống.
Bệnh viện Quân y 175 đã cho thấy, bằng khoa học, quyết tâm và chiến lược đúng đắn, những ca ngưng tim tưởng chừng vô vọng vẫn có thể được kéo lại từ lằn ranh sinh tử.
Tấn Tài